Proverbs 14 ~ Proverbios 14

picture

1 K o ta te wahine whakaaro nui he hanga i tona whare; ko ta te wahine wairangi, ko ona ringa hei wahi iho.

La mujer sabia edifica su casa, Pero la necia la derriba con sus manos.

2 K o te tangata e haere ana i runga i tona tika, e wehi ana i a Ihowa; ko te tangata he parori ki ona ara e whakahawea ana ki i ia.

El que anda en rectitud teme al Señor, Pero el de perversos caminos Lo desprecia.

3 K ei te mangai o te wairangi he patu whakapehapeha; ma nga ngutu ia o te hunga whakaaro nui ratou ka ora ai.

En la boca del necio hay una vara para su espalda, Pero los labios de los sabios los protegerán.

4 K i te kahore he kau, ka ma te takotoranga kai; ma te kaha ia o te kau ka nui ai nga hua.

Donde no hay bueyes, el pesebre está limpio, Pero mucho rendimiento se obtiene por la fuerza del buey.

5 E kore te kaiwhakaatu pono e teka; ka puaki ia te teka i te kaiwhakaatu teka.

El testigo veraz no mentirá, Pero el testigo falso habla mentiras.

6 E rapu ana te tangata whakahi i te whakaaro nui, heoi kahore e kitea e ia; ki te tangata matau ia he mama noa te matauranga.

El insolente busca sabiduría, y no la halla, Pero para el hombre entendido el conocimiento es fácil.

7 H aere atu ki te aroaro o te kuware, ina kahore e kitea e koe he ngutu matau ona.

Apártate de la presencia del necio, Porque en él no discernirás palabras de conocimiento.

8 K o te whakaaro nui o te tangata tupato, he matau ki tona ara; ko te wairangi o nga kuware, he tinihanga.

La sabiduría del prudente está en entender su camino, Pero la necedad de los necios es engaño.

9 K o ta nga wairangi he kata ki te he: na kei te hunga tika te whakaaro pai.

Los necios se ríen del pecado, Pero entre los rectos hay buena voluntad.

10 E mohio ana te ngakau ki tona ake mamae, e kore ano hoki tona koa e pikitia e te tangata ke.

El corazón conoce su propia amargura, Y un extraño no comparte su alegría.

11 K a whakangaromia te whare o te hunga kino: ka tupu ia te teneti o te hunga tika.

La casa de los impíos será destruida, Pero la tienda de los rectos florecerá.

12 H e huarahi ano tera e tika ana ki ta te tangata titiro, ko tona mutunga ia ko nga huarahi ki te mate.

Hay camino que al hombre le parece derecho, Pero al final, es camino de muerte.

13 A hakoa e kata ana, e mamae ana te ngakau; a, ko te mutunga o te koa, he pouri.

Aun en la risa, el corazón puede tener dolor, Y el final de la alegría puede ser tristeza.

14 K o te tangata i te ngakau tahuri ke, ka makona i ona ara ake: a ko te tangata pai ka makona i tana ake ano.

El de corazón descarriado se saciará de sus caminos, Pero el hombre bueno estará satisfecho con el suyo.

15 K o ta te kuware he whakapono ki nga kupu katoa; tena ko te tangata tupato, ka ata titiro ki tana hikoi.

El simple todo lo cree, Pero el prudente mira bien sus pasos.

16 E wehi ana te tangata whakaaro nui, ka neke atu i te kino; ko te kuware ia ka whakahi, ka tohe.

El sabio teme y se aparta del mal, Pero el necio es arrogante y descuidado.

17 K o te tangata riri wawe ka mahi i te wairangi; ka kinongia ano hoki te tangata i nga rauhanga kino.

El hombre pronto a la ira obra neciamente, Y el hombre de malos designios es aborrecido.

18 H e wairangi te whakarerenga iho mo nga kuware; ko te tangata tupato ia ka karaunatia ki te matauranga.

Los simples heredan necedad, Pero los prudentes son coronados de conocimiento.

19 E piko ana te hunga kino ki te aroaro o te hunga pai; a ko te hunga he ki nga kuwaha o te tangata tika.

Los malos se inclinarán ante los buenos, Y los impíos, a las puertas del justo.

20 E kinongia ana te rawakore e tona hoa ake nei ano; he tokomaha ia nga tangata e aroha ana ki te tangata taonga.

Aun por su vecino es odiado el pobre, Pero muchos son los que aman al rico.

21 K o te tangata e whakahawea ana ki tona hoa, e hara ana; ko te tangata ia e atawhai ana ki nga rawakore, ka hari.

El que desprecia a su prójimo peca, Pero es feliz el que se apiada de los pobres.

22 H e teka ianei e kotiti ke ana nga kaiwhakatakoto i te kino? He atawhai ia, he pono, kei nga kaihanga i te pai.

¿No se perderán los que traman el mal ? Pero misericordia y verdad recibirán los que planean el bien.

23 H e hua to nga mauiuitanga katoa; tena ko te korero o nga ngutu e ahu ana ki te rawakore.

En todo trabajo hay ganancia, Pero el vano hablar conduce sólo a la pobreza.

24 H ei karauna mo nga whakaaro nui o ratou taonga; ko te wairangi ia o nga kuware, he wairangi kau.

La corona de los sabios es su riqueza, Pero la necedad de los necios es insensatez.

25 K a ora nga wairua i te kaiwhakaatu pono: ko te tangata korero teka ia e mea ana kia tinihanga.

El testigo veraz salva vidas, Pero el que habla mentiras es traidor.

26 U tonu, kaha tonu te whakaaro ina wehi ki a Ihowa; ka whai rerenga atu ano hoki ana tamariki.

En el temor del Señor hay confianza segura, Y a los hijos dará refugio.

27 H e puna ora te wehi ki a Ihowa, e mahue ai nga reti o te mate.

El temor del Señor es fuente de vida, Para evadir los lazos de la muerte.

28 M a te nui o te iwi ka whai honore ai te kingi; ma te kore o te iwi ka taka ai te rangatira.

En la multitud del pueblo está la gloria del rey, Pero en la falta de pueblo está la ruina del príncipe.

29 H e matauranga nui to te tangata manawanui; ko te tangata riri wawe ia, e whakaneke ake ana ia i te wairangi.

El lento para la ira tiene gran prudencia, Pero el que es irascible ensalza la necedad.

30 H e ora ki nga kikokiko te ngakau ora; ko te hae ia, he pirau ki nga wheua.

Un corazón apacible es vida para el cuerpo, Pero las pasiones son podredumbre de los huesos.

31 K o te tangata e tukino ana i te ware, he tawai tana ki tona Kaihanga; ko te tangata ia e atawhai ana i te rawakore, e whakahonore ana i a ia.

El que oprime al pobre afrenta a su Hacedor, Pero el que se apiada del necesitado Lo honra.

32 E uakina iho ana te tangata kino i runga i tona he; ko te tangata tika ia ka whai tumanakohanga i tona matenga.

El impío es derribado por su maldad, Pero el justo tiene un refugio cuando muere.

33 K a noho te whakaaro nui ki te ngakau o te tangata matau; engari ko te mea kei te wahi ki roto o nga kuware e whakaaturia ana.

En el corazón del prudente reposa la sabiduría, Pero en medio de los necios no se da a conocer.

34 M a te tika ka kake ai te iwi; ma te hara ia ka ingoa kino ai nga iwi.

La justicia engrandece a la nación, Pero el pecado es afrenta para los pueblos.

35 K a manako te kingi ki te pononga mahara; a ka riri ki te tangata i takea ai te whakama.

El favor del rey es para el siervo que obra sabiamente, Pero su enojo es contra el que obra vergonzosamente.