1 M arkaad u fadhiisatid inaad taliye wax la cuntid, Aad uga fiirso waxa hortaada yaal,
Quando te assentares a comer com um governador, atenta bem para aquele que está diante de ti;
2 O o mindi cunaha iska saar Haddaad tahay nin hunguri weyn.
e põe uma faca ã tua garganta, se fores homem de grande apetite.
3 C untadiisa macaan ha damcin, Waayo, waa cunto khiyaaneed.
Não cobices os seus manjares gostosos, porque é comida enganadora.
4 H a isku daalin si aad taajir ku noqotid. Oo xigmaddaadana ka joogso.
Não te fatigues para seres rico; dá de mão ã tua própria sabedoria:
5 M a waxaad indhaha ku dayaysaa wax aan jirin? Waayo, hubaal maalku wuxuu yeeshaa baalal, Sida gorgor samada u duula oo kale.
Fitando tu os olhos nas riquezas, elas se vão; pois fazem para si asas, como a águia, voam para o céu.
6 K an isha sharka leh kibistiisa ha cunin, Cuntadiisa macaanna ha damcin,
Não comas o pão do avarento, nem cobices os seus manjares gostosos.
7 W aayo, isagu waxaa weeye siduu qalbiga kaga fikiro; Wuxuu kugu leeyahay, Cun oo cab, Laakiinse qalbigiisu kulama jiro.
Porque, como ele pensa consigo mesmo, assim é; ele te diz: Come e bebe; mas o seu coração não está contigo.
8 W ixii aad cuntay waad soo mantagi doontaa, Oo erayadaadii macaanaana way kaa lumi doonaan.
Vomitarás o bocado que comeste, e perderás as tuas suaves palavras.
9 N acas waxba ha kula hadlin, Waayo, isagu xigmadda hadalkaaga wuu quudhsan doonaa.
Não fales aos ouvidos do tolo; porque desprezará a sabedoria das tuas palavras.
10 S oohdintii hore ha durkin, Beeraha agoommadana ha dhex gelin,
Não removas os limites antigos; nem entres nos campos dos órfãos,
11 W aayo, bixiyahoodu waa xoog badan yahay; Oo isaga ayaa dacwadooda kugu qaadi doona.
porque o seu redentor é forte; ele lhes pleiteará a causa contra ti.
12 Q albigaaga edbinta u jeedi, Oo dhegahana erayada aqoonta.
Aplica o teu coração ã instrução, e os teus ouvidos
13 I lmaha edbin ha u diidin, Waayo, haddaad isaga ul ku garaacdid, ma dhiman doono.
Não retires da criança a disciplina; porque, fustigando-a tu com a vara, nem por isso morrerá.
14 U l baad isaga ku garaaci doontaa, Oo naftiisaad She'ool ka samatabbixin doontaa.
Tu a fustigarás com a vara e livrarás a sua alma do Seol.
15 W iilkaygiiyow, haddii qalbigaagu caqli leeyahay, Qalbigayguna wuu farxi doonaa.
Filho meu, se o teu coração for sábio, alegrar-se-á o meu coração, sim, ó, meu próprio;
16 H aah, oo xataa uurkaygu wuu rayrayn doonaa, Markay bushimahaagu wax qumman ku hadlaan.
e exultará o meu coração, quando os teus lábios falarem coisas retas.
17 Q albigaagu yaanu dembilayaal ka hinaasin, Laakiinse maalinta oo dhan Rabbiga ka cabso.
Não tenhas inveja dos pecadores; antes conserva-te no temor do Senhor todo o dia.
18 W aayo, hubaal waxaa jira abaalgud, Oo rajadaaduna kaama go'i doonto.
Porque deveras terás uma recompensa; não será malograda a tua esperança.
19 W iilkaygiiyow, i maqal, oo caqli yeelo, Oo qalbigaagana jidka ku toosi.
Ouve tu, filho meu, e sê sábio; e dirige no caminho o teu coração.
20 H a dhex joogin khamriyacabyada Iyo kuwa hunguriweynaanta hilibka u cuna,
Não estejas entre os beberrões de vinho, nem entre os comilões de carne.
21 W aayo, kii sakhraan ah iyo kii hunguri weynuba way caydhoobi doonaan, Oo lulona nin calal bay u xidhi doontaa.
Porque o beberrão e o comilão caem em pobreza; e a sonolência cobrirá de trapos o homem.
22 D hegayso aabbahaagii ku dhalay, Oo hooyadaana ha quudhsan markay gabowdo.
Ouve a teu pai, que te gerou; e não desprezes a tua mãe, quando ela envelhecer.
23 R unta soo iibso, oo ha sii iibin, Oo weliba waxaad ku sii darsataa xigmadda iyo edbinta iyo waxgarashada.
Compra a verdade, e não a vendas; sim, a sabedoria, a disciplina, e o entendimento.
24 K ii xaq ah aabbihiis aad buu u farxi doonaa, Oo kii ilmo caqli leh dhalaana farxad buu ka heli doonaa.
Grandemente se regozijará o pai do justo; e quem gerar um filho sábio, nele se alegrará.
25 A abbahaa iyo hooyadaaba ha farxeen, Oo tii ku dhashayna ha rayrayso.
Alegrem-se teu pai e tua mãe, e regozije-se aquela que te deu ã luz.
26 W iilkaygiiyow, qalbigaaga i sii, Oo indhahaaguna jidadkayga ha dhawreen.
Filho meu, dá-me o teu coração; e deleitem-se os teus olhos nos meus caminhos.
27 W aayo, dhillo waa booraan dheer, Oo naag qalaadna waa god cidhiidhi ah.
Porque cova profunda é a prostituta; e poço estreito é a aventureira.
28 S ida tuug oo kale ayay u gabbataa, Oo waxay dadka ku dhex badisaa khaayinnada.
Também ela, como o salteador, se põe a espreitar; e multiplica entre os homens os prevaricadores.
29 B al yaa hoog leh? Oo yaa caloolxumo leh? Oo yaa murammo leh? Oo yaa calaacal badan leh? Oo yaa u dhaawacan sababla'aan? Oo yaa indho casaan ah leh?
Para quem são os ais? para quem os pesares? para quem as pelejas, para quem as queixas? para quem as feridas sem causa? e para quem os olhos vermelhos?
30 W aa kuwa wakhti dheer ku raaga khamriga, Waana kuwa u taga inay doondoontaan khamri laysku daray.
Para os que se demoram perto do vinho, para os que andam buscando bebida misturada.
31 H a fiirin khamrigu markuu casaado, Markuu koobka ka dhex dhalaalo, Iyo markuu si wanaagsan u shubmayoba.
Não olhes para o vinho quando se mostra vermelho, quando resplandece no copo e se escoa suavemente.
32 U gu dambaysta wuxuu wax u qaniinaa sida abeesada, Oo sida jilbiskana wax buu u qaniinaa.
No seu fim morderá como a cobra, e como o basilisco picará.
33 I ndhahaagu waxay arki doonaan naago qalaad, Oo qalbigaaguna wuxuu ku hadli doonaa waxyaalo qalloocan.
Os teus olhos verão coisas estranhas, e tu falarás perversidades.
34 O o waxaad ahaan doontaa sida kan badda dhexdeeda jiifsada, Ama sida ka dakhalka dhaladiisa sare seexda.
o serás como o que se deita no meio do mar, e como o que dorme no topo do mastro.
35 W axaad odhan doontaa, Wax bay igu dhufteen, laakiin waxba ima yeelin. Way i garaaceen, iskamana aanan garan; Bal goormaan toosi doonaa? Weli mar kalaan doonan doonaa.
E dir