Genesis 24 ~ Bilowgii 24

picture

1 N ow Abraham was old. He had lived many years. And the Lord had brought good to Abraham in every way.

Ibraahimna waa da' weynaa, gabow buuna la dhacay. Rabbiguna Ibraahim buu ku barakeeyey wax walba.

2 A braham said to the oldest servant in his house and the one who took care of all that he owned, “Place your hand under my hip,

Oo Ibraahim, wuxuu ku yidhi addoonkiisii oo dadka gurigiisa ugu weynaa, oo u talin jiray wixii uu lahaa oo dhan, Waan ku baryayaaye gacantaada bowdadayda hoos dhig.

3 a nd I will have you promise by the Lord, the God of heaven and earth. Promise that you will not take a wife for my son from the daughters of the Canaanites, who live around me.

Oo waxaan kugu dhaarin doonaa Rabbiga ah Ilaaha samada iyo Ilaaha dhulka inaadan wiilkayga naag uga guurinayn gabdhaha reer Kancaanka aan dhex degganahay:

4 B ut go to my country and to those of my family. Take a wife for my son Isaac from there.”

laakiin waxaad u kacdaa dalkaygii iyo xigaalkaygii, oo waxaad naag uga keentaa wiilkayga Isxaaq.

5 T he servant said to Abraham, “What if the woman will not be willing to follow me to this land? Should I take your son to the land you came from?”

Addoonkiina wuxuu ku yidhi, Waxaa laga yaabaa inaanay naagtu oggolaan inay ii soo raacdo dalkan; ma inaan wiilkaaga ku celiyo dalkii aad ka timid baa?

6 A braham said to him, “Make sure that you do not take my son there.

Ibraahimna wuxuu ku yidhi isagii, Iska jir oo wiilkayga meeshaas ha ku celin.

7 T he Lord, the God of heaven, Who took me from my father’s house and from the land of my birth, spoke to me and promised me. He said, ‘I will give this land to your children and to their children’s children.’ He will send His angel in front of you. And you will take a wife for my son from there.

Rabbiga Ilaaha samada ah, oo iga soo kaxeeyey gurigii aabbahay iyo dalkaygii aan ku dhashay, oo ila hadlay, iiguna dhaartay, isagoo leh, Farcankaaga ayaan dalkan siinayaa, ayaa malaa'igtiisa kaa sii hor diri doona, wiilkaygana naag baad halkaas uga soo guurin doontaa.

8 B ut if the woman is not willing to follow you, then you will be free from this promise to me. Only do not take my son there.”

Haddii naagtu aanay oggolaan inay ku soo raacdo, markaas dhaartaydan waxba kaa ma saarna, laakiin wiilkayga halkaas ha ku celin.

9 S o the servant placed his hand under the hip of Abraham, and he promised to do this.

Addoonkii wuxuu gacantiisii hoos dhigay bowdadii sayidkiisii Ibraahim, wuxuuna ugu dhaartay wax arrintan ku saabsan.

10 T hen the servant took ten of Abraham’s camels and left. He took with him all kinds of gifts from Abraham. Then he went to the city of Nahor in Mesopotamia.

Addoonkiina wuxuu kaxeeyey toban awr, oo ka mid ah awrtii sayidkiisa, wuuna tegey, isagoo gacantiisa ku haya waxyaalihii sayidkiisa oo wanaagsanaa oo dhan, oo intuu kacay ayuu tegey Mesobotamiya, xagga magaalada Naaxoor.

11 H e made the camels get down on their knees outside the city by the well of water in the evening. It was the time when women go out to get water.

Awrtiina wuxuu tu'iyey meel magaalada dibaddeeda ah oo ceelka biyaha agtiisa ah kolkay galabtii ahayd, marka dumarku biyo dhaansiga u soo baxaan.

12 H e said, “O Lord, the God of my boss Abraham, let all go well for me today. Show loving-kindness to my boss Abraham.

Oo wuxuu yidhi, Rabbiyow, sayidkayga Ibraahim Ilaahiisow, waan ku baryayaaye, maanta i liibaani, sayidkayga Ibraahimna u roonow.

13 S ee, I am standing here by the well of water. And the daughters of the men of the city are coming out to get water.

Bal eeg, waxaan ag taaganahay isha biyaha ah, gabdhaha dadka magaaladuna waxay u soo baxayaan inay biyo dhaansadaan.

14 I f I say to a girl, ‘Let down your jar so that I may drink,’ and she answers, ‘Drink, and I will give water to your camels also,’ let her be the one whom You have chosen for your servant Isaac. I will know by this that You have shown loving-kindness to my boss.”

Gabadhii aan ku odhan doono, Ashuunkaaga deji, waan ku baryayaaye, aan ka cabbee, oo igu odhan doonta, Cab, awrtaadana waan waraabin doonaa, taasu ha noqoto tii aad u dooratay addoonkaaga Isxaaq, oo taas baan ku ogaan doonaa inaad sayidkayga u roonaatay.

15 B efore he had finished speaking, Rebekah came out, the daughter of Bethuel, the son of Milcah and Nahor, the brother of Abraham. She had a jar on her shoulder.

Intuusan hadalkii dhammayn, waxaa soo baxday, iyadoo ashuunkeedii garabka ku sidata, Rebeqah oo u dhalatay Betuu'el wiilkii Milkah, oo ahayd naagtii Naaxoorkii ahaa Ibraahim walaalkiis.

16 T he girl was very beautiful and had never lain with a man. She went down to the well, filled her jar and came up.

Gabadhuna waa suurad quruxsanayd, waxayna ahayd bikrad aan ninna u tegin. Waxay tagtay ishii biyaha ahayd xaggeeda, oo intay ashuunkeedii soo buuxsatay, ayay soo baxday.

17 T hen the servant ran to meet her. He said, “Let me drink a little water from your jar.”

Markaasuu addoonkii ku orday inuu ka hor tago oo wuxuu ku yidhi, Ashuunkaaga iga waraabi in yar oo biyo ah, waan ku baryayaaye.

18 S he said, “Drink, my lord.” And she was quick to lift her jar to her hand and give him a drink.

Markaasay tidhi, Cab, sayidkaygiiyow. Oo intay dhaqsatay ayay ashuunkeedii dejisay oo gacanta ku qabatay, wayna waraabisay.

19 W hen she had finished giving him a drink, she said, “I will get water for your camels also, until they have finished drinking.”

Oo markii ay waraabisay ka dib ayay ku tidhi, Awrtaadana waan u dhaamin doonaa, ilaa ay wabxaan.

20 S he was quick to empty her jar into the animals’ drinking place. Then she ran to the well for more water, and got enough for all his camels.

Oo intay dhaqsatay ayay biyihii ashuunkeedii ku shubtay berkeddii, oo mar kalay ceelkii ku orodday inay soo dhaamiso, wayna u dhaamisay awrtiisii oo dhan.

21 T he man was quiet and watched her, waiting to know if the Lord had made all go well or not during his visit.

Ninkiina aad buu u fiiriyey iyada, isagoo aamusan, inuu ogaado in Rabbigu ku liibaaniyey sodcaalkiisii iyo in kale.

22 W hen the camels had finished drinking, the man took a heavy gold ring and two heavy gold objects to wear on her arms.

Markii awrtii cabtay ka dib ayaa ninkii soo qaaday sangelis dahab ah oo miisaankiisu yahay nus sheqel, gacmaheedana wuxuu u soo qaaday laba dugaagadood oo dahab ah oo miisaankoodu yahay toban sheqel.

23 H e said, “Whose daughter are you? Tell me, is there a place for us to stay in your father’s house?”

Oo wuxuu ku yidhi, Ina ayaad tahay? Waan ku baryayaaye, ii sheeg. Guriga aabbahaa meel aannu ku hoyanno ma leeyahay?

24 S he said to him, “I am the daughter of Bethuel, the son of Milcah and Nahor.”

Oo waxay ku tidhi isagii, Anigu waxaan ahay ina Betuu'el, wiilkii Milkah ay Naaxoor u dhashay.

25 S he also said, “We have both enough straw and food, and a place to stay.”

Oo weliba waxa kale oo ay ku tidhi, Caws iyo cunto badanba waannu haysannaa, iyo meel lagu hoydo.

26 T hen the man bowed low and worshiped the Lord.

Markaasaa ninkii madaxa foororiyey oo Rabbiga caabuday.

27 H e said, “Honor and thanks be to the Lord, the God of my boss Abraham. He has not kept His loving-kindness and His truth from my boss. He has led me in the way to the house of my boss’s brothers.”

Markaasuu yidhi, Mahad waxaa leh Rabbiga ah sayidkayga Ibraahim Ilaahiisa, oo aan naxariistiisa iyo runtiisa ka joojin sayidkayga. Anigana Rabbigu jidkuu igu soo hoggaamiyey, oo wuxuu i keenay gurigii sayidkayga walaalihiis.

28 T hen the girl ran and told about all this to those in her mother’s house.

Gabadhiina intay orodday ayay waxyaalahan dadkii guriga hooyadeed uga warrantay.

29 R ebekah had a brother whose name was Laban. And Laban ran outside to the man at the well.

Rebeqahna waxay lahayd walaal magiciisa la yidhaahdo Laabaan. Markaasaa Laabaan dibadda u baxay oo wuxuu ku orday ninkii isha joogay.

30 W hen he saw the gold objects his sister was wearing, and heard his sister Rebekah saying, “This is what the man said to me,” he went to the man. He saw him standing by the camels at the well.

Markuu arkay sangeliskii, iyo dugaagadihii gacmihii walaashiis ku jiray, oo uu maqlay hadalkii walaashiis Rebeqah, iyadoo leh, Sidan buu ninkii iila hadlay, ayuu u yimid ninkii oo bal eeg, wuxuu ag istaagay awrtii isha joogtay.

31 L aban said, “Come in, you who receive good from the Lord! Why do you stand outside? I have made the house ready, and a place for the camels.”

Oo wuxuu ku yidhi, Kaaga Rabbigu barakeeyeyow, soo gal, maxaad dibadda u taagan tahay? Gurigii waan soo hagaajiyey, awrtana meel baan u diyaariyey.

32 S o the man came into the house. Laban took the load off the camels, and gave them straw and food. He got water to wash the feet of Abraham’s servant and the feet of the men who were with him.

Ninkiina gurigii buu soo galay, awrtiina wuu furay, wuxuuna isaga awrtii ugu dhiibay caws iyo cunto, biyona wuu siiyey inay ku cago maydhaan isaga iyo raggii la socdayba.

33 T hen food was set in front of the man to eat. But he said, “I will not eat until I have told you why I came here.” Laban said, “Tell it.”

Cuntona waa la hor dhigay inuu cuno: laakiinse wuxuu yidhi, Cuni maayo ilaa aan sheego farriintayda. Kolkaasuu yidhi, Sheeg.

34 S o he said, “I am Abraham’s servant.

Markaasuu yidhi, Waxaan ahay Ibraahim addoonkiisa.

35 A nd the Lord has brought much good to my boss. He has become rich. The Lord has given him flocks and cattle, silver and gold, men and women servants, and camels and donkeys.

Rabbigu aad iyo aad buu u barakeeyey sayidkayga, wuuna weynaaday: wuxuuna siiyey adhi iyo lo', iyo lacag iyo dahab, iyo rag addoommo ah, iyo naago addoommo ah, iyo geel iyo dameerro.

36 M y boss’s wife Sarah gave birth to my boss’s son when she was very old. And he has given him all he has.

Saarah oo ahayd sayidkayga naagtiisii ayaa wiil u dhashay sayidkayga markay gabowday, oo wuxuu isaga siiyey wuxuu leeyahay oo dhan.

37 My boss made me promise, saying, ‘Do not take a wife for my son from the daughters of the Canaanites, in whose land I live.

Sayidkayguna wuu i dhaariyey, isagoo leh, Wiilkayga waa inaanad naag uga guurin gabdhaha reer Kancaanka aan dalkooda degganahay.

38 B ut go to my father’s house, to those of my family, and take a wife for my son there.’

Laakiinse waxaad u kacdaa gurigii aabbahay, iyo xigaalkaygii, oo wiilkayga naag uga keen.

39 I said to my owner, ‘What if the woman will not follow me?’

Markaasaan sayidkaygii ku idhi, Waxaa laga yaabaa inaanay naagtu i soo raaci doonin.

40 H e said to me, ‘The Lord, Whom I have always obeyed, will send His angel with you to make all go well during your visit there. You will take a wife for my son from those of my family and from my father’s house.

Oo wuxuu igu yidhi, Rabbiga aan hortiisa ku socdo wuxuu ku raacin doonaa malaa'igtiisa, jidkaagana wuu kugu liibaanin doonaa, wiilkaygana naag baad uga guurin doontaa xigaalkaygii iyo gurigii aabbahay,

41 T hen you will be free from your promise to me. When you come to those of my family, and if they do not give her to you, then you will be free from your promise to me.’

dabadeedna dhaartayda waxba kaama saarna, markaad u tagto xigaalkay; oo hadday iyada ku siin waayaan, markaas dhaartayda waxba kaama saarna.

42 So I came to the well today. I said, ‘O Lord, the God of my boss Abraham, may all go well during my visit here.

Maantaan isha imid oo waxaan idhi, Rabbiyow, sayidkayga Ibraahim Ilaahiisow, haddaad haatan jidkayga aan ku socdo igu liibaanisid,

43 S ee, I am standing by the well of water. If I say to the girl who comes out for water, “Let me drink a little water from your jar,”

bal eeg, waxaan ag taaganahay isha biyaha ah, gabadhii u soo baxda inay biyo dhaansato oo aan ku odhan doono, Waan ku baryayaaye, ashuunkaaga iga sii in yar oo biyo ah aan cabbee,

44 a nd she says, “You drink, and I will get water for your camels also,” then let her be the woman whom the Lord has chosen for my boss’s son.’

oo igu odhan doonta, Cab, awrtaadana waan u dhaamin doonaa, taasu ha noqoto tii Rabbigu u doortay wiilka sayidkayga.

45 B efore I had finished speaking in my heart, Rebekah came out with her jar on her shoulder. She went down to the well and got water. I asked her, ‘Let me drink.’

Oo intaan hadalkii qalbigayga ka dhammaan ayaa Rebeqah soo baxday iyadoo ashuunkeedii garabka ku sidata, markaasay ishii ku dhaadhacday, oo soo dhaansatay: anna waxaan ku idhi, Waan ku baryayaaye, i waraabi.

46 A nd she was quick to take down her jar from her shoulder. She said, ‘Drink, and I will give water to your camels also.’ So I drank and she gave water to the camels also.

Iyana intay dhaqsatay oo ay ashuunkeedii garabkeeda ka soo dejisay ayay tidhi, Cab, awrtaadana waan waraabin doonaa: sidaas daraaddeed waan cabbay, awrtiina way waraabisay.

47 T hen I asked her, ‘Whose daughter are you?’ She said, ‘The daughter of Bethuel the son of Milcah and Nahor.’ And I put the gold objects on her nose and arms.

Markaasaan weyddiiyey oo ku idhi, Ina ayaad tahay? Oo waxay tidhi, Ina Betuu'el wiilkii Naaxoor ay Milkah u dhashay isaga. Markaasaan sangeliskii sanka u sudhay; dugaagadihiina gacmaha u geliyey.

48 T hen I bowed low and worshiped the Lord. I gave honor and thanks to the Lord, the God of my boss Abraham. For He had led me in the right way to take the daughter of my boss’s brother for his son.

Kolkaasaan madaxa foororiyey, oo Rabbiga caabuday, oo waxaan ammaanay Rabbiga ah sayidkayga Ibraahim Ilaahiisa, oo igu soo hoggaamiyey jidkii toosnaa, inaan gabadhii sayidkayga walaalkiis u kaxeeyo wiilkiisa.

49 S o now if you will show kindness and be true to my boss, tell me. And if not, tell me so I may know which way to turn.”

Haddaba haddaad sayidkayga ula macaamiloonaysaan si raxmad leh oo daacad ah, ii sheega: haddii kalese ii sheega, inaan u leexdo xagga midigta ama xagga bidixda.

50 T hen Laban and Bethuel answered, “This thing comes from the Lord. We cannot speak for or against it.

Markaasay Laabaan iyo Betuu'el jawaabeen oo yidhaahdeen, Waxanu wuxuu ka soo baxay xagga Rabbiga, annana kugulama hadli karno xumaan iyo samaan toona.

51 S ee, Rebekah is in front of you. Take her and go. Let her be the wife of your boss’s son, as the Lord has spoken.”

Bal eeg, Rebeqah waa ku hor joogtaaye, kaxee oo la tag, oo ha noqoto sayidkaaga wiilkiisii naagtiisa, sidii Rabbigu ku hadlay.

52 W hen Abraham’s servant heard their words, he put his face to the ground before the Lord.

Markii uu Ibraahim addoonkiisii hadalkoodii maqlay ayuu Rabbiga u sujuuday.

53 H e brought out things made of silver and gold, and clothes, and gave them to Rebekah. He gave things of much worth to her brother and mother also.

Markaasuu addoonkii soo bixiyey jowharro lacag ah iyo jowharro dahab ah, iyo dhar, oo Rebeqah siiyey: walaalkeed iyo hooyadeedna wuxuu siiyey waxyaalo qaali ah.

54 T hen he and the men with him ate and drank and stayed the night there. When they got up in the morning, he said, “Send me away to my boss.”

Markaasay wax cuneen oo wax cabbeen, isaga iyo raggii la jirayba, habeenkii oo dhanna halkaasay joogeen. Aroortii bay kaceen oo wuxuu yidhi, Xagga sayidkaygii ii dira.

55 B ut her brother and her mother said, “Let the girl stay with us a few days, at least ten. Then she may go.”

Walaalkeed iyo hooyadeedna waxay yidhaahdeen, Gabadhu ha nala joogto dhawr maalmood, ugu yaraan toban beri; dabadeedna way tegi doontaa.

56 B ut he said to them, “Do not make me stay any more days, since the Lord has made my way go well. Send me away so I may go to my boss.”

Markaasuu ku yidhi iyagii, Rabbigu waa igu liibaaniyey jidkaygii, sidaas daraaddeed ha i raajinina, ee i dira inaan sayidkaygii u tago.

57 T hey said, “We will call the girl and ask her what she wants to do.”

Markaasay yidhaahdeen, Gabadha waannu u yeedhi doonnaa oo weyddiin doonnaa.

58 T hey called Rebekah and asked her, “Will you go with this man?” And she said, “I will go.”

Markaasay Rebeqah u yeedheen, oo waxay ku yidhaahdeen, Ninkan ma raacaysaa? Oo waxay tidhi, Haah, waan raacayaa.

59 S o they sent away their sister Rebekah and her nurse. They went with Abraham’s servant and the men who were with him.

Markaasay walaashood Rebeqah direen, iyada iyo midiidinteedii, iyo addoonkii Ibraahim, iyo raggiisiiba.

60 T hey prayed that good would come to Rebekah, and said to her, “You are our sister. May you become the mother of millions. May your children and all their children’s children after them take over the cities of those who hate them.”

Oo Rebeqah bay u duceeyeen oo ku yidhaahdeen, Walaashayoy, kumanyaal kun hooyadood noqo, farcankaaguna kuwa iyaga neceb iriddooda ha hantiyeen.

61 T hen Rebekah and her servants got up on the camels and followed the man. So the servant of Abraham took Rebekah and left.

Rebeqahna way kacday, iyada iyo gabdhaheediiba, oo waxay fuuleen awrtii, ninkiina way raaceen: addoonkiina wuu kaxeeyey Rebeqah, wuuna tegey.

62 N ow Isaac had come from Beerlahairoi, and was living in the Negev.

Isxaaqna wuxuu ka yimid xagga jidka Bi'ir Lahayroy, waayo, wuxuu degganaa dhulka Koonfureed.

63 I saac had gone out to pray in the field in the evening. He looked up and saw that camels were coming.

Oo gabbaldhicii ayaa Isxaaq berrinka u soo baxay inuu fikiro: markaasuu indhihiisa kor u taagay, oo wax fiiriyey, oo wuxuu arkay awr soo socota.

64 A nd Rebekah looked up and saw Isaac. She got off the camel

Rebeqahna indhaheedii bay kor u taagtay, oo markay Isxaaq aragtay ayay ratigii ka degtay.

65 a nd said to Abraham’s servant, “Who is that man walking in the field to meet us?” Abraham’s servant said, “He is my boss.” So she took a cloth and covered her face.

Oo waxay addoonkii ku tidhi, Waa ayo ninkaas berrinka dhex socda, oo inaga hor imanaya? Addoonkiina wuxuu yidhi, Waa sayidkaygii. Markaasay indhashareerteedii qaadatay oo hagoogatay.

66 T he servant told Isaac all the things he had done.

Addoonkiina wuxuu Isxaaq u sheegay wixii uu sameeyey oo dhan.

67 T hen Isaac brought Rebekah into his mother Sarah’s tent, and she became his wife. And he loved her. So Isaac found comfort after his mother’s death.

Isxaaqna wuxuu iyadii soo geliyey teendhadii hooyadiis Saarah, Rebeqahna wuu guursaday, oo naagtiisii bay noqotay. Wuuna jeclaaday iyada, oo Isxaaq waxaa laga qalbi qabowjiyey geeridii hooyadiis.