Proverbios 14 ~ Proverbs 14

picture

1 L a mujer sabia edifica su casa, pero la necia la derriba con sus propias manos.

Ko ta te wahine whakaaro nui he hanga i tona whare; ko ta te wahine wairangi, ko ona ringa hei wahi iho.

2 E l que teme al Señor sigue su camino recto, pero el que anda en malos pasos lo desdeña.

Ko te tangata e haere ana i runga i tona tika, e wehi ana i a Ihowa; ko te tangata he parori ki ona ara e whakahawea ana ki i ia.

3 L os labios del necio derraman soberbia; los labios de los sabios son su protección.

Kei te mangai o te wairangi he patu whakapehapeha; ma nga ngutu ia o te hunga whakaaro nui ratou ka ora ai.

4 S in bueyes el granero no se llena; gracias a su fuerza, hay abundancia de pan.

Ki te kahore he kau, ka ma te takotoranga kai; ma te kaha ia o te kau ka nui ai nga hua.

5 E l testigo verdadero no miente; el testigo falso esparce calumnias.

E kore te kaiwhakaatu pono e teka; ka puaki ia te teka i te kaiwhakaatu teka.

6 E l burlón busca la sabiduría y no da con ella; el hombre entendido la encuentra fácilmente.

E rapu ana te tangata whakahi i te whakaaro nui, heoi kahore e kitea e ia; ki te tangata matau ia he mama noa te matauranga.

7 N o te juntes con gente necia, porque nada aprenderás de lo que te digan.

Haere atu ki te aroaro o te kuware, ina kahore e kitea e koe he ngutu matau ona.

8 E l que es sabio y astuto sabe por dónde va; a los necios los engaña su propia necedad.

Ko te whakaaro nui o te tangata tupato, he matau ki tona ara; ko te wairangi o nga kuware, he tinihanga.

9 L os necios se burlan del pecado; los hombres rectos se ganan la buena voluntad.

Ko ta nga wairangi he kata ki te he: na kei te hunga tika te whakaaro pai.

10 C ada corazón conoce su propia amargura, y ningún extraño participa de su alegría.

E mohio ana te ngakau ki tona ake mamae, e kore ano hoki tona koa e pikitia e te tangata ke.

11 L a mansión de los impíos será derribada, pero la choza de los hombres rectos permanece.

Ka whakangaromia te whare o te hunga kino: ka tupu ia te teneti o te hunga tika.

12 H ay caminos que el hombre considera rectos, pero que al final conducen a la muerte.

He huarahi ano tera e tika ana ki ta te tangata titiro, ko tona mutunga ia ko nga huarahi ki te mate.

13 H asta de reírse duele el corazón; a veces la alegría acaba en congoja.

Ahakoa e kata ana, e mamae ana te ngakau; a, ko te mutunga o te koa, he pouri.

14 E l corazón necio se harta de sus caminos, pero el hombre de bien va feliz por los suyos.

Ko te tangata i te ngakau tahuri ke, ka makona i ona ara ake: a ko te tangata pai ka makona i tana ake ano.

15 E l inexperto cree todo lo que oye; el que es astuto mira por dónde anda.

Ko ta te kuware he whakapono ki nga kupu katoa; tena ko te tangata tupato, ka ata titiro ki tana hikoi.

16 E l sabio teme a Dios y se aparta del mal, pero el necio se muestra temerario y engreído.

E wehi ana te tangata whakaaro nui, ka neke atu i te kino; ko te kuware ia ka whakahi, ka tohe.

17 E l que fácilmente se enoja comete locuras; el hombre perverso es aborrecido.

Ko te tangata riri wawe ka mahi i te wairangi; ka kinongia ano hoki te tangata i nga rauhanga kino.

18 L a necedad es la herencia de los simplones; los astutos se cubren de conocimientos.

He wairangi te whakarerenga iho mo nga kuware; ko te tangata tupato ia ka karaunatia ki te matauranga.

19 L os malvados se inclinarán ante los buenos, y los impíos comparecerán ante los justos.

E piko ana te hunga kino ki te aroaro o te hunga pai; a ko te hunga he ki nga kuwaha o te tangata tika.

20 A l pobre lo odian hasta sus amigos; al rico, todo el mundo lo quiere.

E kinongia ana te rawakore e tona hoa ake nei ano; he tokomaha ia nga tangata e aroha ana ki te tangata taonga.

21 E l que humilla a su prójimo comete un pecado; ¡feliz de aquél que se compadece de los pobres!

Ko te tangata e whakahawea ana ki tona hoa, e hara ana; ko te tangata ia e atawhai ana ki nga rawakore, ka hari.

22 L os que urden el mal pierden el rumbo; los que piensan el bien encuentran amor y verdad.

He teka ianei e kotiti ke ana nga kaiwhakatakoto i te kino? He atawhai ia, he pono, kei nga kaihanga i te pai.

23 T oda labor rinde sus frutos, pero hablar por hablar empobrece.

He hua to nga mauiuitanga katoa; tena ko te korero o nga ngutu e ahu ana ki te rawakore.

24 L as riquezas son la corona de los sabios; la corona de los necios es su necedad.

Hei karauna mo nga whakaaro nui o ratou taonga; ko te wairangi ia o nga kuware, he wairangi kau.

25 E l testigo verdadero te salva la vida; el testigo falso te difama.

Ka ora nga wairua i te kaiwhakaatu pono: ko te tangata korero teka ia e mea ana kia tinihanga.

26 E l temor del Señor infunde plena confianza, y da esperanza a nuestros hijos.

U tonu, kaha tonu te whakaaro ina wehi ki a Ihowa; ka whai rerenga atu ano hoki ana tamariki.

27 E l temor del Señor es un manantial de vida, que nos aparta de los lazos de la muerte.

He puna ora te wehi ki a Ihowa, e mahue ai nga reti o te mate.

28 U n pueblo numeroso es la gloria del rey; un pueblo escaso es la debilidad del príncipe.

Ma te nui o te iwi ka whai honore ai te kingi; ma te kore o te iwi ka taka ai te rangatira.

29 E nojo lento, gran inteligencia; espíritu impaciente, demasiada necedad.

He matauranga nui to te tangata manawanui; ko te tangata riri wawe ia, e whakaneke ake ana ia i te wairangi.

30 U n corazón apacible infunde vida al cuerpo, pero la envidia corroe hasta los huesos.

He ora ki nga kikokiko te ngakau ora; ko te hae ia, he pirau ki nga wheua.

31 O primir al pobre es afrentar al Creador; tener misericordia del pobre es honrar a Dios.

Ko te tangata e tukino ana i te ware, he tawai tana ki tona Kaihanga; ko te tangata ia e atawhai ana i te rawakore, e whakahonore ana i a ia.

32 A l malvado lo pierde su propia maldad; el justo, aun en la muerte mantiene la esperanza.

E uakina iho ana te tangata kino i runga i tona he; ko te tangata tika ia ka whai tumanakohanga i tona matenga.

33 L a sabiduría reposa en el corazón prudente, pero entre los necios es desconocida.

Ka noho te whakaaro nui ki te ngakau o te tangata matau; engari ko te mea kei te wahi ki roto o nga kuware e whakaaturia ana.

34 U n pueblo justo es un gran pueblo, pero el pecado deshonra a las naciones.

Ma te tika ka kake ai te iwi; ma te hara ia ka ingoa kino ai nga iwi.

35 E l rey es amable con el siervo inteligente, pero se enoja con el que lo avergüenza.

Ka manako te kingi ki te pononga mahara; a ka riri ki te tangata i takea ai te whakama.