1 L òng của vua ở trong tay Đức Giê-hô-va khác nào dòng nước chảy; Ngài làm nghiêng lệch nó bề nào tùy ý Ngài muốn.

The heart of the king is like rivers of water in the hand of the Lord. He turns it where He wishes.

2 C ác đường lối của loài người đều chánh đáng theo mắt họ; Song Đức Giê-hô-va cân nhắc cái lòng.

Every man’s way is right in his own eyes, but the Lord knows the hearts.

3 L àm theo sự công bình và ngay thẳng Được đẹp lòng Đức Giê-hô-va hơn của tế lễ.

To do what is right and good and fair is more pleasing to the Lord than gifts given on the altar in worship.

4 M ặt tự cao, lòng kiêu ngạo, Và ngọn đèn của kẻ ác, đều là tội lỗi.

Eyes lifted high and a proud heart is sin and is the lamp of the sinful.

5 C ác ý tưởng của người cần mẫn dẫn đến sự dư dật; Còn những kẻ khờ dại chỉ chạy đến điều thiếu thốn.

The plans of those who do their best lead only to having all they need, but all who are in a hurry come only to want.

6 T ài vật nhờ dùng lưỡi dối gạt mà được, Aáy là một điều hư không mau hết của kẻ tìm sự chết.

Getting riches by a lying tongue is like a passing cloud, and leads to death.

7 S ự cường bạo của kẻ ác sẽ đùa chúng nó đi; Vì chúng nó không khứng làm điều ngay thẳng.

The way the sinful hurt others will draw them away, because they will not do what is right and fair.

8 C on đường của kẻ gánh tội là quanh quẹo; Còn công việc kẻ trong sạch vốn ngay thẳng.

The way of a guilty man is sinful, but the actions of the pure man are right.

9 T hà ở nơi xó nóc nhà, Hơn là ở chung nhà với một người đờn bà hay tranh cạnh.

It is better to live in a corner of a roof than in a house shared with an arguing woman.

10 L òng kẻ dữ ao ước điều ác; Kẻ lân cận nó không được ơn trước mặt nó.

The soul of the sinful has a desire for what is bad. His neighbor finds no favor in his eyes.

11 K hi kẻ nhạo báng bị phạt, người ngu dại bèn trở nên khôn ngoan; Khi khuyên dạy người khôn ngoan, người nhận lãnh sự tri thức.

When the man who laughs at the truth is punished, the fool becomes wise. When a wise man is taught, he gets much learning.

12 C ó một Đấng công bình xem xét kỹ càng nhà kẻ ác; Đấng ấy xô những kẻ ác vào tai họa.

The One Who is right and good thinks about the house of the sinful, and the sinful are thrown down to be destroyed.

13 A i bưng tai không khứng nghe tiếng kêu la của người nghèo khổ, Người đó cũng sẽ kêu la mà sẽ chẳng có ai đáp lại.

He who shuts his ears to the cry of the poor will also cry himself and not be answered.

14 C ủa lễ dâng kín nhiệm nguôi cơn thạnh nộ; Của hối lộ đút vào lòng làm ngất cơn giận dữ tợn.

A gift in secret quiets anger. A gift from the heart quiets strong anger.

15 L àm điều ngay thẳng, ấy là một việc vui vẻ cho người công bình; Nhưng gây bại hoại cho kẻ làm gian ác.

When what is right and fair is done, it is a joy for those who are right with God. But it fills the sinful with fear.

16 N gười lầm lạc xa đường khôn sáng Sẽ ở với hội kẻ chết.

A man who goes away from the way of understanding will rest in the gathering of the dead.

17 A i ham sự vui chơi ắt sẽ nghèo khó; Còn ai ưa rượu với dầu sẽ chẳng hề làm giàu.

He who loves only fun will become a poor man. He who loves wine and oil will not become rich.

18 K ẻ ác là một giá chuộc người công bình; Và kẻ dối gạt thế chỗ cho người ngay thẳng.

The sinful man is the price given for the man who is right with God, the man who is not faithful for the faithful man.

19 T hà ở nơi vắng vẻ, Hơn là ở với một người đờn bà hay tranh cạnh và nóng giận.

It is better to live in a desert land than with a woman who argues and causes trouble.

20 C ó bửu vật và dầu trong nhà người khôn ngoan; Nhưng kẻ ngu muội nuốt nó đi.

There are riches and oil of great worth in the house of the wise, but a foolish man swallows them up.

21 N gười nào tìm cầu sự công bình và sự nhơn từ sẽ tìm được sự sống, sự công bình, và tôn trọng.

He who follows what is right and loving and kind finds life, right-standing with God and honor.

22 N gười khôn ngoan leo lên thành dõng sĩ, Đánh hạ sức lực mà nó nương cậy.

A wise man goes over the city walls of the powerful, and brings down the strong-place in which they trust.

23 A i giữ lấy miệng và lưỡi mình Giữ linh hồn mình khỏi hoạn nạn.

He who watches over his mouth and his tongue keeps his soul from troubles.

24 N hạo báng, ấy là tên của người kiêu căng cao cách; Nó cư xử cách xấc xược theo tánh kiêu ngạo của nó.

“Proud,” “Self-important” and “One who laughs at the truth” are the names of the man who acts without respect and is proud.

25 S ự ước ao của kẻ biếng nhác giết chết nó; Bởi vì hai tay nó không khứng làm việc.

The desire of the lazy man kills him, for his hands will not work.

26 C ó người trót ngày ham hố quá; Nhưng người công bình ban cho không chắt lót.

He is filled with desire all day long, but the man who is right with God gives all he can.

27 C ủa tế lễ của kẻ ác là một vật gớm ghiếc; Phương chi họ đem đến mà có ác tưởng.

The gift given on an altar in worship by the sinful is a hated thing. How much more when he brings it for the wrong reason!

28 C hứng dối giả sẽ hư mất đi; Nhưng người hay nghe theo sẽ nói được mãi mãi.

A person who tells a lie about someone else will be lost, but the man who listens to the truth will speak forever.

29 K ẻ ác tự làm mặt chai mày đá; Còn người ngay thẳng làm vững đường lối mình.

A sinful man’s face shows he is pretending, but a good man is sure of himself.

30 C hẳng có sự khôn ngoan nào, sự thông minh nào, hay là mưu kế nào, Mà chống địch Đức Giê-hô-va được.

There is no wisdom and no understanding and no words that can stand against the Lord.

31 N gựa sắm sửa về ngày tranh chiến; Nhưng sự thắng trận thuộc về Đức Giê-hô-va.

The horse is made ready for war, but winning the fight belongs to the Lord.