1 I n the second year that Nebuchadnezzar was king, he had a dream. His spirit was troubled and he could not sleep.

Në vitin e dytë të mbretërimit të Nebukadnetsarit, ai pa disa ëndrra; fryma e tij u turbullua dhe i iku gjumi.

2 T hen the king called for the wonder-workers, those who used secret ways, those who learned from stars, to tell the king what he had dreamed. So they came in and stood in front of the king.

Atëherë mbreti dha urdhër të thërrisnin magjistarët, astrologët, shtriganët dhe Kaldeasit, që t’i tregonin mbretit ëndrrat e tij.

3 T he king said to them, “I had a dream that troubles me, and I want to know what the dream means.”

Mbreti u tha atyre: "Pashë një ëndërr dhe fryma ime është turbulluar, deri sa t’ia dal të shpjegoj ëndrrën time".

4 T hen those who learn from stars said to the king in the Aramaic language, “O king, live forever! Tell the dream to your servants, and we will tell you what it means.”

Atëherë Kaldeasit iu përgjigjën mbretit në gjuhën aramaike: "O mbret, jetofsh përjetë. Trego ëndrrën tënde shërbëtorëve të tu dhe ne do ta interpretojmë".

5 T he king answered, saying, “My word is sure. If you do not tell me what my dream was and what it means, you will be torn apart and your houses will be laid waste.

Mbreti u përgjigj dhe u tha Kaldeasve: "Vendimin tim e kam marrë: po të mos ma bëni të njohur përmbajtjen e ëndrrës sime dhe interpretimin e saj, do të priteni copa-copa dhe shtëpitë tuaja do të katandisen në plehërishte.

6 B ut if you tell me the dream and what it means, I will give you gifts and riches and great honor. So tell me the dream and what it means.”

Por në rast se do të më tregoni ëndrrën dhe interpretimin e saj, do të merrni nga unë dhurata, shpërblime dhe nderime të mëdha; më tregoni, pra, ëndrrën dhe interpretimin e saj".

7 T hey answered the king a second time, saying, “Let the king tell the dream to his servants, and we will tell you what it means.”

Ata u përgjigjën për së dyti dhe thanë: "Le t’u tregojë mbreti ëndrrën shërbëtorëve të vet dhe ne do t’i japim interpretimin".

8 T he king said, “I am sure that you are trying to get more time, because you see that my word is sure.

Atëherë mbreti u përgjigj dhe tha: "E kuptoj fare mirë që ju doni të fitoni kohë, sepse e shihni që vendimi im është marrë;

9 Y ou know that if you do not tell me what I dreamed, there is only one penalty for you. You have agreed among yourselves to keep telling me lies until things change. So tell me the dream. Then I will know that you can tell me what it means.”

po të mos ma bëni të njohur ëndrrën, ka vetëm një vendim për ju; jeni marrë vesh midis jush për të thënë para meje fjalë të rreme dhe të çoroditura, me shpresë që kohërat të ndryshojnë. Prandaj ma tregoni ëndrrën dhe unë do të di në se jeni në gjendje të më jepni edhe interpretimin".

10 T hose who learn from stars answered the king and said, “There is not a man on earth who can do this for the king. For no great king or ruler has ever asked anything like this of any wonder-worker or one who learns from stars.

Kaldeasit u përgjigjën para mbretit dhe thanë: "Nuk ka njeri mbi tokë që mund të dijë atë që mbreti kërkon. Në fakt asnjë mbret, sundimtar o sovran nuk i ka kërkuar një gjë të tillë ndonjë magjistari, astrologu ose Kaldeasi.

11 W hat the king asks is too hard. No one can do it for you except the gods, who do not live among men.”

Gjëja që pyet mbreti është tepër e vështirë dhe nuk ka njeri që mund t’ia bëjë të ditur mbretit, përveç perëndive, banesa e të cilëve nuk është ndër të gjallët".

12 B ecause of this the king became very angry and said that all the wise men of Babylon must be destroyed.

Me këtë mbreti u zemërua, i hipi inati dhe urdhëroi që të shfaroseshin tërë të diturit e Babilonisë.

13 S o the law was sent out that the wise men must be killed. They looked for Daniel and his friends, to kill them also. God Shows Daniel the Meaning of the Dream

Kështu u shpall dekreti në bazë të të cilit duhet të vriteshin të diturit, dhe kërkonin Danielin dhe shokët e tij për t’i vrarë edhe ata.

14 T hen Daniel spoke with wisdom and understanding to Arioch, the captain of the soldiers who watched over the king, who had gone out to kill the wise men of Babylon.

Atëherë Danieli iu drejtua me fjalë të urta dhe të matura Ariokut, komandant i rojeve të mbretit, i cili kishte dalë për të vrarë të diturit e Babilonisë.

15 H e said to Arioch, the king’s captain, “Why is the king’s law so hard?” Then Arioch told him what had happened.

Mori fjalën dhe i tha Ariokut, komandantit të mbretit: "Pse vallë një dekret kaq i ashpër nga ana e mbretit?" Atëherë Arioku e vuri në dijeni Danielin.

16 S o Daniel went in and asked the king for time, so that he could tell the king what the dream meant.

Kështu Danieli hyri te mbreti dhe i kërkoi t’i jepte kohë për t’i bërë të njohur mbretit interpretimin e ëndrrës.

17 T hen Daniel went to his house and told his friends, Hananiah, Mishael and Azariah, what had happened.

Atëherë Danieli shkoi në shtëpinë e vet dhe ua bëri të ditur këtë gjë shokëve të tij Hananiah, Mishael dhe Azaria,

18 H e told them to ask for loving-pity from the God of heaven about this secret, so that Daniel and his friends might not be killed with the other wise men of Babylon.

me qëllim që t’i kërkonin mëshirë Perëndisë të qiellit lidhur me këtë sekret, me qëllim që Danieli dhe shokët e tij të mos vriteshin bashkë me kusurin e njerëzve të ditur të Babilonisë.

19 T hen the secret was made known to Daniel in a special dream during the night. He gave honor and thanks to the God of heaven.

Atëherë sekreti iu zbulua Danielit në një vegim nate. Kështu Danieli bekoi Perëndinë e qiellit.

20 D aniel said, “Let the name of God be honored forever and ever, for wisdom and power belong to Him.

Danieli filloi të thotë: "Qoftë i bekuar emri i Perëndisë përjetë, sepse atij i përkasin dituria dhe forca.

21 H e changes the times and the years. He takes kings away, and puts kings in power. He gives wisdom to wise men and much learning to men of understanding.

Ai ndryshon kohërat dhe stinët, i ul mbretërit dhe i larton, u jep dituri të urtëve dhe dije atyre që kanë mend.

22 H e makes known secret and hidden things. He knows what is in the darkness. Light is with Him.

Ai tregon gjërat e thella dhe të fshehta, njeh atë që është në terr dhe drita qëndron me të.

23 I give thanks and praise to You, O God of my fathers. For You have given me wisdom and power. Even now You have made known what we asked of You. You have made the king’s dream known to us.” Daniel Tells the Meaning to the King

O Perëndi i etërve të mi, të falënderoj dhe të lëvdoj, sepse më ke dhënë dituri dhe forcë dhe më ke bërë të njoh atë që të kemi kërkuar, duke na bërë të njohim gjënë e kërkuar nga mbreti".

24 S o Daniel went in to Arioch, whom the king had told to kill the wise men of Babylon. He went and said to him, “Do not kill the wise men of Babylon! Take me to the king, and I will tell him what his dream means.”

Prandaj Danieli shkoi te Arioku, të cilit mbreti i kishte besuar detyrën të vriste njerëzit e ditur të Babilonisë; shkoi dhe i tha kështu: "Mos i vrit njerëzit e ditur të Babilonisë! Më ço përpara mbretit dhe do t’i jap mbretit interpretimin tim".

25 T hen Arioch brought Daniel to the king in a hurry, and said to him, “I have found a man among those brought out of Judah who can tell the king the meaning of his dream!”

Atëherë Arioku e çoi me nxitim Danielin përpara mbretit dhe i foli kështu: "Gjeta midis Judejve robër një njeri që do t’i njohë mbretit interpretimin".

26 T he king said to Daniel (also called Belteshazzar), “Are you able to tell me the dream I had, and what it means?”

Mbreti filloi t’i thotë Danielit, që quhej Beltshatsar: "A je i zoti të më bësh të njohur ëndrrën që pashë dhe interpretimin e saj?".

27 D aniel answered the king and said, “No wise men, wonder-workers, or men who use secret ways can make this dream known to the king.

Danieli u përgjigj në prani të mbretit dhe tha: "Sekreti për të cilin mbreti kërkoi interpretimin tim, nuk mund t’i shpjegohet mbretit as nga njerëzit e urtë, as nga astrologët, as nga magjistarët, as nga shortarët.

28 B ut there is a God in heaven who makes secrets known. And He has made known to King Nebuchadnezzar what will happen in the future. This was the special dream you had while you were on your bed.

Por ka një Perëndi në qiell që zbulon sekretet, dhe ai i ka bërë të njohur mbretit Nebukadnetsarit atë që do të ndodhë ditët e fundit. Kjo ka qenë ëndrra jote dhe vegimet e mendjes sate në shtratin tënd.

29 O king, while on your bed your thoughts turned to what would happen in the future. And He Who makes secrets known has let you know what will happen.

O mbret, mendimet që të kanë ardhur në shtratin tënd kanë të bëjnë me atë që ka për të ndodhur tani e tutje; dhe ai që zbulon sekretet të ka bërë të njohur atë që ka për të ndodhur.

30 B ut this secret has not been made known to me because I am wiser than any other living man. It was made known to me so that I can make it known to the king, and that you may understand the thoughts of your mind.

Sa për mua, ky sekret m’u zbulua jo sepse kam më tepër dituri nga tërë të gjallët e tjerë, por me qëllim që interpretimi im t’i njoftohet mbretit, dhe ti të njihesh me mendimet e zemrës sate.

31 “ O king, you were looking and saw a great object. The object was large and very bright, and it was standing in front of you. It filled you with fear and wonder as you looked at it.

Ti ishe duke shikuar, o mbret, dhe ja një figurë e madhe; kjo figurë e stërmadhe, me një shkëlqim të jashtëzakonshëm, ngrihej para teje me një pamje të tmerrshme.

32 T he object’s head was made of fine gold. Its breast and arms were made of silver. Its stomach and thighs were made of brass.

Koka e kësaj figure ishte prej ari të kulluar, gjoksi i saj dhe krahët e saj ishin prej argjendi, barku i saj dhe kofshët e saj prej bronzi,

33 I ts legs were made of iron, and its feet were part iron and part clay.

këmbët e saj prej hekuri, këmbët e saj pjesërisht prej hekuri dhe pjesërisht prej argjile.

34 W hile you were watching, a rock was cut out, but not by human hands. It fell and hit the large object on its feet of iron and clay, and crushed them.

Ndërsa po shikoje, një gur u shkëput, por jo nga dora e njeriut, dhe goditi figurën në këmbët e saj prej hekuri dhe argjile dhe i copëtoi.

35 T hen the iron, the clay, the brass, the silver and the gold were broken to pieces at the same time and became like dust on the grain-floor in the summer. The wind carried the dust away so nothing was to be found. But the stone that hit the large object became a large mountain and filled the whole earth.

Atëherë hekuri, argjila, bronzi, argjendi dhe ari u copëtuan bashkë dhe u bënë si kope byku në lëmë gjatë verës; era i mori me vete dhe nuk u gjet më asnjë gjurmë e tyre. Por guri që kishte goditur figurën u bë një mal i madh, që mbushi tërë tokën.

36 “ This was the dream. Now we will tell the king what it means.

Kjo është ëndrra; tani do të japim interpretimin përpara mbretit.

37 Y ou, O king, are the king of kings. The God of heaven has given you the nation, the power, the strength, and the honor.

Ti, o mbret, je mbreti i mbretërve, sepse Perëndia i qiellit të ka dhënë mbretërinë, pushtetin, forcën dhe lavdinë.

38 I n every place where people live, or the animals of the field, or the birds of the air, He has given them to you and has caused you to rule over them all. You are the head of gold.

Ngado që të banojnë bijtë e njerëzve, kafshët e fushës dhe shpendët e qiellit, ai i ka lënë në duart e tua dhe të ka bërë të sundosh mbi gjithë ata. Ti je koka e artë.

39 A fter you there will be another nation that is not as great as yours. A third nation of brass will come, which will rule over all the earth.

Mbas teje do të dalë një mbretëri tjetër, më e vogël, më e ulët nga jotja; pastaj një mbretëri tjetër prej bronzi, që do të sundojë mbi gjithë dheun.

40 T hen there will be a fourth nation, as strong as iron. Iron crushes and breaks all things. So, like iron breaks things to pieces, this nation will crush and break all the others.

Mbretëria e katërt do të jetë e fortë si hekuri, sepse hekuri copëton dhe thërrmon çdo gjë; ashtu si hekuri që copëton, kjo mbretëri do t’i copëtojë dhe do t’i thërrmojë tërë këto mbretëri.

41 J ust as you saw the feet and toes made of part clay and part iron, it will be a divided nation. But it will have some of the strength of iron, just as you saw the iron mixed with the clay.

Siç e pe, këmbët dhe gishtërinjtë ishin pjesërisht prej argjile poçari dhe pjesërisht prej hekuri, kështu kjo mbretëri do të ndahet; megjithatë, ajo do të ketë fortësinë e hekurit, sepse ti ke parë hekurin të përzier me argjilë të butë.

42 A s the toes of the feet were made of part iron and part clay, so some of the nation will be strong and part of it will be weak.

Dhe ashtu si gishtërinjtë e këmbëve ishin pjesërisht prej hekuri dhe pjesërisht prej argjile, kështu ajo mbretëri do të jetë pjesërisht e fortë dhe pjesërisht e brishtë.

43 A s you saw the iron mixed with clay, they will try to join with one another. But they will not stay together any more than iron mixes with clay.

Siç e pe hekurin të përzier me argjilën e butë, ata do të përzihen nga fara njerëzore, por nuk do të bashkohen njeri me tjetrin, pikërisht ashtu si hekuri nuk amalgamohet me argjilën.

44 I n the days of those kings the God of heaven will set up a nation which will never be destroyed. And it will never be taken by another people. It will crush and put an end to all these nations, but it will last forever.

Në kohën e këtyre mbretërve, Perëndia i qiellit do të nxjerrë një mbretëri, që nuk do të shkatërrohet kurrë; kjo mbretëri nuk do t’i lihet një populli tjetër, por do të copëtojë dhe do të asgjësojë tërë këto mbretëri, dhe do të ekzistojë përjetë,

45 Y ou saw how a stone was cut out of the mountain by no human hands, and how it crushed the iron, the brass, the clay, the silver, and the gold. The great God has shown the king what will happen in the future. The dream is true. And I have given you its true meaning.” Daniel Becomes Ruler of Babylon

pikërisht ashtu siç e pe gurin të shkëputet nga mali, jo nga dora e njeriut, për të copëtuar hekurin, bronzin, argjilën, argjendin dhe arin. Perëndia i madh i ka bërë të njohur mbretit atë që ka për të ndodhur tani e tutje. Éndrra është e vërtetë dhe interpretimi i saj është i sigurt".

46 T hen King Nebuchadnezzar fell on his face and gave honor to Daniel. He had a gift and special perfume brought to him.

Atëherë mbreti Nebukadnetsar ra me fytyrë dhe ra permbys para Danielit; pastaj urdhëroi që t’i paraqitnin një ofertë dhe temjan.

47 T he king said to Daniel, “For sure your God is God of gods and Lord of kings, and He makes hidden things known. For you have been able to make known this secret.”

Mbreti i foli Danielit dhe tha: "Në të vërtetë Perëndia juaj është Perëndia i perëndive, Zoti i mbretërve dhe zbuluesi i sekreteve, sepse ti ke mundur të zbulosh këtë sekret".

48 T hen the king gave Daniel much power and gave him many great gifts. He made him ruler over the whole land of Babylon and the head of all the wise men of Babylon.

Atëherë mbreti e bëri Danielin të madh, i dha dhurata të shumta dhe të mëdha, e bëri qeveritar të gjithë krahinës së Babilonisë dhe kreun më të lartë të gjithë të diturve të Babilonisë.

49 A nd Daniel asked the king to put Shadrach, Meshach and Abed-nego as leaders over the land of Babylon, while Daniel stayed near the king.

Përveç kësaj, me kërkesë të Danielit, mbreti vuri në krye të administratës së krahinës së Babilonisë Shadrakun, Meshakun dhe Abed-negon. Danieli përkundrazi mbeti në oborrin e mbretit.