1 B ấy giờ, Sa-lô-môn vời đến mình, ở tại Giê-ru-sa-lem, các trưởng lão Y-sơ-ra-ên, hết thảy các quan trưởng của chi phái, và những trưởng tộc của Y-sơ-ra-ên, đặng rước hòm giao ước của Đức Giê-hô-va từ thành của Đa-vít, tức là Si-ôn.

Then King Solomon gathered together the leaders of Israel in front of him in Jerusalem. He gathered together all the heads of the families and the leaders of the fathers’ houses of the sons of Israel. They gathered to bring up the Lord’s special box of the agreement from Zion the city of David.

2 T rong lúc lễ, nhằm tháng Ê-tha-ninh, là tháng bảy, hết thảy người nam của Y-sơ-ra-ên đều nhóm lại cùng vua Sa-lô-môn.

All the men of Israel gathered to King Solomon at the special supper in the seventh month, Ethanim.

3 K hi các trưởng lão Y-sơ-ra-ên đã đến, thì những thầy tế lễ lấy hòm của Đức Giê-hô-va,

All the leaders of Israel came, and the religious leaders took up the Lord’s special box of the agreement.

4 d ời đi luôn với Đền tạm. Những thầy tế lễ và người Lê-vi khiêng các đồ đó lên.

They brought up the Lord’s special box of the agreement, the meeting tent, and all the holy objects which were in the tent. The religious leaders and the Levites brought them up.

5 V ua Sa-lô-môn và cả hội chúng Y-sơ-ra-ên đã hiệp với người, và đứng trước hòm, giết bò và chiên làm của lễ rất nhiều, không thế đếm được.

King Solomon and all the people of Israel, who were gathered to him, were with him in front of the special box. They killed so many sheep and cattle on the altar that their number could not be known.

6 N hững thầy tế lễ đem hòm giao ước của Đức Giê-hô-va đến nơi nó, trong nơi chí thánh, dưới cánh chê-ru-bin.

Then the religious leaders brought the Lord’s special box of the agreement to its place. They brought it into the most holy place of the house, under the wings of the cherubim.

7 V ì các chê-ru-bin giương cánh ra trên nơi để hòm, che thân trên hòm và các đòn khiêng.

The cherubim spread their wings over the place of the special box. The cherubim made a covering above the special box and its special pieces of wood used for carrying.

8 C ác đòn khiêng dài, đến nỗi người ta, từ nơi thánh ở trước nơi chí thánh, có thể thấy được, nhưng ở ngoài thì chẳng thấy. Các đòn ấy ở đó cho đến ngày nay.

The carrying pieces were so long that the ends of them could be seen from the holy place in front of the most holy place. But they could not be seen from outside. They are there to this day.

9 T rong hòm chỉ có hai bảng đá mà Môi-se đã để, tại núi Hô-rếp, khi Đức Giê-hô-va lập giao ước với dân Y-sơ-ra-ên, lúc họ ra khỏi xứ Ê-díp-tô.

There was nothing in the special box except the two stone writings which Moses put there at Horeb. There the Lord had made an agreement with the people of Israel when they came out of the land of Egypt.

10 X ảy ra khi những thầy tế lễ đã ra khỏi nơi thành, bèn có mây đầy dẫy nhà của Đức Giê-hô-va,

When the religious leaders came from the holy place, the cloud filled the house of the Lord.

11 đ ến nỗi những thầy tế lễ vì có mây ấy không thể đứng đó mà hầu việc được, vì sự vinh quang của Đức Giê-hô-va đầy dẫy đền của Đức Giê-hô-va.

So the religious leaders were not able to stand there to do their work because of the cloud. For the shining-greatness of the Lord filled the Lord’s house.

12 B ấy giờ, Sa-lô-môn nguyện rằng: Đức Giê-hô-va có phán rằng Ngài ngự trong nơi tối tăm mờ mịt.

Then Solomon said, “The Lord has said that He would live in the thick cloud.

13 H ỡi Đức Chúa Trời! tôi đã cất xong một cái đền dùng làm nơi ngự của Ngài, tức một nơi Ngài ở đời đời.

I have built You an honored house, a place for You to live forever.” Solomon’s Words to the People

14 Đ oạn, vua xây lại, và chúc phước cho hội chúng Y-sơ-ra-ên. Cả hội chúng Y-sơ-ra-ên đều đứng.

Then the king turned around and prayed that good would come to all the people of Israel, while all the people of Israel stood.

15 N gười nói rằng: Đáng ngợi khen Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên, vì từ miệng Ngài có phán hứa với Đa-vít, cha ta, và bởi tay Ngài đã làm ứng nghiệm lời ấy; Ngài phán rằng:

He said, “Thanks be to the Lord, the God of Israel. He spoke with His mouth to my father David. And He has kept His promise with His hand, saying,

16 T ừ ngày ta đã đem Y-sơ-ra-ên ta ra khỏi Ê-díp-tô, ta không chọn thành nào trong các chi phái Y-sơ-ra-ên đặng cất tại đó một cái nhà cho danh ta ngự; nhưng ta đã chọn Đa-vít để người trị vì dân Y-sơ-ra-ên ta.

’Since the day I brought My people Israel out of Egypt, I did not choose a city of all the families of Israel in which to build a house that My name might be there. But I chose David to be king over My people Israel.’

17 V ả, Đa-vít, cha ta, có ý cất một cái đền cho danh Giê-hô-va, là Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên.

Now it was in the heart of my father David to build a house for the name of the Lord, the God of Israel.

18 N hưng Đức Giê-hô-va có phán với Đa-vít, cha ta, rằng: Khi ngươi có ý xây đền cho danh ta, thì lấy làm thậm phải;

But the Lord said to my father David, ‘Because it was in your heart to build a house for My name, you did well that it was in your heart.

19 s ong ngươi sẽ chẳng cất đền ấy đâu, bèn là con trai ngươi, do lòng ngươi sanh ra, sẽ cất đền cho danh ta.

But you will not build the house. Your son who will be born to you will build the house for My name.’

20 V ậy, Đức Giê-hô-va đã làm ứng nghiệm lời Ngài phán; vì ta kế vị Đa-vít, cha ta, ngồi trên ngôi Y-sơ-ra-ên, y như Đức Giê-hô-va đã hứa, và ta đã cất đền này cho danh Giê-hô-va, là Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên.

Now the Lord has kept His promise which He made. For I have taken my father David’s place and sit on the throne of Israel, as the Lord promised. And I have built the house for the name of the Lord, the God of Israel.

21 T ại đó, ta đã dọn một chỗ để hòm; trong hòm có sự giao ước mà Ngài đã lập với tổ phụ chúng ta, khi Ngài đem họ ra khỏi xứ Ê-díp-tô.

There I have made a place for the special box in which is the agreement of the Lord. He made it when He brought them from the land of Egypt.” Solomon’s Prayer

22 K ế đó, Sa-lô-môn đứng trước bàn thờ của Đức Giê-hô-va, đối mặt cả hội chúng Y-sơ-ra-ên, bèn giơ tay lên trời, mà rằng:

Then Solomon stood before the altar of the Lord. And in front of all the people of Israel he lifted his hands toward heaven.

23 L ạy Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên! hoặc trên trời cao kia, hoặc dưới đất thấp này, chẳng có một thần nào giống như Chúa. Chúa giữ sự giao ước và lòng nhơn từ với kẻ tôi tớ Chúa, là kẻ nào hết lòng đi ở trước mặt Chúa.

He said, “O Lord, God of Israel, there is no God like You in heaven above or on earth below. You are keeping Your agreement and are showing loving-kindness to Your servants who walk in Your ways with all their heart.

24 Đ ối cùng tôi tớ Chúa, là Đa-vít, cha tôi, Chúa có giữ lời Ngài đã hứa với người. Thật, hễ điều chi miệng Chúa phán, thì tay Chúa đã làm hoàn thành, y như chúng tôi thấy ngày nay.

You have kept Your promise to Your servant, my father David. Yes, You have spoken with Your mouth, and have done it with Your hand, as it is this day.

25 V ậy, hỡi Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên! ngày nay xin làm trọn lời Chúa đã hứa cùng tôi tớ Chúa, là Đa-vít, cha tôi, rằng: Nếu con cháu ngươi cẩn thận các đường lối mình, đi ở trước mặt ta, y như ngươi đã đi, thì trước mặt ta sẽ chẳng hề thiếu một kẻ hậu tự ngươi đặng ngồi trên ngôi nước Y-sơ-ra-ên đâu.

So now, O Lord, God of Israel, keep Your promise to my father David when You said to him, ‘You will not be without a man to sit on the throne of Israel, if only your sons are careful to walk in My ways as you have walked.’

26 H ỡi Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên! xin hãy làm cho ứng nghiệm lời Chúa đã hứa cùng kẻ tôi tớ Chúa, là Đa-vít, cha tôi.

O God of Israel, let Your Word be made sure, which You have spoken to Your servant, my father David.

27 N hưng quả thật rằng Đức Chúa Trời ngự trên đất này chăng? Kìa, trời, dầu đến đỗi trời của các từng trời chẳng có thể chứa Ngài được thay, phương chi cái đền này tôi đã cất!

“But is it true that God will live on the earth? See, heaven and the highest heaven are not big enough to hold You. How much less this house which I have built!

28 D ầu vậy, hỡi Giê-hô-va Đức Chúa Trời tôi! xin hãy đoái đến lời cầu nguyện và sự nài xin của kẻ tôi tớ Chúa. đặng nghe tiếng kêu cầu và khẩn nguyện mà kẻ tôi tớ Chúa cầu trước mặt Chúa ngày nay.

But keep in mind the prayer of Your servant, O Lord my God. Listen to the cry and to the prayer which Your servant prays to You today.

29 N guyện mắt của Chúa ngày và đêm đoái xem nhà nầy, là chỗ mà Chúa đã phán rằng: Danh ta sẽ ngự tại đó, đặng nghe lời cầu nguyện của tôi tớ Chúa hướng nơi này mà cầu.

Open Your eyes night and day toward this house, toward the place of which You have said, ‘My name will be there.’ Listen to the prayer Your servant will pray toward this place.

30 P hàm điều gì tôi tớ Chúa và dân Y-sơ-ra-ên của Chúa sẽ hướng về nơi này mà khẩn cầu, xin Chúa hãy dủ nghe; phải, ở nơi ngự của Chúa, tại trên các từng trời, xin Chúa dủ nghe, nhậm lời, và tha thứ cho.

Listen to the prayer of Your servant and of Your people Israel, when they pray toward this place. Hear in heaven where You live. Hear and forgive.

31 K hi ai phạm tội cùng kẻ lân cận mình, và người ta bắt đi đó phải thề, nếu người đến thề trước bàn thờ của Chúa, tại trong đền này,

“If a man sins against his neighbor and has to make a promise, and he comes and makes a promise at Your altar in this house,

32 t hì xin Chúa ở trên trời hãy nghe, đối đãi và xét đoán tôi tớ Chúa, mà lên án cho kẻ dữ, khiến đường lối nó đổ lại trên đầu nó, và xưng công bình cho người công bình, và thưởng ngươi tùy theo sự công bình của người.

then hear in heaven and act. Judge Your servants. Punish the guilty forever by bringing his actions upon his own head, and free from guilt the one who is right and good, by returning his good to him.

33 K hi dân Y-sơ-ra-ên của Chúa, vì cớ phạm tội với Chúa, bị kẻ tù nghịch đánh được; nếu chúng nó trở lại với Chúa, nhận biết danh Ngài và cầu nguyện nài xin với Chúa trong đền này,

“When Your people Israel do not win in battle over those who hate them, because they have sinned against You, but if they turn to You again and call on Your name and pray to You in this house,

34 t hì xin Chúa ở trên trời hãy dủ nghe, tha tội cho dân Y-sơ-ra-ên của Chúa, và khiến họ trở về đất mà Chúa đã ban cho tổ phụ họ.

then hear in heaven. Forgive the sin of Your people Israel. And return them to the land You gave to their fathers.

35 N ếu các từng trời bị đóng chặt, không có mưa, bởi vì chúng nó đã phạm tội với Chúa, nếu chúng nó hướng về nơi này mà cầu nguyện, nhận biết danh Chúa, xây bỏ tội lỗi mình, sau khi Chúa đã đoán phạt họ,

“When the heavens are shut up and give no rain because they have sinned against You, if they pray toward this place and call on Your name and turn from their sin when You bring trouble to them,

36 t hì xin Chúa ở trên trời hãy dủ nghe, tha tội cho các tôi tớ Chúa, và cho dân Y-sơ-ra-ên của Ngài. Xin hãy chỉ cho họ con đường thiện mà họ phải đi, và giáng mưa trên đất của Chúa đã ban cho dân Ngài làm sản nghiệp.

then hear in heaven. Forgive the sin of Your servants and of Your people Israel. Teach them the good way in which they should walk. And send rain on Your land, which You have given to Your people.

37 K hi trong xứ xảy có đói kém, ôn dịch, hạn hán, ten sét, cào cào, châu chấu, hoặc có quân thù nghịch vây các thành của địa phận họ, hay là có tai vạ chi, tật bịnh gì;

“If there is no food in the land, if there is a bad sickness, if there are diseases or locusts or grasshoppers that kill the plants, if the armies of those who hate Your people gather around their cities, or whatever trouble or sickness there is,

38 n ếu có một người hoặc cả dân Y-sơ-ra-ên của Chúa, ai nấy đã nhận biết tai họa của lòng mình, mà giơ tay ra hướng về đền này, và cầu nguyện, khẩn xin vô luận điều gì,

whatever prayer is made by any man or by all Your people Israel, each knowing the trouble of his own heart and spreading his hands toward this house,

39 t hì xin Chúa ở trên trời, là nơi Chúa ngự, dủ nghe, và tha thứ cho, đối đãi, báo ứng mỗi người tùy theo công việc họ, vì Chúa thông biết lòng của họ (thật chỉ một mình Chúa biết lòng của con cái loài người),

then hear in heaven where You are. Forgive, and act. Give to each the pay he has earned by all his ways. You know his heart. You alone know the hearts of all the children of men.

40 đ ể khiến họ kính sợ Chúa trọn đời họ sống ở trên đất mà Chúa đã ban cho tổ phụ chúng tôi.

May they fear You all the days they live in the land You have given to our fathers.

41 V ả lại, về khách lạ, là người chẳng thuộc về dân Y-sơ-ra-ên của Chúa, nhưng vì danh Ngài từ xứ xa đến

“When a stranger who is not of Your people Israel comes from a far country because of You,

42 ( vì người ngoại bang sẽ nghe nói về danh lớn của Chúa, về cánh tay quyền năng giơ thẳng ra của Chúa), khi người đến cầu nguyện trong nhà này,

(for they will hear of Your great name and Your powerful hand and Your long arm,) when he comes and prays toward this house,

43 x in Chúa ở trên trời, là nơi Chúa ngự, dủ nghe và làm theo mọi điều người khách lạ sẽ cầu xin Chúa để cho muôn dân của thế gian nhận biết danh Chúa, kính sợ Chúa, y như dân Y-sơ-ra-ên của Ngài, và cho biết rằng danh Chúa xưng ra trên đền này mà tôi đã xây cất.

hear in heaven where You are. Do all the stranger asks of You. So all the peoples of the earth may know Your name and fear You, as do Your people Israel. Then they may know that this house I have built is called by Your name.

44 K hi dân của Chúa đi chiến trận cùng quân thù nghịch mình, theo con đường Chúa đã sai đi, nếu họ cầu khẩn Đức Giê-hô-va xây mặt hướng về thành Chúa đã chọn, và về đền tôi đã cất cho danh Ngài,

“When your people go out to battle against those who hate them, by whatever way You send them, when they pray to the Lord toward the city You have chosen and the house I have built for Your name,

45 t hì xin Chúa ở trên trời, hãy dủ nghe các lời cầu nguyện nài xin của chúng, và binh vực quyền lợi cho họ.

then hear their prayer and their cry in heaven. See that the right thing is done to them.

46 K hi chúng nó phạm tội cùng Chúa (vì không có người nào chẳng phạm tội) và Chúa nổi giận, phó chúng nó cho kẻ thù nghịch; khi họ bị bắt làm phu tù đến xứ của kẻ thù nghịch, hoặc xa hoặc gần,

“When they sin against You (for there is no man who does not sin), and You will be angry with them, give them to those who hate them, so they will be taken away to another land, far away or near.

47 v í bằng trong xứ mà họ bị tù, họ nghĩ lại, ăn năn, và nài xin Chúa mà rằng: "Chúng tôi có phạm tội, làm điều gian ác, và cư xử cách dữ tợn;"

When they do some thinking in the land where they have been taken, and pray to You in the land of those who hate them, saying, ‘We have sinned and have done wrong and have done bad things,’

48 n hược bằng tại trong xứ mà thù nghịch đã dẫn họ đến làm phu tù, họ hết lòng hết ý trở lại cùng Chúa, cầu nguyện cùng Ngài, mặt hướng về xứ mà Chúa đã ban cho tổ phụ họ, về thành mà Chúa đã chọn, và về đền mà tôi đã xây cất cho danh Chúa,

if they return to You with all their heart and soul in the land of those who hate them and have taken them there, and if they pray to You toward their land which You have given to their fathers, the city You have chosen, and the house I have built for Your name,

49 t hì xin Chúa ở trên trời, tức nơi Chúa ngự, hãy dủ nghe lời cầu nguyện nài xin của họ, và binh vực quyền nài xin của họ, và binh vực quyền lợi cho họ;

then hear their prayer in heaven where You are. See that the right thing is done to them.

50 t ha cho dân Chúa tội lỗi và các sự trái mạng mà họ đã phạm cùng Ngài; xin Chúa khiến những kẻ bắt họ làm phu tù có lòng thương xót họ,

Forgive Your people who have sinned against You and all the wrong they have done against You. Give them loving-pity in front of those who have taken them away, that they may have loving-pity on them.

51 v ì dân Y-sơ-ra-ên vốn là dân sự Chúa, cơ nghiệp của Chúa, mà Chúa đã đem ra khỏi Ê-díp-tô, tức khỏi giữa lò sắt.

For they are Your people and Your children whom You have brought out of Egypt, from the iron fire-place.

52 N guyện Chúa đoái xem kẻ tôi tớ Chúa và dân Y-sơ-ra-ên của Ngài, dủ nghe lời cầu nguyện nài xin của họ, mỗi lần họ kêu cầu cùng Chúa.

Let Your eyes be open to the prayer of Your servant and of Your people Israel. Listen to them when they call to You.

53 H ỡi Chúa Giê-hô-va ôi! Chúa đã phân cách họ khỏi các dân tộc trên đất, để họ làm cơ nghiệp Chúa, y như Chúa đã phán bởi miệng Môi-se, là tôi tớ Chúa, khi Chúa đem tổ phụ chúng tôi ra khỏi Ê-díp-tô.

For You have divided them from all the peoples of the earth as Your children. You have done what You said You would do through Your servant Moses, when You brought our fathers out of Egypt, O Lord God.” Prayer for Good to Come to the People

54 K hi Sa-lô-môn đã cầu với Đức Giê-hô-va những lời khẩn nguyện nài xin này xong, bèn đứng dậy trước bàn thờ Đức Giê-hô-va, khỏi nơi người đã quì, tay giơ lên trời.

When Solomon had finished praying all this prayer to the Lord, he stood up in front of the altar of the Lord. He had been on his knees with his hands lifted toward heaven.

55 N gười đứng chúc phước lớn tiếng cho cả hội chúng Y-sơ-ra-ên, mà rằng:

He stood and prayed with a loud voice that good would come to all the people of Israel who were gathered together. He said,

56 Đ áng khen ngợi Đức Giê-hô-va, là Đấng đã ban sự bình yên cho dân Y-sơ-ra-ên của Ngài, tùy theo các lời Ngài đã hứa! Về các lời tốt lành mà Ngài đã cậy miệng Môi-se, kẻ tôi tớ Ngài, phán ra, chẳng có một lời nào không ứng nghiệm.

“Thanks be to the Lord. He has given rest to His people Israel. He has done all that He promised. Every word has come true of all His good promise, which He promised through His servant Moses.

57 N guyện Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng tôi ở với chúng tôi, như Ngài đã ở cùng tổ phụ chúng tôi, chớ lìa, chớ bỏ chúng tôi;

May the Lord our God be with us, as He was with our fathers. May He not leave us alone.

58 n guyện Ngài giục lòng chúng tôi hướng về Ngài, hầu chúng tôi đi trong mọi đường lối Ngài, giữ những điều răn, luật pháp, và mạng lịnh của Ngài đã truyền cho tổ phụ chúng tôi.

May He turn our hearts to Him, to walk in all His ways, and to keep all His Word and all His Laws, which He told our fathers.

59 Ư ớc gì Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta ngày đêm dủ lòng nhớ đến các lời ta đã nài xin trước mặt Ngài, hầu cho tùy việc cần ngày nào theo ngày nấy, Đức Giê-hô-va binh vực quyền lợi của tôi tớ Ngài và của dân Y-sơ-ra-ên;

May these words of mine, which I have prayed to the Lord, be near to the Lord our God day and night. May He see that the right thing is done to His servant and His people Israel, day by day as we have need.

60 h ầu cho muôn dân của thế gian biết rằng Giê-hô-va là Đức Chúa Trời, chớ chẳng có ai khác.

Then all the peoples of the earth may know that the Lord is God. There is no other.

61 V ậy, các ngươi khá lấy lòng trọn lành đối với Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta, để đi theo luật lệ Ngài và giữ gìn điều răn của Ngài, y như các ngươi đã làm ngày nay.

So let your whole heart be true to the Lord our God. Walk in His Laws and keep His Word, just as you are doing today.” The House of God Is Set Apart

62 V ua và cả Y-sơ-ra-ên đều dâng các của lễ tại trước mặt Đức Giê-hô-va.

Then the king and all Israel with him gave a gift in worship to the Lord.

63 S a-lô-môn dâng của lễ thù ân cho Đức Giê-hô-va, hai muôn hai ngàn con bò đực và mười hai muôn con chiên. Vua và cả dân Y-sơ-ra-ên đều dự lễ khánh thành đền của Đức Giê-hô-va là như vậy.

Solomon gave 22, 000 cattle and 120, 000 sheep as a peace gift to the Lord. So the king and all the people of Israel set apart the house of the Lord.

64 T rong ngày đó, vua biệt riêng ra nơi chính giữa của hành lang ở trước đền thờ của Đức Giê-hô-va, vì tại đó người dâng các của lễ thiêu, của lễ chay, và mỡ về của lễ thù ân; bởi vì bàn thờ bằng đồng để trước đền của Đức Giê-hô-va là nhỏ quá, đựng các của lễ thù ân không đặng.

The same day the king set apart the center of the open space that was in front of the house of the Lord. For there he gave the burnt gift and the grain gift and the fat of the peace gifts. Because the brass altar before the Lord was too small to hold the burnt gift and the grain gift and the fat of the peace gifts.

65 T rong lúc đó, Sa-lô-môn và cả dân Y-sơ-ra-ên, một hội chúng rất lớn, ở từ miền Ha-mát cho đến khe Ê-díp-tô, hiệp tại trước mặt Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta, mà giữ lễ trong bảy ngày, lại bảy ngày khác nữa, cộng mười bốn ngày.

So Solomon had the special supper at that time, and all Israel with him. There were many people gathered, from the way into Hamath to the river of Egypt. They were before the Lord our God for seven days and seven more days, fourteen days in all.

66 N gày thứ tám, vua cho dân sự về; dân chúc phước cho vua, đi trở về trại mình, lấy làm mừng rỡ vui lòng về mọi sự tốt lành mà Đức Giê-hô-va đã làm cho Đa-vít, kẻ tôi tớ Ngài, và cho Y-sơ-ra-ên, dân sự của Ngài.

Solomon sent the people away on the eighth day, and they gave thanks to the king. Then they went to their tents full of joy and glad in their hearts for all the good things the Lord had shown to His servant David and to His people Israel.