1 G iô-ách được bảy tuổi khi người lên làm vua; người cai trị bốn mươi năm tại Giê-ru-sa-lem; mẹ người tên là Xi-bia, quê ở Bê -e-Sê-ba.
Joash was seven years old when he began his forty-year reign in Jerusalem. His mother was Zibiah of Beersheba.
2 G iô-ách làm điều thiện trước mặt Đức Giê-hô-va trọn đời thầy tế lễ Giê-hô-gia-đa.
And Joash did what was right in the sight of the Lord all the days of Jehoiada the priest.
3 G iê-hô-gia-đa cưới hai vợ cho Giô-ách; người sanh được những con trai và con gái.
And Jehoiada took for him two wives, and he had sons and daughters.
4 S au việc này, Giô-ách có ý tu bổ đền của Đức Giê-hô-va,
After this, Joash decided to repair the Lord’s house.
5 b èn nhóm những thầy tế lễ và người Lê-vi, mà bảo rằng: Hãy đi khắp các thành Giu-đa, thâu lấy tiền bạc của cả Y-sơ-ra-ên, để hằng năm tu bổ lại cái đền của Đức Chúa Trời các ngươi; khá làm việc này cho mau. Song người Lê-vi trì hưỡn.
He gathered the priests and the Levites and said to them, Go out to the cities of Judah, and gather from all Israel money to repair the house of your God from year to year; and see that you hasten the matter. But the Levites did not hasten it.
6 V ua vời thầy tế lễ thượng phẩm Giê-hô-gia-đa, mà bảo rằng: Cớ sao người Lê-vi từ Giu-đa và Giê-ru-sa-lem đem nộp thuế, mà Môi-se, tôi tớ của Đức Giê-hô-va, đã định cho hội chúng Y-sơ-ra-ên phải dâng cho trại chứng cớ?
So the king called for Jehoiada the high priest and said to him, Why have you not required the Levites to bring in from Judah and Jerusalem the tax authorized by Moses the servant of the Lord and of the assembly of Israel for the Tent of the Testimony?
7 V ì A-tha-li, người nữ độc ác kia, và các con trai nàng đã phá hủy đền của Đức Chúa Trời; và chúng nó đã dâng các vật thánh của đền Đức Giê-hô-va cho thần Ba-anh.
For the sons of Athaliah, that wicked woman, had broken into the house of God and also had used for the Baals all the dedicated things of the house of the Lord.
8 V ua bèn truyền dạy người ta đóng một cái hòm, để phía ngoài cửa đền Đức Giê-hô-va.
And at the king’s command they made a chest and set it outside the gate of the house of the Lord.
9 R ồi người ta rao cho khắp xứ Giu-đa và thành Giê-ru-sa-lem ai nấy phải đem dâng cho Đức Giê-hô-va tiền thuế mà Môi-se, tôi tớ của Đức Chúa Trời, đã định về Y-sơ-ra-ên tại trong đồng vắng.
And they made a proclamation through Judah and Jerusalem to bring in for the Lord the tax that Moses the servant of God laid upon Israel in the wilderness.
10 H ết thảy các quan trưởng và cả dân sự đều vui mừng, đem bạc đến bỏ vào trong hòm cho đến đầy.
And all the princes and people rejoiced and brought their tax and dropped it into the chest until they had finished.
11 K hi người Lê-vi thấy trong hòm đựng nhiều bạc, bèn đem nó lên giao cho vua kiểm soát; thơ ký vua và người của thầy tế lễ thượng phẩm đều đến trút hòm ra, rồi đem để lại chỗ cũ. Mỗi ngày họ làm như vậy, và thâu được rất hiều bạc.
When the Levites brought the chest to the king’s office, and whenever they saw that there was much money, the king’s secretary and the high priest’s officer came and emptied the chest and carried it to its place again. Thus they did day by day and collected money in abundance.
12 V ua và Giê-hô-gia-đa giao bạc ấy cho những kẻ coi sóc công việc trong đền Đức Giê-hô-va; họ mướn thợ đẽo đá, và thợ mộc, đặng tu bổ đền Đức Giê-hô-va; cũng mướn những thợ sắt và thợ đồng đặng sửa lại đền Đức Giê-hô-va.
And the king and Jehoiada gave it to those who did the work of the temple service; and they hired masons and carpenters and also those who worked in iron and bronze to repair the house of the Lord.
13 V ậy, các thợ làm công việc, và nhờ tay họ việc tu bổ được thành; chúng làm lại đền của Đức Chúa Trời như cũ, và làm cho vững chắc.
So the workmen labored, and the work of repairing went forward in their hands; and they set up the house of God according to its design and strengthened it.
14 K hi đã làm xong, chúng bèn đem bạc còn dư lại đến trước mặt vua và Giê-hô-gia-đa; người ta dùng bạc ấy làm những đồ lễ về đền Đức Giê-hô-va, tức những đồ dùng về việc phụng sự, và về cuộc tế lễ, những chén, và những khí dụng bằng vàng bằng bạc. Trọn đời Giê-hô-gia-đa, người ta hằng dâng của lễ thiêu tại đền của Đức Giê-hô-va luôn luôn.
When they had finished it, they brought the rest of the money before the king and Jehoiada; from it were made utensils for the Lord’s house, vessels for ministering and for offerings, and cups and vessels of gold and silver. And they offered burnt offerings in the house of the Lord continually all the days of Jehoiada.
15 V ả, Giê-hô-gia-đa đã trở về già tuổi rất cao, rồi qua đời; lúc người thác, được một trăm ba mươi tuổi.
But Jehoiada became old and full of age, and he died. He was 130 years old at his death.
16 N gười ta chôn người tại trong thành Đa-vít chung với các vua, vì người có công lao trong Y-sơ-ra-ên, có hầu việc Đức Chúa Trời, và tu bổ đền của Ngài.
They buried him in the City of David among the kings, because he had done good in Israel and toward God and His house.
17 S au khi Giê-hô-gia-đa đã qua đời, các quan trưởng Giu-đa đến chầu lạy vua. Vua bèn nghe theo lời của chúng,
Now after the death of Jehoiada, the princes of Judah came and made obeisance to King Joash; then the king hearkened to them.
18 l ìa bỏ đền Đức Giê-hô-va là Đức Chúa Trời của tổ phụ mình, mà phục sự những thần A-sê-ra và các hình tượng; tại cớ tội lỗi ấy, bèn có cơn giận của Chúa nghịch cùng Giu-đa và Giê-ru-sa-lem.
They forsook the house of the Lord, the God of their fathers, and served the Asherim and idols; and wrath came upon Judah and Jerusalem for their sin (guilt).
19 Đ ức Giê-hô-va sai các đấng tiên tri đến cùng chúng, để dắt chúng trở lại cùng Đức Giê-hô-va; nhưng chúng không chịu nghe.
Yet sent prophets to them to bring them again to the Lord; these testified against them, but they would not listen.
20 T hần của Đức Chúa Trời cảm động Xa-cha-ri, con trai của thầy tế lễ Giê-hô-gia-đa; người đứng dậy trước mặt dân sự, mà nói rằng: Đức Chúa Trời phán như vầy: Cớ sao các ngươi phạm các điều răn của Đức Giê-hô-va? Các ngươi sẽ chẳng may mắn được, vì đã lìa bỏ Đức Giê-hô-va, và Đức Giê-hô-va cũng đã lìa bỏ các ngươi.
Then the Spirit of God came upon Zechariah son of Jehoiada the priest, who stood over the people, and he said to them, Thus says God: Why do you transgress the commandments of the Lord so that you cannot prosper? Because you have forsaken the Lord, He also has forsaken you.
21 C húng bèn phản nghịch với người, và theo lịnh vua ném đá người tại trong hành lang của đền Đức Giê-hô-va.
They conspired against Zechariah the priest and stoned him at the command of the king in the court of the Lord’s house!
22 A áy vậy, vua Giô-ách không nhớ đến sự nhân từ của Giê-hô-gia-đa, cha của A-cha-xia, đã làm cho mình, nhưng giết con trai người đi; khi người chết thì có nói rằng: Nguyện Đức Giê-hô-va xem xét và báo lại cho!
Thus Joash the king did not remember the kindness which Jehoiada, Zechariah’s father, had done him, but slew his son. And when was dying, he said, May the Lord see and avenge!
23 X ảy khi đến cuối năm, thì đạo binh Sy-ri kéo lên hãm đánh Giô-ách; chúng nó loán đến Giu-đa và Giê-ru-sa-lem, giết các quan trưởng của dân, rồi gởi hết những của cướp về cho vua tại Đa-mách.
At the end of the year, the army of Syria came up against Joash. They came to Judah and Jerusalem and destroyed all the princes from among the people and sent all their spoil to the king of Damascus.
24 Đ ạo binh Sy-ri kéo đến có ít người, Đức Giê-hô-va lại phó một đạo binh rất đông vào tay chúng nó, bởi vì họ đã lìa bỏ Giê-hô-va Đức Chúa Trời của tổ phụ mình. Như vậy, dân Sy-ri xử hình phạt cho Giô-ách.
Though the army of the Syrians came with a small company of men, the Lord delivered a very great host into their hands, because Joash and Judah had forsaken the Lord, the God of their fathers. So the Syrians executed judgment against Joash.
25 K hi chúng đã bỏ đi rồi (vả chúng để người ở lại bị đau nặng), các đầy tớ người bèn phản nghịch cùng người, vì cớ huyết của con trai thầy tế lễ Giê-hô-gia-đa, giết người tại trên giường, và người chết; người ta chôn người tại trong thành Đa-vít, song không phải trong mồ các vua.
And when they had departed from Joash, leaving him very ill, his own servants conspired against him for the blood of the sons of Jehoiada the priest, and they slew him on his bed. So he died and they buried him in the City of David, but not in the tombs of the kings.
26 N ầy là những kẻ dấy nghịch cùng người: Xa-bát, con trai của Si-mê-át, là đờn bà Am-môn, và Giô-xa-bát, con trai Sim-rít, là đờn bà Mô-áp.
The conspirators against Joash were Zabad son of Shimeath the Ammonitess, and Jehozabad son of Shimrith the Moabitess.
27 C òn về việc các con trai người, số cống thuế người phải nộp, và cuộc tu bổ đền của Đức Giê-hô-va, thảy đều chép trong sách truyện các vua. A-ma-xia, con trai người, cai trị thế cho người.
Now concerning his sons and the greatness of the prophecies uttered against him and the rebuilding of the house of God, they are written in the commentary on the Book of Kings. And Amaziah his son reigned in his stead.