1 Н е се хвали с утрешния ден, защото не знаеш какво ще роди денят.

Não se gabe do dia de amanhã, pois você não sabe o que este ou aquele dia poderá trazer.

2 Н ека те хвали друг, а не твоите уста, чужд, а не твоите устни.

Que outros façam elogios a você, não a sua própria boca; outras pessoas, não os seus próprios lábios.

3 К амъкът е тежък и пясъкът много тежи; но досадата на безумния е по-тежка и от двете.

A pedra é pesada e a areia é um fardo, mas a irritação causada pelo insensato é mais pesada do que as duas juntas.

4 Я ростта е жестока и гневът е като наводнение, но кой може да устои пред завистта?

O rancor é cruel e a fúria é destruidora, mas quem consegue suportar a inveja?

5 Я вното изобличение е по-добро от онази любов, която не се проявява.

Melhor é a repreensão feita abertamente do que o amor oculto.

6 У дари от приятел са искрени, а целувки от неприятел - изобилни.

Quem fere por amor mostra lealdade, mas o inimigo multiplica beijos.

7 Н аситената душа се отвръща и от медена пита, а на гладната душа всичко горчиво е сладко.

Quem está satisfeito despreza o mel, mas para quem tem fome até o amargo é doce.

8 К акто птица, която е напуснала гнездото си, така е човек, който е напуснал мястото си.

Como a ave que vagueia longe do ninho, assim é o homem que vagueia longe do lar.

9 К акто благоуханните масла и каденията веселят сърцето, така - и сладостта на сърдечния съвет на приятел.

Perfume e incenso trazem alegria ao coração; do conselho sincero do homem nasce uma bela amizade.

10 Н е изоставяй своя приятел, нито приятеля на баща си. И не влизай в къщата на брат си в деня на нещастието си. По-добре близък съсед, отколкото далечен брат.

Não abandone o seu amigo nem o amigo de seu pai; quando for atingido pela adversidade não vá para a casa de seu irmão; melhor é o vizinho próximo do que o irmão distante.

11 С ине мой, бъди мъдър и радвай сърцето ми, за да имам какво да отговарям на онзи, който ме укорява.

Seja sábio, meu filho, e traga alegria ao meu coração; poderei então responder a quem me desprezar.

12 Б лагоразумният предвижда злото и се укрива, а неразумните вървят напред - и страдат.

O prudente percebe o perigo e busca refúgio; o inexperiente segue adiante e sofre as conseqüências.

13 В земи дрехата на този, който поръчителства за чужд. Да! Вземи залог от онзи, който поръчителства за чужда жена.

Tome-se a veste de quem serve de fiador ao estranho; sirva ela de penhor de quem dá garantia a uma mulher leviana.

14 К ойто става рано и благославя ближния си с висок глас, ще се сметне, като че го кълне.

A bênção dada aos gritos cedo de manhã, como maldição é recebida.

15 Н епрестанно капене в дъждовен ден и свадлива жена са еднакви;

A esposa briguenta é como o gotejar constante num dia chuvoso;

16 к ойто може да я обуздае, би обуздал вятъра и би скрил благоуханно масло с десницата си. Неудовлетвореността на човека

detê-la é como deter o vento, como apanhar óleo com a mão.

17 Ж елязо остри желязо; така и човек наостря лицето си срещу приятеля си.

Assim como o ferro afia o ferro, o homem afia o seu companheiro.

18 К ойто пази смокинята, ще яде плода ѝ, и който се грижи за господаря си, ще бъде почитан.

Quem cuida de uma figueira comerá de seu fruto, e quem trata bem o seu senhor receberá tratamento de honra.

19 К акто водата отразява лице срещу лице, така сърцето - човек срещу човека.

Assim como a água reflete o rosto, o coração reflete quem somos nós.

20 А дът и смъртта не се насищат; така и човешките очи не се насищат.

O Sheol e a Destruição são insaciáveis, como insaciáveis são os olhos do homem.

21 Г орнилото е за пречистване среброто и пещта - за златото. А човек се изпитва чрез онова, с което се хвали.

O crisol é para a prata e o forno é para o ouro, mas o que prova o homem são os elogios que recebe.

22 Д ори и с черясло да сгрухаш безумния в кутел между грухано жито, пак безумието му няма да се отдели от него.

Ainda que você moa o insensato, como trigo no pilão, a insensatez não se afastará dele.

23 В нимавай да познаваш състоянието на стадата си и се грижи за добитъка си;

Esforce-se para saber bem como suas ovelhas estão, dê cuidadosa atenção aos seus rebanhos,

24 з ащото богатството не е вечно и короната не трае от род в род.

pois as riquezas não duram para sempre, e nada garante que a coroa passe de uma geração a outra.

25 С еното се прибира, зеленината се явява и планинските билки се събират.

Quando o feno for retirado, surgirem novos brotos e o capim das colinas for colhido,

26 А гнетата ти служат за облекло и козлите - за купуване на нива.

os cordeiros lhe fornecerão roupa, e os bodes lhe renderão o preço de um campo.

27 Щ е има достатъчно козе мляко за храна на тебе, на дома ти и за живеене на слугините ти.

Haverá fartura de leite de cabra para alimentar você e sua família, e para sustentar as suas servas.