1 ¶ También estos son proverbios de Salomón, los cuales copiaron los varones de Ezequías, rey de Judá.
He whakatauki ano enei na Horomona, he mea tuhi e nga tangata a Hetekia kingi o Hura.
2 ¶ Honra de Dios es encubrir la palabra; mas honra del rey es escudriñar la palabra.
Ko to te Atua whakakororia, he hunga mea; ko to nga kingi whakakororia he rapu mea.
3 P ara la altura de los cielos, y para la profundidad de la tierra, y para el corazón de los reyes, no hay investigación.
Ko te rangi mo te tiketike, ko te whenua mo te hohonu, a ko te ngakau o nga kingi, te taea te rapu.
4 ¶ Quita las escorias de la plata, y saldrá vaso al fundidor.
Tahia atu te para i te hiriwa, a ka puta mai he oko ma te kaitahi para:
5 A parta al impío de la presencia del rey, y su trono se afirmará en justicia.
Tangohia atu te tangata kino i te aroaro o te kingi, a ka u tona torona i runga i te tika.
6 ¶ No te alabes delante del rey, ni estés en el lugar de los grandes;
Kei whakaputa i a koe ki mua i te aroaro o te kingi, kei tu hoki ki te wahi o nga metararahi.
7 p orque mejor es que se te diga: Sube acá, que no que seas abajado delante del príncipe a quien han mirado tus ojos.
He pai he hoki kia kiia mai ki a koe, Haere mai ki runga nei; i te mea kia whakahokia iho koe ki raro i te aroaro o te rangatira i kitea nei e ou kanohi.
8 ¶ No salgas a pleito presto, no sea que no sepas qué hacer al fin, después que tu prójimo te haya avergonzado.
Kei hohoro te haere ki te ngangare, kei kore e kitea e koe tau e mea ai i tona mutunga iho, ina meinga koe e tou hoa kia whakama.
9 T rata tu causa con tu compañero, y no descubras el secreto a otro;
Tohea tau tohe ki tou hoa tonu, a kaua e whakina te mea hunga a tetahi:
10 p ara que no te deshonre el que lo oyere, y tu infamia no pueda repararse.
Kei kohukohutia koe e te tangata i rongo, a kore ake tou ingoa kino e tahuri atu.
11 ¶ Manzana de oro con figuras de plata es la palabra dicha como conviene.
He kupu i tika te korero, ko tona rite kei nga a poro koura i roto i nga kete hiriwa.
12 C omo zarcillo de oro y joyel de oro fino, es el que reprende al sabio que tiene oído dócil.
He pera i te whakakai koura, i te whakapaipai koura parakore koia ano te ako a te whakaaro nui ki te taringa rongo.
13 ¶ Como frío de nieve en tiempo de la siega, así es el mensajero fiel a los que lo envían; pues al alma de su señor da refrigerio.
Rite tonu ki te matao o te hukarere i te kotinga witi te karere pono ki ona kaingare; ka ora hoki i a ia te ngakau o ona ariki.
14 ¶ Como nubes y vientos sin lluvia, así es el hombre que se jacta en don de mentira.
He pera i nga kapua me te hau uakore, koia ano te rite o te tangata e whakamanamana ana ki ana hakari horihori.
15 ¶ Con larga paciencia se aplaca el príncipe; y la lengua blanda quebranta los huesos.
Ma te roa e whakamanawanui ana ka whakaae mai ai te kingi, a ma te arero ngawarika mangungu ai te wheua.
16 ¶ ¿Hallaste la miel? Come lo que te basta; no sea que hastiado de ella, la vomites.
Kua kitea e koe he honi? Kainga ko te wahi e makona ai koe; kei ki rawa koe i taua mea, ka ruakina e koe.
17 ¶ Detén tu pie de la casa de tu prójimo, no sea que hastiado de ti te aborrezca.
Kia takitahi tou waewae ki te whare o tou hoa; kei hoha ia ki a koe, a ka kino ki a koe.
18 ¶ Martillo y cuchillo y saeta aguda, es el hombre que habla contra su prójimo falso testimonio.
Ko te tangata e whakaatu teka ana mo tona hoa, he patu ia, he hoari, a he pere koi.
19 ¶ Diente quebrado y pie resbalador, es la confianza en el prevaricador en el tiempo de angustia.
Ko te whakawhirinaki ki te tangata tinihanga i te wa o te raru, e rite ana ki te niho whati, ki te waewae kua takoki.
20 ¶ El que canta canciones al corazón afligido, es como el que quita la ropa en tiempo de frío, o el que sobre el jabón echa vinagre.
Ko te tangata e waiata ana ki te ngakau pouri, e rite ana ki te tangata e whakarere ana i te kakahu i te rangi maeke, ki te winika hoki i runga i te houra.
21 ¶ Si el que te aborrece tuviere hambre, dale de comer pan; y si tuviere sed, dale de beber agua;
Ki te matekai tou hoariri whangaia ki te taro; ki te matewai whakainumia ki te wai;
22 p orque ascuas amontonarás sobre su cabeza, y el SEÑOR te lo pagará.
Ka purangatia hoki e koe he waro kapura ki tona mahunga, a ka utua tau e Ihowa.
23 ¶ El viento del norte ahuyenta la lluvia, y el rostro airado la lengua detractora.
E mauria ana mai e te hauraro he ua: e peratia ana hoki e te arero ngautuara, he kanohi pukuriri.
24 ¶ Mejor es estar en un rincón del terrado, que con la mujer rencillosa en casa espaciosa.
He pai ke te noho i te kokonga o te tuanui, i te noho tahi me te wahine ngangare i roto i te whare mahorahora.
25 ¶ Como el agua fría al alma sedienta, así son las buenas nuevas de lejanas tierras.
He rongo pai no te whenua tawhiti, tona rite kei nga wai matao ki te wairua matewai.
26 ¶ Como fuente turbia y manantial corrompido, es el justo que se inclina delante del impío.
Me te manawa whenua i takatakahia, me te puna i whakaparuparutia, koia ano te tangata tika e hinga ana i te aroaro o te tangata kino.
27 ¶ Comer mucha miel no es bueno; ni inquirir de su propia gloria es gloria.
Ehara i te mea pai te kai nui i te honi; waihoki ko a te tangata rapu i to ratou ake kororia ehara i te kororia.
28 ¶ Como ciudad derribada y sin muro, es el hombre cuyo espíritu no tiene rienda.
Ko te tangata e kore nei e pehi i tona wairua, e rite ana ki te pa kua pakaru, kahore ona taiepa.