1 C hớ khoe khoang về ngày mai; Vì con chẳng biết ngày mai sẽ sanh ra điều gì.

Do not boast of tomorrow, for you know not what a day may bring forth.

2 H ãy để cho kẻ khác khen ngợi con, miệng con chẳng nên làm; Để cho một người ngoài tán mỹ con, môi con đừng làm.

Let another man praise you, and not your own mouth; a stranger, and not your own lips.

3 Đ á thì nặng, cát cũng nặng; Nhưng cơn tức giận của kẻ ngu dại còn nặng hơn cả hai.

Stone is heavy and sand weighty, but a fool’s wrath is heavier and more intolerable than both of them.

4 S ự căm gan vốn hung dữ, và cơn giận như nước tràn ra; Nhưng ai đứng nổi trước sự ghen ghét?

Wrath is cruel and anger is an overwhelming flood, but who is able to stand before jealousy?

5 M ột lời quở trách tỏ tường Hơn là thương yêu giấu kín.

Open rebuke is better than love that is hidden.

6 B ạn hữu làm cho thương tích, ấy bởi lòng thành tín; Còn sự hôn hít của kẻ ghen ghét lấy làm giả ngụy.

Faithful are the wounds of a friend, but the kisses of an enemy are lavish and deceitful.

7 K ẻ no nê giày đạp tàng mật dưới chơn mình; Song điều gì đắng cũng lấy làm ngọt cho kẻ đói khát.

He who is satiated loathes and treads underfoot a honeycomb, but to the hungry soul every bitter thing is sweet.

8 K ẻ lưu lạc xa cách nơi ở của mình, Giống như chim bay đây đó khỏi ổ nó vậy.

Like a bird that wanders from her nest, so is a man who strays from his home.

9 D ầu và thuốc thơm làm khoan khoái linh hồn; Lời khuyên do lòng bạn hữu ra cũng êm dịu dường ấy.

Oil and perfume rejoice the heart; so does the sweetness of a friend’s counsel that comes from the heart.

10 C hớ lìa bạn mình, hay là bạn của cha mình; Trong ngày hoạn nạn chớ đi đến nhà anh em mình: Một người xóm giềng gần còn hơn anh em xa.

Your own friend and your father’s friend, forsake them not; neither go to your brother’s house in the day of your calamity. Better is a neighbor who is near than a brother who is far off.

11 H ỡi con, khá khôn ngoan, và làm vui lòng cha, Để cha có thế đáp lại cùng kẻ nào sỉ nhục cha.

My son, be wise, and make my heart glad, that I may answer him who reproaches me.

12 N gười khôn khéo thấy trước sự tai hại, bèn lo ẩn núp mình; Còn kẻ ngu muội cứ đi qua, và phải mang lấy tai vạ.

A prudent man sees the evil and hides himself, but the simple pass on and are punished.

13 H ãy lấy áo của người, vì người đã bảo lãnh cho kẻ lạ; Khá buộc người một của cầm, vì người đã đáp thế cho người dâm phụ.

Take the garment of one who is security for a stranger; and hold him in pledge when he is security for foreigners.

14 K ẻ nào chổi dậy sớm chúc phước lớn tiếng cho bạn hữu mình, Người ta sẽ kể điều đó là sự rủa sả.

The flatterer who loudly praises and glorifies his neighbor, rising early in the morning, it shall be counted as cursing him.

15 M ột máng xối giột luôn luôn trong ngày mưa lớn, Và một người đờn bà hay tranh cạnh, cả hai đều y như nhau.

A continual dripping on a day of violent showers and a contentious woman are alike;

16 A i muốn ngăn giữ nàng, khác nào ngăn giữ gió, Và như tay hữu cầm lấy dầu vậy.

Whoever attempts to restrain might as well try to stop the wind—his right hand encounters oil.

17 S ắt mài nhọn sắt. Cũng vậy người bổ dưỡng diện mạo bạn hữu mình.

Iron sharpens iron; so a man sharpens the countenance of his friend.

18 A i săn sóc cây vả, sẽ ăn trái nó; Và kẻ nào hầu chủ mình ắt được tôn trọng.

Whoever tends the fig tree shall eat its fruit; so he who patiently and faithfully guards and heeds his master shall be honored.

19 M ặt dọi mặt trong nước thế nào, Lòng người đối với người cũng thế ấy.

As in water face answers to and reflects face, so the heart of man to man.

20 C on mắt loài người chẳng hề chán, Cũng như âm phủ và vực sâu không hề đầy vậy.

Sheol (the place of the dead) and Abaddon (the place of destruction) are never satisfied; so the eyes of man is never satisfied.

21 L ò thử bạc, dót thử vàng; Còn sự khen ngợi thử loài người.

As the refining pot for silver and the furnace for gold, so let a man be in his trial of praise.

22 D ầu con dùng chầy giã mà giã kẻ ngu dại trong cối Chung lộn với gạo, Thì sự điên dại nó cũng không lìa khỏi nó.

Even though like grain you should pound a fool in a mortar with a pestle, yet will not his foolishness depart from him.

23 H ãy rán biết cảnh trạng bầy chiên con, Và lo săn sóc các đoàn bò của con;

Be diligent to know the state of your flocks, and look well to your herds;

24 V ì sự giàu có không lưu tồn mãi mãi, Và mũ triều thiên há còn đến đời đời sao?

For riches are not forever; does a crown endure to all generations?

25 C ỏ khô đã mất đi, cỏ non bèn mọc ra, Và người ta thâu nhập rau cỏ núi.

When the hay is gone, the tender grass shows itself, and herbs of the mountain are gathered in,

26 L ông chiên con dùng làm áo xống cho con, Giá dê đực dùng mua đồng ruộng.

The lambs will be for your clothing, and the goats the price of a field.

27 S ữa dê có đủ làm đồ ăn cho con, Cho người nhà con, và đặng nuôi lấy các con đòi của con.

And there will be goats’ milk enough for your food, for the food of your household, and for the maintenance of your maids.