1 N jë nam i mirë është më i pëlqyeshëm se pasuritë e mëdha, dhe hiri është më i pëlqyeshëm se argjendi dhe ari.

A good name is rather to be chosen than great riches, and loving favor rather than silver and gold.

2 I pasuri dhe i varfëri kanë këtë të përbashkët: të dy i ka bërë Zoti.

The rich and poor meet together; the Lord is the Maker of them all.

3 N jeriu i matur e shikon të keqen dhe fshihet; por njerëzit naivë shkojnë tutje dhe dënohen.

A prudent man sees the evil and hides himself, but the simple pass on and are punished.

4 Ç mimi i përvujtërisë është frika e Zotit, pasuria, lavdia dhe jeta.

The reward of humility and the reverent and worshipful fear of the Lord is riches and honor and life.

5 F erra dhe leqe gjenden në udhën e të çoroditurit; kush kujdeset për jetën e vet rri larg tyre.

Thorns and snares are in the way of the obstinate and willful; he who guards himself will be far from them.

6 M ësoji fëmijës rrugën që duhet të ndjekë, dhe ai nuk do të largohet prej saj edhe kur të plaket.

Train up a child in the way he should go, and when he is old he will not depart from it.

7 I pasuri sundon mbi të varfërit, dhe huamarrësi është skllav i huadhënësit.

The rich rule over the poor, and the borrower is servant to the lender.

8 K ush mbjell padrejtësi ka për të korrur telashe dhe shufra e zemërimit të tij do të asgjesohet.

He who sows iniquity will reap calamity and futility, and the rod of his wrath will fail.

9 N jeriu me sy dashamirës do të bekohet, sepse i jep bukë të varfërit.

He who has a bountiful eye shall be blessed, for he gives of his bread to the poor.

10 P ërzëre tallësin dhe grindjet do të ikin bashkë me të; po, grindjet dhe fyerjet do të pushojnë.

Drive out the scoffer, and contention will go out; yes, strife and abuse will cease.

11 K ush e do pastërtinë e zemrës dhe ka hir mbi buzët do ta ketë shok mbretin.

He who loves purity and the pure in heart and who is gracious in speech—because of the grace of his lips will he have the king for his friend.

12 S ytë e Zotit ruajnë dijen, por ai i bën të kota fjalët e të pabesit.

The eyes of the Lord keep guard over knowledge and him who has it, but He overthrows the words of the treacherous.

13 P ërtaci thotë: "Jashtë ka një luan; do të vritem rrugës".

The sluggard says, There is a lion outside! I shall be slain in the streets!

14 G oja e gruas që shkel kurorën është një gropë e thellë; ai që ka zemëruar Zotin do të bjerë në të.

The mouth of a loose woman is a deep pit; he with whom the Lord is indignant and who is abhorrent to Him will fall into it.

15 M arrëzia lidhet me zemrën e fëmijës, por shufra e korrigjimit do ta largojë prej saj.

Foolishness is bound up in the heart of a child, but the rod of discipline will drive it far from him.

16 A i që shtyp të varfërin për t’u pasuruar dhe ai që i jep të pasurit, me siguri do të varfërohet.

He who oppresses the poor to get gain for himself and he who gives to the rich—both will surely come to want.

17 V ëru veshin dhe dëgjo fjalët e të urtëve, dhe jepja zemrën dijes sime.

Listen (consent and submit) to the words of the wise, and apply your mind to my knowledge;

18 s epse për ty do të jetë e këndshme t’i ruash në intimitetin tënd dhe t’i kesh të gjitha gati mbi buzët e tua.

For it will be pleasant if you keep them in your mind; your lips will be accustomed to them.

19 M e qëllim që besimin tënd ta kesh te Zoti, sot të kam mësuar, po, pikërisht ty.

So that your trust (belief, reliance, support, and confidence) may be in the Lord, I have made known these things to you today, even to you.

20 A nuk të kam shkruar në të kaluarën aforizma që kanë të bëjnë me këshillimin dhe diturinë,

Have I not written to you excellent things in counsels and knowledge,

21 n ë mënyrë që të njohësh sigurinë e fjalëve të së vërtetës, me qëllim që t’u përgjigjesh me fjalë të vërteta atyre që të dërgojnë?

To make you know the certainty of the words of truth, that you may give a true answer to those who sent you?

22 M os e vidh të varfërin, sepse është i varfër, dhe mos e shtyp të mjerin te porta,

Rob not the poor, neither oppress the afflicted at the gate,

23 s epse Zoti do të mbrojë çështjen e tyre dhe do t’u heqë jetën atyre që i kanë zhveshur.

For the Lord will plead their cause and deprive of life those who deprive.

24 M os lidh miqësi me njeriun zemërak dhe mos u shoqëro me njeriun idhnak,

Make no friendships with a man given to anger, and with a wrathful man do not associate,

25 q ë të mos mësosh rrugët e tij dhe të mos gjesh një kurth për shpirtin tënd.

Lest you learn his ways and get yourself into a snare.

26 M os u bëj si ata që japin dorën si garanci, që bëhen garant për borxhet e të tjerëve.

Be not one of those who strike hands and pledge themselves, or of those who become security for another’s debts.

27 N ë qoftë se nuk ke asgjë me se të paguash, pse duhet të të heqë shtratin poshtë vetes?

If you have nothing with which to pay, why should he take your bed from under you?

28 M os e luaj kufirin e vjetër, të vendosur nga etërit e tu.

Remove not the ancient landmark which your fathers have set up.

29 A ke parë një njeri të papërtueshëm në punën e tij? Ai do të paraqitet në prani të mbretit dhe nuk do të qëndrojë para njerëzve të humbur.

Do you see a man diligent and skillful in his business? He will stand before kings; he will not stand before obscure men.