1 Г оспод каза още на Моисей на Синайската планина:

Disse mais o Senhor a Moisés no monte Sinai:

2 К ажи на израелтяните: Когато влезете в земята, която Аз ви дам, самата земя да спазва събота за Господа.

Fala aos filhos de Israel e dize-lhes: Quando tiverdes entrado na terra que eu vos dou, a terra guardará um sábado ao Senhor.

3 Ш ест години да сееш нивите си и шест години да режеш лозето си и да събираш плода му;

Seis anos semearás a tua terra, e seis anos podarás a tua vinha, e colherás os seus frutos;

4 а седмата година да бъде събота за тържествена почивка на земята, събота на Господа; в нея да не сееш нивата си и да не режеш лозето си.

mas no sétimo ano haverá sábado de descanso solene para a terra, um sábado ao Senhor; não semearás o teu campo, nem podarás a tua vinha.

5 Д а не жънеш и саморасло жито, нито да обираш грозде от нерязано лозе; да бъде година за тържествена почивка на земята.

O que nascer de si mesmo da tua sega não segarás, e as uvas da tua vide não tratada não vindimarás; ano de descanso solene será para a terra.

6 П роизведеното през тази събота на земята ще ви бъде за храна: на тебе, на слугата ти, на слугинята ти, на наемника ти и на чужденеца, който се е заселил при тебе;

Mas os frutos do sábado da terra vos serão por alimento, a ti, e ao teu servo, e ã tua serva, e ao teu jornaleiro, e ao estrangeiro que peregrina contigo,

7 н а добитъка ти и на животните, които са в земята ти, всички нейни произведения ще бъдат за храна.

e ao teu gado, e aos animais que estão na tua terra; todo o seu produto será por mantimento.

8 Д а си изброиш седем седмици от години, седем пъти по седем години, и като ти мине времето на седем седмици от години, т. е. четиридесет и девет години,

Também contarás sete sábados de anos, sete vezes sete anos; de maneira que os dias dos sete sábados de anos serão quarenta e nove anos.

9 т огава, на десетия ден от седмия месец, да надуеш празничните рогове; в деня на умилостивението да накарате да се затръби по цялата ви земя.

Então, no décimo dia do sétimo mês, farás soar fortemente a trombeta; no dia da expiação fareis soar a trombeta por toda a vossa terra.

10 И да осветите петдесетата година и да прогласите освобождение по цялата земя на всичките ѝ жители; това ще ви бъде юбилей - всеки да се върне на имота си и всеки да се върне при семейството си.

E santificareis o ano qüinquagésimo, e apregoareis liberdade na terra a todos os seus habitantes; ano de jubileu será para vós; pois tornareis, cada um ã sua possessão, e cada um ã sua família.

11 П етдесетата година да ви бъде юбилейна година; през нея да не сеете, нито да жънете самораслото, нито да берете нерязаното лозе.

Esse ano qüinquagésimo será para vós jubileu; não semeareis, nem segareis o que nele nascer de si mesmo, nem nele vindimareis as uvas das vides não tratadas.

12 З ащото това е юбилей; той нека бъде свят за вас; от полето да се храните с произведеното от него.

Porque é jubileu; santo será para vós; diretamente do campo comereis o seu produto.

13 В тази юбилейна година да се върнете в имота си.

Nesse ano do jubileu tornareis, cada um ã sua possessão.

14 И ако продадеш нещо на ближния си или купиш нещо от ближния си, не се онеправдавайте едни други;

Se venderdes alguma coisa ao vosso próximo ou a comprardes da mão do vosso próximo, não vos defraudareis uns aos outros.

15 а според годините, които остават след юбилея, да купуваш от ближния си; и според годините, които остават за събирането на плода, да ти продава.

Conforme o número de anos desde o jubileu é que comprarás ao teu próximo, e conforme o número de anos das colheitas é que ele te venderá.

16 С поред броя на годините ще повишиш цената му и според броя на годините ще понижиш цената му; защото той ти продава според броя на реколтите.

Quanto mais forem os anos, tanto mais aumentarás o preço, e quanto menos forem os anos, tanto mais abaixarás o preço; porque é o número das colheitas que ele te vende.

17 Д а не се мамите едни други; а да се боиш от своя Бог; защото Аз съм Йехова, вашият Бог.

Nenhum de vós oprimirá ao seu próximo; mas temerás o teu Deus; porque eu sou o Senhor vosso Deus.

18 И така, да изпълнявате наредбите Ми, да пазите законите Ми и да ги вършите, за да живеете безопасно на земята.

Pelo que observareis os meus estatutos, e guardareis os meus preceitos e os cumprireis; assim habitareis seguros na terra.

19 З емята ще дава плодовете си; и вие ще ядете до насита и ще живеете безопасно на нея.

Ela dará o seu fruto, e comereis a fartar; e nela habitareis seguros.

20 И ако попитате: Какво ще ядем в седмата година, като не посеем, нито съберем плодовете си?

Se disserdes: Que comeremos no sétimo ano, visto que não haveremos de semear, nem fazer a nossa colheita?

21 Т огава ще заповядам така да бъде благословена за вас шестата година, че ще роди плод за три години.

então eu mandarei a minha bênção sobre vós no sexto ano, e a terra produzirá fruto bastante para os três anos.

22 А в осмата година ще сеете и ще ядете от старите плодове до деветата година; докато се съберат нейните плодове, ще ядете старите запаси.

No oitavo ano semeareis, e comereis da colheita velha; até o ano nono, até que venha a colheita nova, comereis da velha.

23 З емята да не се продава завинаги, понеже земята е Моя; защото вие сте пришълци и заселници при Мене.

Também não se venderá a terra em perpetuidade, porque a terra é minha; pois vós estais comigo como estrangeiros e peregrinos:

24 З атова в цялата земя, която притежавате, позволявайте откупуване на земята.

Portanto em toda a terra da vossã possessão concedereis que seja remida a terra.

25 А ко осиромашее брат ти и продаде нещо от имота си, нека дойде най-близкият му сродник и да откупи онова, което брат му е продал.

Se teu irmão empobrecer e vender uma parte da sua possessão, virá o seu parente mais chegado e remirá o que seu irmao vendeu.

26 Н о ако човекът няма сродник да го откупи и като се замогне, сам да намери с какво да го откупи,

E se alguém não tiver remidor, mas ele mesmo tiver enriquecido e achado o que basta para o seu resgate,

27 т огава нека сметне годините от продажбата му и нека върне излишъка на онзи, на когото го е продал, и нека получи имота си обратно.

contará os anos desde a sua venda, e o que ficar do preço da venda restituirá ao homem a quem a vendeu, e tornará ã sua possessao.

28 Н о ако не може да намери, колкото трябва да плати, тогава продаденото да остане в ръката на купувача му до юбилейната година; и в юбилея да бъде освободено и той да се върне на имота си.

Mas, se as suas posses não bastarem para reavê-la, aquilo que tiver vendido ficará na mão do comprador até o ano do jubileu; porém no ano do jubileu sairá da posse deste, e aquele que vendeu tornará ã sua possessão.

29 А ко някой продаде къщата за живеене в град, ограден със стени, тогава може да я откупи в разстояние на една цяла година от продажбата ѝ; за една цяла година той ще има право да я откупи.

Se alguém vender uma casa de moradia em cidade murada, poderá remi-la dentro de um ano inteiro depois da sua venda; durante um ano inteiro terá o direito de a remir.

30 Н о ако не бъде откупена до изтичането на една цяла година, тогава онази къща, която е в крепостен град, да бъде потвърдена завинаги на купувача ѝ във всичките му поколения, по време на юбилей да не се освобождава.

Mas se, passado um ano inteiro, não tiver sido resgatada, essa casa que está na cidade murada ficará, em perpetuidade, pertencendo ao que a comprou, e ã sua descendência; não sairá o seu poder no jubileu.

31 Н о къщите в неоградените села да се смятат, както полетата на земята; те може да се откупуват и да се освобождават в юбилей.

Todavia as casas das aldeias que não têm muro ao redor serão consideradas como o campo da terra; poderão ser remidas, e sairão do poder do comprador no jubileu.

32 О баче в левитските градове левитите могат по всяко време да откупуват къщите в градовете, които притежават.

Também, no tocante

33 Т ака имотът на левитите може да бъде откупен; и продадена къща в някой от градовете, които те притежават, трябва да бъде върната на юбилея - защото къщите в градовете на левитите са тяхно притежание сред израелтяните.

E se alguém comprar dos levitas uma casa, a casa comprada e a cidade da sua possessão sairão do poder do comprador no jubileu; porque as casas das cidades dos levitas são a sua possessão no meio dos filhos de Israel.

34 А полето на пасбището на градовете им да не се продава, защото им е вечно притежание.

Mas o campo do arrabalde das suas cidades não se poderá vender, porque lhes é possessão perpétua.

35 А ко осиромашее брат ти и видиш, че ръката му трепери, тогава да му помогнеш - като на пришълец или заселник, за да живее брат ти при тебе.

Também, se teu irmão empobrecer ao teu lado, e lhe enfraquecerem as mãos, sustentá-lo-ás; como estrangeiro e peregrino viverá contigo.

36 Д а не му вземеш лихва или да търсиш печалба, а да се боиш от своя Бог, за да живее брат ти при тебе.

Não tomarás dele juros nem ganho, mas temerás o teu Deus, para que teu irmao viva contigo.

37 П арите си да не му даваш с лихва, нито храната си да му даваш за печалба.

Não lhe darás teu dinheiro a juros, nem os teus víveres por lucro.

38 А з съм Господ, вашият Бог, Който ви изведох от Египетската земя, за да ви дам Ханаанската земя и да бъда ваш Бог.

Eu sou o Senhor vosso Deus, que vos tirei da terra do Egito, para vos dar a terra de Canaã, para ser o vosso Deus.

39 А ко осиромашее брат ти при теб и се предложи да бъде продаден, да не го товариш с робска работа.

Também, se teu irmão empobrecer ao teu lado e vender-se a ti, não o farás servir como escravo.

40 Н ека той бъде като наемник или заселник при тебе; нека ти работи до юбилейната година;

Como jornaleiro, como peregrino estará ele contigo; até o ano do jubileu te servirá;

41 т огава да си излезе от тебе, той и синовете му с него, и да се върне при семейството си, и да получи обратно притежанието на бащите си.

então sairá do teu serviço, e com ele seus filhos, e tornará ã sua família, ã possessao de seus pais.

42 З ащото те са Мои слуги, които изведох от Египетската земя; да не бъдат продавани като роби;

Porque são meus servos, que tirei da terra do Egito; não serão vendidos como escravos.

43 д а не господаруваш над него жестоко, а да се боиш от своя Бог.

Não dominarás sobre ele com rigor, mas temerás o teu Deus.

44 А колкото до робите и робините, които ще имаш - от народите, които са около вас, от тях да купуваш роби и робини.

E quanto aos escravos ou

45 О ще и от децата на пришълците, които са заселници между вас, от тях да купувате и от техните семейства, които са между вас, които те са родили в земята ви; те да ви бъдат притежание.

Também os comprareis dentre os filhos dos estrangeiros que peregrinarem entre vós, tanto dentre esses como dentre as suas famílias que estiverem convosco, que tiverem eles gerado na vossa terra; e vos serão por possessão.

46 И да ги оставяте в наследство на децата си; те да ги наследяват след вас като притежание; винаги от тях да бъдат вашите роби; но над братята си, израелтяните, да не господствате един над друг жестоко.

E deixá-los-eis por herança aos vossos filhos depois de vós, para os herdarem como possessão; desses tomareis os vossos escravos para sempre; mas sobre vossos irmãos, os filhos de Israel, não dominareis com rigor, uns sobre os outros.

47 А ко пришълецът или заселникът, който живее при тебе, се замогне, а брат ти осиромашее при него и се продаде на пришълеца или на заселника при теб, или на кого да е от семейството на чужденеца,

Se um estrangeiro ou peregrino que estiver contigo se tornar rico, e teu irmão, que está com ele, empobrecer e vender-se ao estrangeiro ou peregrino que está contigo, ou ã linhagem da família do estrangeiro,

48 т о, след като се продаде, той може да се откупи; един от братята му може да го откупи;

depois que se houver vendido, poderá ser remido; um de seus irmãos o poderá remir;

49 и ли чичо му, или чичовият му син може да го откупи, или някой близък сродник от семейството му може да го откупи, или ако той се е замогнал, може сам да откупи себе си.

ou seu tio, ou o filho de seu tio, ou qualquer parente chegado da sua família poderá remi-lo; ou, se ele se tiver tornado rico, poderá remir-se a si mesmo.

50 Т огава нека сметне с купувача си от годината, когато му се е продал, до юбилейната година, така че цената, за която се е продал, да бъде според броя на годините; да му бъде пресметнато според времето на наемник.

E com aquele que o comprou fará a conta desde o ano em que se vendeu a ele até o ano do jubileu; e o preço da sua venda será conforme o número dos anos; conforme os dias de um jornaleiro estará com ele.

51 А ко остават още много години, съразмерно с тях да възвърне за откупуването си от парите, с които е бил купен.

Se ainda faltarem muitos anos, conforme os mesmos restituirá, do dinheiro pelo qual foi comprado, o preço da sua redenção;

52 Н о ако остават малко години до юбилейната година, нека пресметне и според годините да възвърне за откупуването си.

e se faltarem poucos anos até o ano do jubileu, fará a conta com ele; segundo o número dos anos restituirá o preço da sua redenção.

53 К ато годишен наемник да бъде при него; той да не господства над него жестоко пред тебе.

Como servo contratado de ano em ano, estará com o comprador; o qual não dominará sobre ele com rigor diante dos teus olhos.

54 Н о ако така не се откупи, тогава да си излезе в юбилейната година, той и децата му с него,

E, se não for remido por nenhum desses meios, sairá livre no ano do jubileu, e com ele seus filhos.

55 з ащото израелтяните са Мои слуги; те са Мои слуги, които изведох от Египетската земя. Аз съм Господ, вашият Бог.

Porque os filhos de Israel são meus servos; eles são os meus servos que tirei da terra do Egito. Eu sou o Senhor vosso Deus.