1 Đ ức Chúa Jêsus vào thành Giê-ri-cô, đi ngang qua phố.

Jesus went on to the city of Jericho and was passing through it.

2 T ại đó, có một người tên là Xa-chê, làm đầu bọn thâu thuế, và giàu có.

There was a rich man named Zaccheus. He was a leader of those who gathered taxes.

3 N gười đó tìm xem Đức Chúa Jêsus là ai, nhưng không thấy được, vì đoàn dân đông lắm, mà mình lại thấp.

Zaccheus wanted to see Jesus but he could not because so many people were there and he was a short man.

4 V ậy, Xa-chê chạy trước, trèo lên cây sung, để ngó thấy Đức Chúa Jêsus, vì Ngài phải đi qua đó.

He ran ahead and got up into a sycamore tree to see Him. Jesus was going by that way.

5 Đ ức Chúa Jêsus đến chỗ ấy, ngước mắt lên mà phán rằng: Hỡi Xa-chê, hãy xuống cho mau, vì hôm nay ta phải ở nhà ngươi.

When Jesus came to the place, He looked up and saw Zaccheus. He said, “Zaccheus, come down at once. I must stay in your house today.”

6 X a-chê vội vàng xuống và mừng rước Ngài.

At once he came down and was glad to have Jesus come to his house.

7 A i nấy thấy vậy, đều lằm bằm rằng: Người nầy vào nhà kẻ có tội mà trọ!

When the people saw it, they began to complain among themselves. They said, “He is going to stay with a man who is known to be a sinner.”

8 S ong Xa-chê đứng trước mặt Chúa, thưa rằng: Lạy Chúa, nầy, tôi lấy nửa gia tài mình mà cho kẻ nghèo, và nếu có làm thiệt hại ai, bất kỳ việc gì, tôi sẽ đền gấp tư.

Zaccheus stood up and said to the Lord, “Lord, see! Half of what I own I will give to poor people. And if I have taken money from anyone in a wrong way, I will pay him back four times as much.”

9 Đ ức Chúa Jêsus bèn phán rằng: Hôm nay sự cứu đã vào nhà nầy, vì người nầy cũng là con cháu A

Jesus said to him, “Today, a person has been saved in this house. This man is a Jew also.

10 B ởi Con người đã đến tìm và cứu kẻ bị mất.

For the Son of Man came to look for and to save from the punishment of sin those who are lost.” The Picture-Story of the Ten Servants and the Money

11 H ọ nghe những lời ấy, thì Đức Chúa Jêsus thêm một thí dụ nữa, vì Ngài gần đến thành Giê-ru-sa-lem, và người ta tưởng rằng nước Đức Chúa Trời sẽ hiện ra ngay.

As they heard these things, Jesus told them a picture-story. Because He was near Jerusalem, they thought the holy nation of God would come at once.

12 V ậy, Ngài phán rằng: Có một vị thế tử đi phương xa, đặng chịu phong chức làm vua rồi trở về;

So Jesus said, “A leader of a country went to another country far away. A nation was to be given to him, then he would return home.

13 b èn gọi mười người trong đám đầy tớ mình, giao cho mười nén bạc, và dạy rằng: Hãy dùng bạc nầy sanh lời cho đến khi ta trở về.

He called ten of the servants he owned. He gave them ten pieces of money and said to them, ‘Put this money to use until I return.’

14 S ong dân xứ ấy ghét người, thì sai sứ theo đặng nói rằng: Chúng tôi không muốn người nầy cai trị chúng tôi!

But other men in his country hated him. They sent men after him to tell him they did not want him as their king.

15 K hi người đã chịu phong chức làm vua rồi, trở về, đòi các đầy tớ đã lãnh bạc đến, đặng cho biết mỗi người làm lợi được bao nhiêu.

After he had been given the other nation, he returned as king. He asked for his servants who had received the money to come to him. He wanted to know how much more they had after putting it to use.

16 Đ ầy tớ thứ nhứt đến trình rằng: Lạy Chúa, nén bạn của chúa sanh lợi được mười nén.

The first one came and said, ‘Lord, the piece of money you gave me has made ten more pieces of money.’

17 C hủ rằng: Hỡi đầy tớ ngay lành kia, được lắm; vì ngươi trung tín trong sự nhỏ mọn, ngươi sẽ được cai trị mười thành.

He said to him, ‘You are a good servant. You have been faithful in using a little. Now you will be leader over ten cities.’

18 N gười thứ hai đến thưa rằng: Lạy chúa, nén bạc của Chúa sanh lợi ra được năm nén.

“The second man came to him and said, ‘Lord, the piece of money you gave me has made five more pieces of money.’

19 C hủ rằng: Ngươi được cai trị năm thành.

He said to him, ‘You are to be leader over five cities.’

20 N gười khác đến thưa rằng: Lạy chúa, đây nầy, nén bạc của chúa tôi đã gói giữ trong khăn;

“Another one came saying, ‘Lord, look! Here is your piece of money. I have kept it hid in a piece of cloth.

21 b ởi tôi sợ chúa, vì chúa là người nghiêm nhặt, hay lấy trong nơi không để, gặt trong chỗ không gieo.

I was afraid of you. You are a hard man. You take what you have not put down. You gather where you have not planted.’

22 C hủ rằng: Hỡi đầy tớ ngoan ác kia, ta cứ lời ngươi nói ra mà xét ngươi. Ngươi biết ta là người nghiêm nhặt, hay lấy trong chỗ không để, gặt trong chỗ không gieo;

The king said to him, ‘By the words from your own mouth I must say that you are guilty. You are a sinful servant. You knew I was a hard man. You knew I take what I have not put down. You knew I gather where I have not planted.

23 c ớ sao ngươi không giao bạc ta cho hàng bạc? Khi ta về, sẽ lấy lại vốn và lời.

Why did you not put my money in the bank? Then when I came back I could have had my own money and what the bank paid for using it.’

24 C hủ lại nói cùng các ngươi đứng đó rằng: Hãy lấy nén bạc nó đi, cho người có mười nén.

“Then he said to those who were standing by, ‘Take the piece of money from him and give it to the one who has ten pieces of money.’

25 H ọ bèn thưa rằng: Lạy chúa, người ấy có mười nén rồi.

And they said to him, ‘Lord, he already has ten pieces of money.’”

26 T a nói cùng các ngươi, ai có, thì sẽ cho thêm; song ai không có, thì sẽ cất luôn của họ đã có nữa.

Jesus said, “I tell you, he who has, to him will be given more. To him who does not have, even the little he has will be taken from him.

27 C òn như những kẻ nghịch cùng ta, không muốn ta cai trị họ, hãy kéo họ đến đây, và chém đi trước mặt ta.

‘Bring here those who hated me and did not want me to be their king and kill them in front of me.’”

28 S au khi Đức Chúa Jêsus phán điều đó, thì đi trước mặt dân chúng lên thành Giê-ru-sa-lem.

When He had finished the picture-story, He went on ahead of them up to Jerusalem. The Last Time Jesus Goes into Jerusalem

29 Đ ức Chúa Jêsus gần đến thành Bê-pha-giê và Bê-tha-ni, ngang núi gọi là ô-li-ve, sai hai môn đồ đi,

When Jesus was coming near the towns of Bethphage and Bethany by the Mount of Olives, He sent two of His followers on ahead.

30 v à dặn rằng: Hãy đi đến làng trước mặt các ngươi; khi vào làng, sẽ thấy một lừa con buộc đó, chưa hề có ai cỡi; hãy mở và dắt về cho ta.

He said, “Go into the town ahead of you. There you will find a young donkey tied. No man has ever sat on it. Let it loose and bring it to Me.

31 H oặc có ai hỏi sao các ngươi mở nó ra, hãy trả lời rằng: Chúa cần dùng lừa nầy.

If anyone asks you, ‘Why are you letting it loose?’ say to him, ‘Because the Lord needs it.’”

32 H ai người được sai ra đi, quả gặp mọi điều y như Đức Chúa Jêsus đã phán.

Those who were sent found everything as Jesus had told them.

33 Đ ang mở lừa con, các chủ lừa hỏi rằng: Sao mở lừa con nầy ra:

As they were letting the young donkey loose, the owners said to them, “Why are you letting the young donkey loose?”

34 H ai người trả lời rằng: Chúa cần dùng nó.

They answered, “The Lord needs it.”

35 H ai người bèn dắt lừa về cho Đức Chúa Jêsus; rồi lấy áo mình trải trên con lừa, nâng Ngài lên cỡi.

Then they brought it to Jesus. They put their coats on the donkey and they put Jesus on it.

36 K hi Đức Chúa Jêsus đang đi tới, có nhiều kẻ trải áo trên đường.

As Jesus was going, they put their coats down on the road.

37 L úc đến gần dốc núi ô-li-ve, cả đám môn đồ lấy làm mừng rỡ, và cả tiếng ngợi khen Đức Chúa Trời về những phép lạ mình đã thấy,

Jesus was near the city and ready to go down the Mount of Olives. The many people who were following Him began to sing with loud voices and give thanks for all the powerful works they had seen.

38 m à nói rằng: Đáng ngợi khen Vua nhơn danh Chúa mà đến! Bình an ở trên trời, và vinh hiển trên các nơi rất cao!

They said, “Great and honored is the King Who comes in the name of the Lord. There is peace and greatness in the highest heaven.”

39 B ấy giờ, có mấy người Pha-ri-si ở trong đám dân đông nói cùng Ngài rằng: Thưa thầy, xin quở trách môn đồ thầy!

Some of the proud religious law-keepers who were in among the people said to Jesus, “Teacher, speak sharp words to Your followers.”

40 N gài đáp rằng: Ta phán cùng các ngươi, nếu họ nín lặng thì đá sẽ kêu lên.

Jesus said to them, “I tell you that if these did not speak, the very stones would call out.” Jesus Cried as He Saw Jerusalem

41 K hi Đức Chúa Jêsus gần đến thành, thấy thì khóc về thành, và phán rằng:

When Jesus came near the city, He cried as He saw it.

42 Ư ớc gì, ít nữa ngày nay, mầy đã hiểu biết sự làm cho mầy được bình an! Song hiện nay những sự ấy kín giấu nơi mắt mầy.

He said, “If you had only known on this great day the things that make peace! But now they are hidden from your eyes.

43 V ì sẽ có ngày xảy đến cho mầy, khi quân nghịch đào hố xung quanh mầy, vây mầy chặt bốn bề.

The time is coming when those who hate you will dig earth and throw it up around you making a wall. They will shut you in from every side.

44 H ọ sẽ hủy hết thảy, mầy và con cái ở giữa mầy nữa. Không để cho mầy hòn đá nầy trên hòn đá kia, vì mầy không biết lúc mình đã được thăm viếng.

They will destroy you and your children with you. There will not be one stone on another. It is because you did not know when God visited you.” Jesus Stops the Buying and Selling in the House of God

45 Đ ức Chúa Jêsus vào đền thờ rồi, bèn đuổi những kẻ bán ở đó ra,

Jesus went into the house of God. He made those leave who were buying and selling there.

46 m à phán rằng: Có lời chép rằng: Nhà ta sẽ là nhà cầu nguyện; song các ngươi làm thành ra một cái hang trộm cướp.

He said to them, “It is written, ‘My house is a house of prayer.’ ‘But you have made it a place of robbers.’”

47 H ằng ngày Ngài giảng dạy trong đền thờ. Các thầy tế lễ cả, các thầy thông giáo, cùng người tôn trưởng trong dân tìm phương giết Ngài;

Jesus taught each day in the house of God. But the religious leaders and the teachers of the Law and other leaders of the people tried to think of some way they could kill Him.

48 n hưng họ không biết dùng chước chi, vì dân sự đều chăm chỉ mà nghe Ngài nói.

They could not find a way because the people were always near Him listening to Him teach.