1 M arkaad u fadhiisatid inaad taliye wax la cuntid, Aad uga fiirso waxa hortaada yaal,
إذا جَلَسْتَ لِتَأكُلَ مَعَ الرُّؤَساءِ، فَانتَبِهْ جَيِّداً إلَى ما هُوَ أمامَكَ.
2 O o mindi cunaha iska saar Haddaad tahay nin hunguri weyn.
راقِبْ شَهِيَّتَكَ وَاكْبَحْها، إذا كُنتَ شَرِهاً.
3 C untadiisa macaan ha damcin, Waayo, waa cunto khiyaaneed.
لا تَقتَرِبْ مِنَ الطَّعامِ الغالِي، لِأنَّهُ قَدْ يَكُونُ طَعامَ كَذِبٍ وَخِداعٍ. — 7 —
4 H a isku daalin si aad taajir ku noqotid. Oo xigmaddaadana ka joogso.
لا تُنهِكْ نَفسَكَ طَلَباً لِلثَّرْوَةِ، وَلا تَتَّكِلْ عَلَى فَهمِكَ.
5 M a waxaad indhaha ku dayaysaa wax aan jirin? Waayo, hubaal maalku wuxuu yeeshaa baalal, Sida gorgor samada u duula oo kale.
لِأنَّ الغَنِيَّ يَذْهَبُ بِلَمحِ البَصَرِ، كَما لَو أنَّهُ يَطِيرُ بِجَناحَينِ كَالنَّسْرِ إلَى السَّماءِ. — 8 —
6 K an isha sharka leh kibistiisa ha cunin, Cuntadiisa macaanna ha damcin,
لا تَأكُلْ خُبزَ البَخِيلِ وَلا تَشتَهِ طَعامَهُ اللَّذِيذَ،
7 W aayo, isagu waxaa weeye siduu qalbiga kaga fikiro; Wuxuu kugu leeyahay, Cun oo cab, Laakiinse qalbigiisu kulama jiro.
لِأنَّهُ دائِماً يَحسِبُ تَكلِفةَ ما يأكُلُهُ. فَإنْ قالَ لَكَ: «كُلْ وَاشرَبْ» فَهُوَ لا يَعنِي ما يَقُولُ.
8 W ixii aad cuntay waad soo mantagi doontaa, Oo erayadaadii macaanaana way kaa lumi doonaan.
وَالقَلِيلُ الَّذِي أكَلْتَهُ سَتَتَقَيَّأهُ، وَتُضَيِّعُ كَلِماتُكُ الحُلوَةُ. — 9 —
9 N acas waxba ha kula hadlin, Waayo, isagu xigmadda hadalkaaga wuu quudhsan doonaa.
لا تُعطِ نَصِيحَةً لِلغَبِيِّ، لِأنَّهُ سَيَحتَقِرُ الحِكْمَةَ فِي كَلامِكَ. — 10 —
10 S oohdintii hore ha durkin, Beeraha agoommadana ha dhex gelin,
لا تُغَيِّرِ الحُدُودَ القَدِيمَةَ، وَلا تَتَعَدَّ عَلَى حُقُولِ الأيتامِ،
11 W aayo, bixiyahoodu waa xoog badan yahay; Oo isaga ayaa dacwadooda kugu qaadi doona.
لِأنَّ فادِيَهُمْ قَوِيٌّ، وَسَيُحامِي عَنهُمْ ضِدَّكَ. — 11 —
12 Q albigaaga edbinta u jeedi, Oo dhegahana erayada aqoonta.
أصْغِ إلَى الوَصِيَّةِ، وَاستَمِعْ إلَى أقوالِ المَعرِفَةِ. — 12 —
13 I lmaha edbin ha u diidin, Waayo, haddaad isaga ul ku garaacdid, ma dhiman doono.
لا تَمنَعِ التَّأدِيبَ عَنِ الوَلَدِ. إذا ضَرَبتَهُ بِالعَصا فَلَنْ يَمُوتَ.
14 U l baad isaga ku garaaci doontaa, Oo naftiisaad She'ool ka samatabbixin doontaa.
بَلْ إذا ضَرَبتَهُ بِالعَصا فَسَتُنقِذُهُ مِنَ المَوتِ. — 13 —
15 W iilkaygiiyow, haddii qalbigaagu caqli leeyahay, Qalbigayguna wuu farxi doonaa.
يا بُنَيَّ، سَيَفرَحُ قَلبِي إذّا أصبَحتَ حَكِيماً،
16 H aah, oo xataa uurkaygu wuu rayrayn doonaa, Markay bushimahaagu wax qumman ku hadlaan.
سَيَبتَهِجُ قَلبِي عِندَما تَتَكَلَّمُ بِما هُوَ حَقٌّ وَمُسْتَقِيمٌ. — 14 —
17 Q albigaagu yaanu dembilayaal ka hinaasin, Laakiinse maalinta oo dhan Rabbiga ka cabso.
لا تَحسِدِ الخُطاةَ، وَلَكِنِ اتَّقِ اللهَ فِي كُلِّ حِينٍ،
18 W aayo, hubaal waxaa jira abaalgud, Oo rajadaaduna kaama go'i doonto.
لِأنَّكَ فِي التَّقْوى سَتَنالُ حَياةً ناجِحَةً، وَرَجاؤُكَ فِيها لَنْ يَنتَهِي. — 15 —
19 W iilkaygiiyow, i maqal, oo caqli yeelo, Oo qalbigaagana jidka ku toosi.
استَمِعْ لَي يا بُنَيَّ وَكُنْ حَكِيماً، وَقُدْ حَياتَكَ فِي الطَّرِيقِ الصَّحِيحِ.
20 H a dhex joogin khamriyacabyada Iyo kuwa hunguriweynaanta hilibka u cuna,
لا تُرافِقْ مَنْ يُسرِفُونَ فِي شُربِ الخَمرِ، وَمَنْ يُسرِفُونَ فِي الأكلِ،
21 W aayo, kii sakhraan ah iyo kii hunguri weynuba way caydhoobi doonaan, Oo lulona nin calal bay u xidhi doontaa.
لِأنَّ مَنْ يُسرِفُونَ فِي الأكلِ وَالشَّربِ سَيُفقَرُونَ، وَالَّذِينَ يُحِبُّونَ النَّومَ سَيَلبِسُونَ الثِّيابَ القَدِيمَةَ المُتَهَرِّئَةَ. — 16 —
22 D hegayso aabbahaagii ku dhalay, Oo hooyadaana ha quudhsan markay gabowdo.
أصغِ إلَى أبِيكَ الَّذَي وَلَدَكَ، وَلا تَحتَقِرْ أُمَّكَ عِندَما تَكبُرُ فِي السِّنِّ.
23 R unta soo iibso, oo ha sii iibin, Oo weliba waxaad ku sii darsataa xigmadda iyo edbinta iyo waxgarashada.
اشْتَرِ الحَقَّ وَالحِكْمَةَ وَالمَعرِفَةَ وَالفَهمَ، وَإيّاكَ أنْ تُفَرِّطَ بِشَيءٍ مِنها.
24 K ii xaq ah aabbihiis aad buu u farxi doonaa, Oo kii ilmo caqli leh dhalaana farxad buu ka heli doonaa.
وَالِدُ البارِّ يَفرَحُ كَثِيراً، وَوالِدُ الابنِ الحَكِيمِ سَيَبتَهِجُ بِهِ.
25 A abbahaa iyo hooyadaaba ha farxeen, Oo tii ku dhashayna ha rayrayso.
فَأسْعِدْ أباكَ وَأُمَّكَ، وَاجعَلْ مَنْ وَلَدَتْكَ تَبتَهِجُ بِكَ. — 17 —
26 W iilkaygiiyow, qalbigaaga i sii, Oo indhahaaguna jidadkayga ha dhawreen.
اسْتَمِعْ إلَيَّ جَيِّداً يا بُنَي، وَلاحِظْ حَياتِي لِتكونَ مِثالاً لَكَ.
27 W aayo, dhillo waa booraan dheer, Oo naag qalaadna waa god cidhiidhi ah.
لِأنَّ الزّانِيَةَ تُشبِهُ حُفرَةً عَمِيقَةً وَبِئراً ضَيِّقاً.
28 S ida tuug oo kale ayay u gabbataa, Oo waxay dadka ku dhex badisaa khaayinnada.
تَتَرَبَّصُ لِفَرِيسَتِها، وَتَدفَعُ كَثِيرِينَ إلَى الخِيانَةِ. — 18 —
29 B al yaa hoog leh? Oo yaa caloolxumo leh? Oo yaa murammo leh? Oo yaa calaacal badan leh? Oo yaa u dhaawacan sababla'aan? Oo yaa indho casaan ah leh?
لِمَنِ البُؤْسُ وَالحُزنُ؟ لِمَنِ النِّزاعُ وَالمَشاكِلُ؟ مَنْ سَيَنالُ الضَّربَ بِدُونِ سَبَبٍ، وَمَنْ سَتَحمَرُّ عَيناهُ مِنَ الضَّربِ؟
30 W aa kuwa wakhti dheer ku raaga khamriga, Waana kuwa u taga inay doondoontaan khamri laysku daray.
هَذِهِ جَمِيعُها لِلَّذِينَ يَسرِفُونَ فِي شُرْبِ النَّبيذِ، وَيَبحَثُونَ عَنْ أنواعِ الخَمرِ المَمزُوجِ.
31 H a fiirin khamrigu markuu casaado, Markuu koobka ka dhex dhalaalo, Iyo markuu si wanaagsan u shubmayoba.
فَإيّاكَ أنْ تُبهَرَ بِالخَمرِ عِندَما يَتَألَّقُ لُونُها فِي الكَأْسِ، وَتَنسابُ مُتَلألِئَةً.
32 U gu dambaysta wuxuu wax u qaniinaa sida abeesada, Oo sida jilbiskana wax buu u qaniinaa.
فَفِي نِهايَةِ الأمرِ سَيَلسَعُ كَالثُّعبانِ، وَيَعَضُّ مِثلَ الأفعَى السّامَّةِ.
33 I ndhahaagu waxay arki doonaan naago qalaad, Oo qalbigaaguna wuxuu ku hadli doonaa waxyaalo qalloocan.
فَتَرَى عَيناكَ أشياءَ غَرِيبَةً وَسَتُصبِحُ مُشَوَّشاً فِي كَلامِكَ وَتَفكِيرِكَ.
34 O o waxaad ahaan doontaa sida kan badda dhexdeeda jiifsada, Ama sida ka dakhalka dhaladiisa sare seexda.
سَتُصبِحُ كَمَنْ يَستَلقِي عَلَى سَرِيرٍ فِي البَحرِ، وَمِثلَ الَّذِي يَستَلقِي عَلَى قِمَّةِ السّارِيَةِ.
35 W axaad odhan doontaa, Wax bay igu dhufteen, laakiin waxba ima yeelin. Way i garaaceen, iskamana aanan garan; Bal goormaan toosi doonaa? Weli mar kalaan doonan doonaa.
وَسَتَقُولُ: «ضَرَبُونِي لَكِنِّي لَمْ أشعُرْ بِألَمٍ! وَلَمْ أُدرِكْ أنَّهُمْ يَلكُمُونَنِي! فَمَتَى أصحُو لأبْحَثَ عَنْ المَزِيدِ مِنَ الشَّرابِ؟»