1 P hao-lô và Si-la đi ngang qua thành Am-phi-bô-li và thành A-bô-lô-ni, rồi tới thành Tê-sa-lô-ni-ca; ở đó người Giu-đa có một nhà hội.

After Paul and Silas had gone through the cities of Amphipolis and Apollonia, they came to the city of Thessalonica. The Jews had a place of worship there.

2 P hao-lô tới nhà hội theo thói quen mình, và trong ba ngày Sa-bát bàn luận với họ,

Paul went in as he always did. They gathered together each Day of Rest for three weeks and he taught them from the Holy Writings.

3 l ấy Kinh Thánh cắt nghĩa và giải tỏ tường về Đấng Christ phải chịu thương khó, rồi từ kẻ chết sống lại. Người nói rằng Đấng Christ nầy, tức là Đức Chúa Jêsus mà ta rao truyền cho các ngươi.

He showed them that Christ had to suffer and rise again from the dead. He said, “I preach this Jesus to you. He is the Christ.”

4 T rong bọn họ có một vài người được khuyên dỗ nối theo Phao-lô và Si-la, lại cũng có rất nhiều người Gờ-réc vẫn kính sợ Đức Chúa Trời, và mấy người đờn bà sang trọng trong thành nữa.

Some of them put their trust in Christ and followed Paul and Silas. There were many Greek people and some leading women who honored God among those who had become Christians. The Jews Make It Hard for Paul and Silas

5 N hưng người Giu-đa đầy lòng ghen ghét, rủ mấy đứa hoang đàng nơi đường phố, xui giục đoàn dân gây loạn trong thành. Chúng nó xông vào nhà của Gia-sôn, tìm bắt Phao-lô và Si-la đặng điệu đến cho dân chúng.

The Jews who did not put their trust in Christ became jealous. They took along some sinful men from the center of town where people gather and brought them out on the street. These angry men started all the people in the city to cry out with loud voices. They went to the house of Jason hoping to find Paul and Silas there and bring them out to the people.

6 T ìm không được, bèn kéo Gia-sôn và mấy người anh em đến trước mặt các quan án trong thành, mà la lên rằng: Kìa những tên nầy đã gây thiên hạ nên loạn lạc, nay có đây,

But they did not find them there. Then they dragged Jason and some other Christians out in front of the leaders and cried out, “These men who have been making trouble over all the world have come here also.

7 v à Gia-sôn đã chứa chúng! Chúng nó hết thảy đều là đồ nghịch mạng Sê-sa, vì nói rằng có một vua khác, là Jêsus.

And Jason has taken them in. They say there is another King called Jesus. They are working against the laws made by Caesar.”

8 B ấy nhiêu lời đó làm rối động đoàn dân và các quan án.

When the people and city leaders heard this, they were troubled.

9 S ong khi các quan án đòi Gia-sôn và các người khác bảo lãnh rồi, thì tha cho ra.

Then they made Jason and the others pay some money and let them go. Paul and Silas Go to Berea

10 T ức thì, trong ban đêm, anh em khiến Phao-lô và Si-la đi đến thành Bê-rê. Đến nơi rồi, thì vào nhà hội người Giu-đa.

At once the Christians sent Paul and Silas away at night to the city of Berea. When they got there, they went to the Jewish place of worship.

11 N hững người nầy có ý hẳn hoi hơn người Tê-sa-lô-ni-ca, đều sẵn lòng chịu lấy đạo, ngày nào cũng tra xem Kinh Thánh, để xét lời giảng có thật chăng.

These Jews were more willing to understand than those in the city of Thessalonica. They were very glad to hear the Word of God, and they looked into the Holy Writings to see if those things were true.

12 T rong bọn họ có nhiều người tin theo, với mấy người đờn bà Gờ-réc sang trọng, và đờn ông cũng khá đông.

Many of them became Christians. Some of them were respected Greek women and men.

13 N hưng khi người Giu-đa ở thành Tê-sa-lô-ni-ca hay Phao-lô cũng truyền đạo Đức Chúa Trời tại thành Bê-rê, bèn đến đó để rải sự xao xiến rối loạn trong dân chúng.

The Jews of Thessalonica heard that Paul was preaching the Word of God in Berea. They went there and worked against the missionaries by talking to the people.

14 T ức thì, anh em khiến Phao-lô đi phía biển, còn Si-la với Ti-mô-thê ở lại thành Bê-rê.

At once the Christians sent Paul away to the sea-shore. But Silas and Timothy stayed there. Paul Preaches on Mars’ Hill in Athens

15 N hưng người dẫn Phao-lô đưa người đến thành A-thên; rồi trở về, đem lịnh cho Si-la và Ti-mô-thê phải đến cùng người cho gấp.

Those who took Paul brought him to the city of Athens. Paul sent word with them that Silas and Timothy should come to him as soon as they could. Then they left.

16 P hao-lô đương đợi hai người tại thành A-thên, động lòng tức giận, vì thấy thành đều đầy những thần tượng.

While Paul was waiting for Silas and Timothy in Athens, his spirit was troubled as he saw the whole city worshiping false gods.

17 V ậy, người biện luận trong nhà hội với người Giu-đa và người mới theo đạo Giu-đa; lại mỗi ngày, với những kẻ nào mình gặp tại nơi chợ.

He talked to the Jews and other people who were worshiping in the Jewish place of worship. Every day he talked with people who gathered in the center of town.

18 C ó mấy nhà triết học về phái Epicuriens và phái Stociens cũng cãi lẽ với người. Kẻ thì hỏi: Người già mép nầy muốn nói gì đó? Người thì nói: Người dường như giảng về các thần ngoại quốc (vì Phao-lô truyền cho chúng về Đức Chúa Jêsus và sự sống lại).

Some men from two different groups were arguing with Paul. The one group thought that men might as well get all the fun out of life that they can. The other group thought that wisdom alone makes men happy. Some of them said, “This man has lots of little things to talk about. They are not important. What is he trying to say?” Others said, “He preaches about strange gods.” It was because he preached of Jesus and of His being raised from the dead.

19 C húng bắt người, đem đến nơi A-rê-ô-ba, mà hỏi rằng: Chúng tôi có thể biết được đạo mới mà ông dạy đó chăng?

Then they took him to Mars’ Hill and said, “We want to hear of this new teaching of yours.

20 V ì chưng ông giảng cho chúng tôi nghe sự lạ. Chúng tôi muốn biết ý nghĩa điều đó là gì.

Some of the things you are telling us are strange to our ears. We want to know what these things mean.”

21 V ả, hết thảy người A-thên và người ngoại quốc ngụ tại thành A-thên chỉ lo nói và nghe việc mới lạ mà thôi.

The people of Athens and those visiting from far countries used all their time in talking or hearing some new thing.

22 B ấy giờ, Phao-lô đứng giữa A-rê-ô-ba, nói rằng: Hỡi người A-thên, phàm việc gì ta cũng thấy các ngươi sốt sắng quá chừng.

Then Paul stood up on Mars’ Hill and said, “Men of Athens, I see how very religious you are in every way.

23 V ì khi ta trải khắp thành các ngươi, xem xét khí vật các ngươi dùng thờ phượng, thì thấy một bàn thờ có chạm chữ rằng: Thờ Chúa Không Biết. Vậy, Đấng các ngươi thờ mà không biết đó, là Đấng ta đương rao truyền cho.

As I was walking around and looking at the things you worship, I found an altar where you worship with the words written on it, TO THE GOD WHO IS NOT KNOWN. You are worshiping Him without knowing Him. He is the One I will tell you about.

24 Đ ức Chúa Trời đã dựng nên thế giới và mọi vật trong đó, là Chúa của trời đất, chẳng ngự tại đền thờ bởi tay người ta dựng nên đâu.

“The God Who made the world and everything in it is the Lord of heaven and earth. He does not live in buildings made by hands.

25 N gài cũng chẳng dùng tay người ta hầu việc Ngài dường như có cần đến sự gì, vì Ngài là Đấng ban sự sống, hơi sống, muôn vật cho mọi loài.

No one needs to care for Him as if He needed anything. He is the One who gives life and breath and everything to everyone.

26 N gài đã làm cho muôn dân sanh ra bởi chỉ một người, và khiến ở khắp trên mặt đất, định trước thì giờ đời người ta cùng giới hạn chỗ ở,

He made from one blood all nations who live on the earth. He set the times and places where they should live.

27 h ầu cho tìm kiếm Đức Chúa Trời, và hết sức rờ tìm cho được, dẫu Ngài chẳng ở xa mỗi một người trong chúng ta.

“They were to look for God. Then they might feel after Him and find Him because He is not far from each one of us.

28 V ì tại trong Ngài, chúng ta được sống, động, và có, y như xưa một vài thi nhơn của các ngươi có nói rằng: Chúng ta cũng là dòng dõi của Ngài.

It is in Him that we live and move and keep on living. Some of your own men have written, ‘We are God’s children.’

29 V ậy, bởi chúng ta là dòng dõi Đức Chúa Trời, thì chớ nên ngờ rằng Chúa giống như vàng, bạc, hay là đá, bởi công nghệ và tài xảo của người ta chạm trổ nên.

If we are God’s children, we should not think of Him as being like gold or silver or stone. Such gods made of gold or silver or stone are planned by men and are made by them.

30 V ậy thì, Đức Chúa Trời đã bỏ qua các đời ngu muội đó, mà nay biểu hết thảy các người trong mọi nơi đều phải ăn năn,

“God did not remember these times when people did not know better. But now He tells all men everywhere to be sorry for their sins and to turn from them.

31 v ì Ngài đã chỉ định một ngày, khi Ngài sẽ lấy sự công bình đoán xét thế gian, bởi Người Ngài đã lập, và Đức Chúa Trời đã khiến Người từ kẻ chết sống lại, để làm chứng chắc về điều đó cho thiên hạ.

He has set a day when He will say in the right way if the people of the world are guilty. This will be done by Jesus Christ, the One He has chosen. God has proven this to all men by raising Jesus Christ from the dead.”

32 K hi chúng nghe nói về sự sống lại của kẻ chết, kẻ thì nhạo báng, người thì nói rằng: Lúc khác chúng ta sẽ nghe ngươi nói về việc đó.

Some people laughed and made fun when they heard Paul speak of Christ being raised from the dead. Others said, “We want to listen to you again about this.”

33 V ì vậy, Phao-lô từ giữa đám họ bước ra.

So Paul went away from the people.

34 N hưng có mấy kẻ theo người và tin; trong số đó có Đê-ni, là một quan tòa nơi A-rê-ô-ba, và một người đờn bà tên là Đa-ma-ri, cùng các người khác.

Some people followed him and became Christians. One was Dionysius, a leader in the city. A woman named Damaris believed. And there were others also.