1 K o ta te wahine whakaaro nui he hanga i tona whare; ko ta te wahine wairangi, ko ona ringa hei wahi iho.
Мудрая женщина дом свой устроит, а глупая своими руками разрушит.
2 K o te tangata e haere ana i runga i tona tika, e wehi ana i a Ihowa; ko te tangata he parori ki ona ara e whakahawea ana ki i ia.
Идущий прямым путем боится Господа, а тот, чьи пути кривы, Его презирает.
3 K ei te mangai o te wairangi he patu whakapehapeha; ma nga ngutu ia o te hunga whakaaro nui ratou ka ora ai.
В устах глупца – плеть для его спины, а уста мудрецов хранят их.
4 K i te kahore he kau, ka ma te takotoranga kai; ma te kaha ia o te kau ka nui ai nga hua.
Где нет быков, кормушка пуста; но где сильные быки, там обильная жатва.
5 E kore te kaiwhakaatu pono e teka; ka puaki ia te teka i te kaiwhakaatu teka.
Правдивый свидетель не станет лгать, а лживый свидетель дышит ложью.
6 E rapu ana te tangata whakahi i te whakaaro nui, heoi kahore e kitea e ia; ki te tangata matau ia he mama noa te matauranga.
Глумливый ищет мудрости, но не находит, а разумному знание дается легко.
7 H aere atu ki te aroaro o te kuware, ina kahore e kitea e koe he ngutu matau ona.
Держись от глупца подальше, от него ты мудрости не дождешься.
8 K o te whakaaro nui o te tangata tupato, he matau ki tona ara; ko te wairangi o nga kuware, he tinihanga.
Мудрость разумных – свой путь понимать, а коварство – это глупость глупцов.
9 K o ta nga wairangi he kata ki te he: na kei te hunga tika te whakaaro pai.
Глупцы смеются над приношением за вину, а к праведным – Божье благоволение.
10 E mohio ana te ngakau ki tona ake mamae, e kore ano hoki tona koa e pikitia e te tangata ke.
Сердце знает свою беду, и радости его чужой не разделит.
11 K a whakangaromia te whare o te hunga kino: ka tupu ia te teneti o te hunga tika.
Дом нечестивых будет разрушен, а шатер праведных будет процветать.
12 H e huarahi ano tera e tika ana ki ta te tangata titiro, ko tona mutunga ia ko nga huarahi ki te mate.
Бывает путь, который кажется человеку прямым, но в конце его – пути смерти.
13 A hakoa e kata ana, e mamae ana te ngakau; a, ko te mutunga o te koa, he pouri.
Даже при смехе может болеть душа, и радость может окончиться скорбью.
14 K o te tangata i te ngakau tahuri ke, ka makona i ona ara ake: a ko te tangata pai ka makona i tana ake ano.
Сполна по заслугам получит отступник, а хороший человек – по своим делам.
15 K o ta te kuware he whakapono ki nga kupu katoa; tena ko te tangata tupato, ka ata titiro ki tana hikoi.
Простак верит всему, но разумный следит за своими шагами.
16 E wehi ana te tangata whakaaro nui, ka neke atu i te kino; ko te kuware ia ka whakahi, ka tohe.
Мудрец осторожен и чуждается зла, а глупец необуздан и беззаботен.
17 K o te tangata riri wawe ka mahi i te wairangi; ka kinongia ano hoki te tangata i nga rauhanga kino.
Гневливый делает глупости, и лукавого ненавидят.
18 H e wairangi te whakarerenga iho mo nga kuware; ko te tangata tupato ia ka karaunatia ki te matauranga.
Глупость – удел простаков, а разумных венчает знание.
19 E piko ana te hunga kino ki te aroaro o te hunga pai; a ko te hunga he ki nga kuwaha o te tangata tika.
Злодеи будут кланяться перед добрыми, и нечестивые – у ворот праведника.
20 E kinongia ana te rawakore e tona hoa ake nei ano; he tokomaha ia nga tangata e aroha ana ki te tangata taonga.
Бедных не любят даже их соседи, а у богатых много друзей.
21 K o te tangata e whakahawea ana ki tona hoa, e hara ana; ko te tangata ia e atawhai ana ki nga rawakore, ka hari.
Презирающий ближнего – грешит, но блажен, кто добр к нуждающимся.
22 H e teka ianei e kotiti ke ana nga kaiwhakatakoto i te kino? He atawhai ia, he pono, kei nga kaihanga i te pai.
Разве умышляющие зло не сбились с пути? А те, чьи намерения добры, находят любовь и верность.
23 H e hua to nga mauiuitanga katoa; tena ko te korero o nga ngutu e ahu ana ki te rawakore.
От всякого тяжелого труда бывает прибыль, а пустословие приносит только нужду.
24 H ei karauna mo nga whakaaro nui o ratou taonga; ko te wairangi ia o nga kuware, he wairangi kau.
Венец мудрых – их богатство, а глупость – венок глупцов.
25 K a ora nga wairua i te kaiwhakaatu pono: ko te tangata korero teka ia e mea ana kia tinihanga.
Правдивый свидетель спасает жизни, а лживый свидетель – предатель.
26 U tonu, kaha tonu te whakaaro ina wehi ki a Ihowa; ka whai rerenga atu ano hoki ana tamariki.
Кто боится Господа – тот в неприступной крепости, и детям его будет прибежище.
27 H e puna ora te wehi ki a Ihowa, e mahue ai nga reti o te mate.
Страх перед Господом – источник жизни, отводящий от сетей смерти.
28 M a te nui o te iwi ka whai honore ai te kingi; ma te kore o te iwi ka taka ai te rangatira.
Слава царя – во множестве народа, а без подданных правителю гибель.
29 H e matauranga nui to te tangata manawanui; ko te tangata riri wawe ia, e whakaneke ake ana ia i te wairangi.
У терпеливого – великий разум, а гневливый выказывает глупость.
30 H e ora ki nga kikokiko te ngakau ora; ko te hae ia, he pirau ki nga wheua.
Спокойное сердце – здоровье телу, а от зависти кости гниют.
31 K o te tangata e tukino ana i te ware, he tawai tana ki tona Kaihanga; ko te tangata ia e atawhai ana i te rawakore, e whakahonore ana i a ia.
Кто притесняет бедных, тот презирает Творца их, а добрый к нуждающимся чтит Бога.
32 E uakina iho ana te tangata kino i runga i tona he; ko te tangata tika ia ka whai tumanakohanga i tona matenga.
Нечестивых губит их же злодейство, а праведнику и в смерти прибежище.
33 K a noho te whakaaro nui ki te ngakau o te tangata matau; engari ko te mea kei te wahi ki roto o nga kuware e whakaaturia ana.
Мудрость покоится в сердце разумных, и среди глупцов дает знать о себе.
34 M a te tika ka kake ai te iwi; ma te hara ia ka ingoa kino ai nga iwi.
Праведность возносит народ, а грех – позор для него.
35 K a manako te kingi ki te pononga mahara; a ka riri ki te tangata i takea ai te whakama.
Царю угоден слуга разумный, но падет его гнев на того, кто позорит его.