1 ¶ La mujer sabia edifica su casa; mas la loca con sus manos la derriba.
Ko ta te wahine whakaaro nui he hanga i tona whare; ko ta te wahine wairangi, ko ona ringa hei wahi iho.
2 ¶ El que camina en su rectitud teme al SEÑOR; mas el pervertido en sus caminos lo menosprecia.
Ko te tangata e haere ana i runga i tona tika, e wehi ana i a Ihowa; ko te tangata he parori ki ona ara e whakahawea ana ki i ia.
3 ¶ En la boca del loco está la vara de la soberbia; mas los labios de los sabios los guardarán.
Kei te mangai o te wairangi he patu whakapehapeha; ma nga ngutu ia o te hunga whakaaro nui ratou ka ora ai.
4 ¶ Sin bueyes el alfolí está limpio; mas por la fuerza del buey hay abundancia de pan.
Ki te kahore he kau, ka ma te takotoranga kai; ma te kaha ia o te kau ka nui ai nga hua.
5 ¶ El testigo verdadero no mentirá; mas el testigo falso hablará mentiras.
E kore te kaiwhakaatu pono e teka; ka puaki ia te teka i te kaiwhakaatu teka.
6 ¶ El burlador buscó la sabiduría, y no la halló; mas la sabiduría al hombre entendido viene fácil.
E rapu ana te tangata whakahi i te whakaaro nui, heoi kahore e kitea e ia; ki te tangata matau ia he mama noa te matauranga.
7 ¶ Vete de delante del hombre loco, pues no le conociste labios de ciencia.
Haere atu ki te aroaro o te kuware, ina kahore e kitea e koe he ngutu matau ona.
8 ¶ La sabiduría del cuerdo es entender su camino; mas la locura de los locos es engaño.
Ko te whakaaro nui o te tangata tupato, he matau ki tona ara; ko te wairangi o nga kuware, he tinihanga.
9 ¶ Los locos se burlan del pecado; mas entre los rectos hay amor.
Ko ta nga wairangi he kata ki te he: na kei te hunga tika te whakaaro pai.
10 ¶ El corazón conoce la amargura de su alma; y extraño no se entremeterá en su alegría.
E mohio ana te ngakau ki tona ake mamae, e kore ano hoki tona koa e pikitia e te tangata ke.
11 ¶ La casa de los impíos será asolada; mas la tienda de los rectos florecerá.
Ka whakangaromia te whare o te hunga kino: ka tupu ia te teneti o te hunga tika.
12 ¶ Hay camino que al hombre parece derecho; pero su fin es camino de muerte.
He huarahi ano tera e tika ana ki ta te tangata titiro, ko tona mutunga ia ko nga huarahi ki te mate.
13 ¶ Aun en la risa el burlador tendrá dolor en el corazón; y el término de aquella alegría es congoja.
Ahakoa e kata ana, e mamae ana te ngakau; a, ko te mutunga o te koa, he pouri.
14 ¶ De sus caminos será harto el desviado de corazón; y el hombre de bien será apartado de él.
Ko te tangata i te ngakau tahuri ke, ka makona i ona ara ake: a ko te tangata pai ka makona i tana ake ano.
15 ¶ El simple cree a toda palabra; mas el entendido entiende sus pasos.
Ko ta te kuware he whakapono ki nga kupu katoa; tena ko te tangata tupato, ka ata titiro ki tana hikoi.
16 ¶ El sabio teme, y se aparta del mal; mas el loco se arrebata, y confía.
E wehi ana te tangata whakaaro nui, ka neke atu i te kino; ko te kuware ia ka whakahi, ka tohe.
17 ¶ El que presto se enoja, hará locura; y el hombre malicioso será aborrecido.
Ko te tangata riri wawe ka mahi i te wairangi; ka kinongia ano hoki te tangata i nga rauhanga kino.
18 ¶ Los simples heredarán la locura; mas los cuerdos se coronarán de sabiduría.
He wairangi te whakarerenga iho mo nga kuware; ko te tangata tupato ia ka karaunatia ki te matauranga.
19 ¶ Los malos se inclinarán delante de los buenos, y los impíos a las puertas del justo.
E piko ana te hunga kino ki te aroaro o te hunga pai; a ko te hunga he ki nga kuwaha o te tangata tika.
20 ¶ El pobre es odioso aun a su amigo; pero muchos son los que aman al rico.
E kinongia ana te rawakore e tona hoa ake nei ano; he tokomaha ia nga tangata e aroha ana ki te tangata taonga.
21 ¶ El pecador menosprecia a su prójimo; mas el que tiene misericordia de los pobres, es bienaventurado.
Ko te tangata e whakahawea ana ki tona hoa, e hara ana; ko te tangata ia e atawhai ana ki nga rawakore, ka hari.
22 ¶ ¿No yerran los que piensan mal? Pero los que piensan bien alcanzarán misericordia y verdad.
He teka ianei e kotiti ke ana nga kaiwhakatakoto i te kino? He atawhai ia, he pono, kei nga kaihanga i te pai.
23 ¶ En toda labor hay fruto; mas el hablar y no hacer, empobrece.
He hua to nga mauiuitanga katoa; tena ko te korero o nga ngutu e ahu ana ki te rawakore.
24 ¶ La corona de los sabios es su sabiduría; mas lo que distingue a los locos es su locura.
Hei karauna mo nga whakaaro nui o ratou taonga; ko te wairangi ia o nga kuware, he wairangi kau.
25 ¶ El testigo verdadero libra las almas; mas el engañoso hablará mentiras.
Ka ora nga wairua i te kaiwhakaatu pono: ko te tangata korero teka ia e mea ana kia tinihanga.
26 ¶ En el temor del SEÑOR está la fuerte confianza; y allí sus hijos tendrán esperanza.
U tonu, kaha tonu te whakaaro ina wehi ki a Ihowa; ka whai rerenga atu ano hoki ana tamariki.
27 ¶ El temor del SEÑOR es manantial de vida, para ser apartado de los lazos de la muerte.
He puna ora te wehi ki a Ihowa, e mahue ai nga reti o te mate.
28 ¶ En la multitud del pueblo está la gloria del rey; y en la falta del pueblo la flaqueza del príncipe.
Ma te nui o te iwi ka whai honore ai te kingi; ma te kore o te iwi ka taka ai te rangatira.
29 ¶ El que tarde se aíra, es grande de inteligencia; mas el corto de espíritu engrandece la locura.
He matauranga nui to te tangata manawanui; ko te tangata riri wawe ia, e whakaneke ake ana ia i te wairangi.
30 ¶ El corazón apacible es vida a la carne; mas la envidia, pudrimiento de huesos.
He ora ki nga kikokiko te ngakau ora; ko te hae ia, he pirau ki nga wheua.
31 ¶ El que oprime al pobre, afrenta a su Hacedor; mas el que tiene misericordia del pobre, lo honra.
Ko te tangata e tukino ana i te ware, he tawai tana ki tona Kaihanga; ko te tangata ia e atawhai ana i te rawakore, e whakahonore ana i a ia.
32 ¶ Por su maldad será lanzado el impío; mas el justo en su muerte tiene esperanza.
E uakina iho ana te tangata kino i runga i tona he; ko te tangata tika ia ka whai tumanakohanga i tona matenga.
33 ¶ En el corazón del cuerdo reposará la sabiduría; y es dado a conocer en medio de los locos.
Ka noho te whakaaro nui ki te ngakau o te tangata matau; engari ko te mea kei te wahi ki roto o nga kuware e whakaaturia ana.
34 ¶ La justicia engrandece un pueblo; mas el pecado es afrenta de las naciones.
Ma te tika ka kake ai te iwi; ma te hara ia ka ingoa kino ai nga iwi.
35 ¶ La benevolencia del rey es para con el siervo entendido; mas su enojo contra el que lo avergüenza.
Ka manako te kingi ki te pononga mahara; a ka riri ki te tangata i takea ai te whakama.