1 K ur ulesh të hash me një mbret, shiko me kujdes atë që ke përpara;

When you sit down to eat with a ruler, think about what is in front of you.

2 d he vër një thikë në grykë, po të jetë se ke oreks të madh.

Put a knife to your neck if you are a man who is given to much eating.

3 M os dëshiro gjellët e tij të mrekullueshme, sepse janë një ushqim mashtrues.

Do not desire his special foods, for they are put there for no good reason.

4 M os u lodh për t’u pasuruar, hiq dorë nga qëllimi yt.

Do not work hard to be rich. Stop trying to get things for yourself.

5 A do t’i fiksosh sytë e tu mbi atë që po zhduket? Sepse pasuria me siguri do të vërë fletë si një shqiponjë që fluturon drejt qiellit.

When you set your eyes upon it, it is gone. For sure, riches make themselves wings like an eagle that flies toward the heavens.

6 M os ha bukën e atij që ka syrin e keq dhe mos dëshiro ushqimet e tij të shijshme;

Do not eat the bread of a man who thinks only about himself. Do not have a desire for his fine food.

7 s epse, ashtu si mendon në zemër të tij, ashtu është ai; "Ha dhe pi"!, do të thotë, por zemra e tij nuk është me ty.

For as he thinks in his heart, so is he. He says to you, “Eat and drink!” But his heart is not with you.

8 D o të vjellësh kafshatën që ke ngrënë dhe do të harxhosh kot fjalët e tua të ëmbla.

You will spit up the piece of food you have eaten, and waste your good words.

9 M os i drejto fjalën budallait, sepse ai do të përçmojë mençurinë e ligjëratës sate.

Do not speak in the hearing of a fool, for he will hate the wisdom of your words.

10 M os e luaj kufirin e vjetër dhe mos hyr në arat e jetimëve,

Do not take away the old land-mark, or go into the fields of those without a father.

11 s epse Hakmarrësi i tyre është i fuqishëm; ai do të mbrojë çështjen e tyre kundër teje.

For the One Who saves them is strong. He will stand by them and give them help against you.

12 K ushtoja zemrën tënde mësimeve dhe veshët e tu fjalëve të diturisë.

Open your heart to teaching, and your ears to words of much learning.

13 M os ia kurse korrigjimin fëmijës; edhe sikur ta rrahësh me thupër, ai nuk do të vdesë;

Do not keep from punishing the child if he needs it. If you beat him with the stick, he will not die.

14 d o ta rrahësh me thupër, por do të shpëtosh shpirtin e tij nga Sheoli.

Beat him with the stick, and save his soul from hell.

15 B iri im, në se zemra jote është e urtë, edhe zemra ime do të ngazëllojë;

My son, if your heart is wise, my own heart will be glad also.

16 z emra ime do të ngazëllojë, kur buzët e tua do të thonë gjëra të drejta.

My heart will be full of joy when your lips speak what is right.

17 Z emra jote mos i pastë zili mëkatarët, por vazhdoftë gjithnjë në frikën e Zotit;

Do not let your heart be jealous of sinners, but live in the fear of the Lord always.

18 s epse ka një të ardhme, dhe shpresa jote nuk do të shkatërrohet.

For sure there is a future and your hope will not be cut off.

19 D ëgjo, biri im, ji i urtë, dhe drejtoje zemrën në rrugën e drejtë.

Listen, my son, and be wise. Lead your heart in the way.

20 M os rri me ata që pijnë verë as me grykësit dhe mishngrënësit;

Do not be with those who drink too much wine or eat too much meat.

21 s epse pijaneci dhe grykësi do të varfërohen dhe gjumashi do të vishet me lecka.

For the man who drinks too much or eats too much will become poor, and much sleep will dress a man in torn clothes.

22 D ëgjo atin tënd që të ka pjellë dhe mos e përçmo nënën tënde kur të jetë plakë.

Listen to your father who gave you life, and do not hate your mother when she is old.

23 B li të vërtetën dhe mos e shit, fito dituri, njohuri dhe gjykim.

Buy truth, and do not sell it. Get wisdom and teaching and understanding.

24 B abai i të drejtit do të gëzohet shumë; kush ka lindur një të urtë do t’ia ndjejë gëzimin.

The father of one who is right with God will have much joy. He who has a wise son will be glad in him.

25 L e të gëzohet ati yt dhe nëna jote dhe le të gëzohet ajo që të ka lindur.

Let your father and mother be glad, and let her who gave birth to you be full of joy.

26 B iri im, më jep zemrën tënde, dhe sytë e tu gjetshin gëzim në rrugët e mia.

Give me your heart, my son. Let your eyes find joy in my ways.

27 S epse prostituta është një gropë e thellë dhe gruaja e tjetërkujt një pus i ngushtë.

For a woman who sells the use of her body is like a deep hole. A sinful woman is a narrow well.

28 E dhe ajo rri në pritë si një vjedhës dhe rrit midis njerëzve numrin e atyre që janë jo besnikë.

She lies in wait as a robber, and makes many more men not faithful.

29 P ër cilin janë "ah-ët," për cilin "obobo-të"? Për cilin grindjet, për cilin vajtimet? Për cilin plagët pa shkak? Për cilin sytë e skuqur?

Who has trouble? Who has sorrow? Who is fighting? Who is complaining? Who is hurt without a reason? Who has eyes that have become red?

30 P ër ata që ndalen gjatë pranë verës, për ata që kërkojnë verë të droguar.

Those who stay a long time over wine. Those who go to taste mixed wine.

31 M os e shiko verën kur kuqëlon, kur rrëzëllen në kupë dhe shkon poshtë aq lehtë!

Do not look at wine when it is red, when it shines in the cup, when it is smooth in going down.

32 N ë fund ajo kafshon si një gjarpër dhe shpon si një kuçedër.

In the end it bites like a snake. It stings like the bite of a snake with poison.

33 S ytë e tu kanë për të parë gjëra të çuditshme dhe zemra jote do të thotë gjëra të çoroditura.

Your eyes will see strange things. Your mind will say the wrong things.

34 D o të jesh si ai që gjendet në mes të detit, si ai që bie të flerë në majë të direkut të anijes.

And you will be like one who lies down in the center of the sea, or like one who lies above a ship’s sail.

35 D o të thuash: "Më kanë rrahur, por nuk më kanë bërë keq; më kanë goditur, por nuk e kam vënë re. Kur të zgjohem, do të kthehem t’i kërkoj përsëri!".

“They hit me, but I was not hurt. They beat me, but I did not know it. When will I wake up? I will look for another drink.”