1 H e whakatauki ano enei na Horomona, he mea tuhi e nga tangata a Hetekia kingi o Hura.
¶ También estos son proverbios de Salomón, los cuales copiaron los varones de Ezequías, rey de Judá.
2 K o to te Atua whakakororia, he hunga mea; ko to nga kingi whakakororia he rapu mea.
¶ Honra de Dios es encubrir la palabra; mas honra del rey es escudriñar la palabra.
3 K o te rangi mo te tiketike, ko te whenua mo te hohonu, a ko te ngakau o nga kingi, te taea te rapu.
Para la altura de los cielos, y para la profundidad de la tierra, y para el corazón de los reyes, no hay investigación.
4 T ahia atu te para i te hiriwa, a ka puta mai he oko ma te kaitahi para:
¶ Quita las escorias de la plata, y saldrá vaso al fundidor.
5 T angohia atu te tangata kino i te aroaro o te kingi, a ka u tona torona i runga i te tika.
Aparta al impío de la presencia del rey, y su trono se afirmará en justicia.
6 K ei whakaputa i a koe ki mua i te aroaro o te kingi, kei tu hoki ki te wahi o nga metararahi.
¶ No te alabes delante del rey, ni estés en el lugar de los grandes;
7 H e pai he hoki kia kiia mai ki a koe, Haere mai ki runga nei; i te mea kia whakahokia iho koe ki raro i te aroaro o te rangatira i kitea nei e ou kanohi.
porque mejor es que se te diga: Sube acá, que no que seas abajado delante del príncipe a quien han mirado tus ojos.
8 K ei hohoro te haere ki te ngangare, kei kore e kitea e koe tau e mea ai i tona mutunga iho, ina meinga koe e tou hoa kia whakama.
¶ No salgas a pleito presto, no sea que no sepas qué hacer al fin, después que tu prójimo te haya avergonzado.
9 T ohea tau tohe ki tou hoa tonu, a kaua e whakina te mea hunga a tetahi:
Trata tu causa con tu compañero, y no descubras el secreto a otro;
10 K ei kohukohutia koe e te tangata i rongo, a kore ake tou ingoa kino e tahuri atu.
para que no te deshonre el que lo oyere, y tu infamia no pueda repararse.
11 H e kupu i tika te korero, ko tona rite kei nga a poro koura i roto i nga kete hiriwa.
¶ Manzana de oro con figuras de plata es la palabra dicha como conviene.
12 H e pera i te whakakai koura, i te whakapaipai koura parakore koia ano te ako a te whakaaro nui ki te taringa rongo.
Como zarcillo de oro y joyel de oro fino, es el que reprende al sabio que tiene oído dócil.
13 R ite tonu ki te matao o te hukarere i te kotinga witi te karere pono ki ona kaingare; ka ora hoki i a ia te ngakau o ona ariki.
¶ Como frío de nieve en tiempo de la siega, así es el mensajero fiel a los que lo envían; pues al alma de su señor da refrigerio.
14 H e pera i nga kapua me te hau uakore, koia ano te rite o te tangata e whakamanamana ana ki ana hakari horihori.
¶ Como nubes y vientos sin lluvia, así es el hombre que se jacta en don de mentira.
15 M a te roa e whakamanawanui ana ka whakaae mai ai te kingi, a ma te arero ngawarika mangungu ai te wheua.
¶ Con larga paciencia se aplaca el príncipe; y la lengua blanda quebranta los huesos.
16 K ua kitea e koe he honi? Kainga ko te wahi e makona ai koe; kei ki rawa koe i taua mea, ka ruakina e koe.
¶ ¿Hallaste la miel? Come lo que te basta; no sea que hastiado de ella, la vomites.
17 K ia takitahi tou waewae ki te whare o tou hoa; kei hoha ia ki a koe, a ka kino ki a koe.
¶ Detén tu pie de la casa de tu prójimo, no sea que hastiado de ti te aborrezca.
18 K o te tangata e whakaatu teka ana mo tona hoa, he patu ia, he hoari, a he pere koi.
¶ Martillo y cuchillo y saeta aguda, es el hombre que habla contra su prójimo falso testimonio.
19 K o te whakawhirinaki ki te tangata tinihanga i te wa o te raru, e rite ana ki te niho whati, ki te waewae kua takoki.
¶ Diente quebrado y pie resbalador, es la confianza en el prevaricador en el tiempo de angustia.
20 K o te tangata e waiata ana ki te ngakau pouri, e rite ana ki te tangata e whakarere ana i te kakahu i te rangi maeke, ki te winika hoki i runga i te houra.
¶ El que canta canciones al corazón afligido, es como el que quita la ropa en tiempo de frío, o el que sobre el jabón echa vinagre.
21 K i te matekai tou hoariri whangaia ki te taro; ki te matewai whakainumia ki te wai;
¶ Si el que te aborrece tuviere hambre, dale de comer pan; y si tuviere sed, dale de beber agua;
22 K a purangatia hoki e koe he waro kapura ki tona mahunga, a ka utua tau e Ihowa.
porque ascuas amontonarás sobre su cabeza, y el SEÑOR te lo pagará.
23 E mauria ana mai e te hauraro he ua: e peratia ana hoki e te arero ngautuara, he kanohi pukuriri.
¶ El viento del norte ahuyenta la lluvia, y el rostro airado la lengua detractora.
24 H e pai ke te noho i te kokonga o te tuanui, i te noho tahi me te wahine ngangare i roto i te whare mahorahora.
¶ Mejor es estar en un rincón del terrado, que con la mujer rencillosa en casa espaciosa.
25 H e rongo pai no te whenua tawhiti, tona rite kei nga wai matao ki te wairua matewai.
¶ Como el agua fría al alma sedienta, así son las buenas nuevas de lejanas tierras.
26 M e te manawa whenua i takatakahia, me te puna i whakaparuparutia, koia ano te tangata tika e hinga ana i te aroaro o te tangata kino.
¶ Como fuente turbia y manantial corrompido, es el justo que se inclina delante del impío.
27 E hara i te mea pai te kai nui i te honi; waihoki ko a te tangata rapu i to ratou ake kororia ehara i te kororia.
¶ Comer mucha miel no es bueno; ni inquirir de su propia gloria es gloria.
28 K o te tangata e kore nei e pehi i tona wairua, e rite ana ki te pa kua pakaru, kahore ona taiepa.
¶ Como ciudad derribada y sin muro, es el hombre cuyo espíritu no tiene rienda.