1 ¶ La respuesta suave quita la ira; mas la palabra áspera hace subir el furor.
Ma te kupu ngawari e kaupare te riri; ma te kupu taimaha ia e whakaoho te riri.
2 ¶ La lengua de los sabios adornará la sabiduría; mas la boca de los locos hablará locura.
Ko te arero o te tangata whakaaro nui e whakahua tika ana i te matauranga: e whakapuaki ana ia te mangai o nga kuware i te wairangi.
3 ¶ Los ojos del SEÑOR están en todo lugar, mirando a los malos y a los buenos.
Kei nga wahi katoa nga kanohi o Ihowa, e titiro ana ki te hunga kino, ki te hunga pai.
4 ¶ La sana lengua es árbol de vida; mas la perversidad en ella es una brecha en el espíritu.
Ko te arero reka he rakau no te ora; tena ki te wanoke a roto he wawahi wairua.
5 ¶ El loco menosprecia el castigo de su padre; mas el que guarda la corrección, saldrá prudente.
E whakahawea ana te wairangi ki te papaki a tona papa; ko te tangata ia e mahara ana ki te ako ka mohio ki te tupato.
6 ¶ En la casa del justo hay gran provisión; pero turbación en los frutos del impío.
He nui te taonga kei te whare o te tangata tika; he raruraru ia kei roto i nga mea hua ki te tangata kino.
7 ¶ Los labios de los sabios esparcen sabiduría; mas no así el corazón de los locos.
E ruia ana te matauranga e nga ngutu o nga whakaaro nui: kahore ia he pena a te ngakau o nga kuware.
8 ¶ El sacrificio de los impíos es abominación al SEÑOR; mas la oración de los rectos es su gozo.
He mea whakarihariha ki a Ihowa te whakahere a te hunga kino: engari e manako ana ia ki te inoi a te hunga tika.
9 ¶ Abominación es al SEÑOR el camino del impío; mas él ama al que sigue justicia.
He mea whakarihariha ki a Ihowa te huarahi o te tangata kino: ko te tangata ia e whai ana i te tika tana e aroha ai.
10 ¶ El castigo es molesto al que deja el camino; mas el que aborreciere la corrección, morirá.
He kino te papaki ki te tangata e whakarere ana i te ara; a, ko te tangata e kino ana ki te ako, ka mate.
11 ¶ El Seol y el infierno están delante del SEÑOR; ¡cuánto más los corazones de los hombres!
Kei te aroaro o Ihowa te reinga me te whakangaromanga; engari rawa hoki nga ngakau o nga tama a te tangata.
12 ¶ El burlador no ama al que le corrige; ni se junta con los sabios.
E kore te tangata whakahi e aroha ki te kaipapaki; e kore hoki e haere ki te hunga whakaaro nui.
13 ¶ El corazón alegre hermosea el rostro; mas por el dolor del corazón el espíritu se abate.
Ma te koa o te ngakau ka pai ai te mata: ma te pouri ia o te ngakau ka maru ai te wairua.
14 ¶ El corazón entendido busca la sabiduría; mas la boca de los locos se alimenta de locura.
E rapu ana te ngakau mohio i te matauranga; ko te kuware ia ta te mangai o nga wairangi e kai ai.
15 ¶ Todos los días del pobre son trabajosos; mas el de buen corazón tiene un convite continuo.
He kino nga ra katoa o te hunga pouri; he hakari tonu ta te tangata i te ngakau marama.
16 ¶ Mejor es lo poco con el temor del SEÑOR, que el gran tesoro donde hay turbación.
He pai ke te iti i kinakitia ki te wehi ki a Ihowa, i te nui taonga i kinakitia ki te raruraru.
17 M ejor es la comida de legumbres donde hay amor, que de buey engordado donde hay odio.
He pai ake te tina puwha ko te aroha hei kinaki, i te kau whangai e kinakitia ana ki te mauahara.
18 ¶ El hombre iracundo revolverá contiendas; mas el que tarde se enoja, apaciguará la rencilla.
He whakaoho tautohe ta te tangata pukuriri: he pehi pakanga ia ta te tangata manawanui.
19 ¶ El camino del perezoso es como seto de espinos; mas la vereda de los rectos como una calzada.
Ko te ara o te tangata mangere, ano he taiepa tataramoa; he ara nui ia to te tangata tika.
20 ¶ El hijo sabio alegra al padre; mas el hombre loco menosprecia a su madre.
He tama whakaaro nui, ka koa te papa: tena ko te tama kuware, he whakahawea ki tona whaea.
21 ¶ La locura es alegría al falto de entendimiento; mas el hombre inteligente enderezará su caminar.
Ki te tangata maharakore he mea whakahari te wairangi; he tika ia te haere a te tangata matau.
22 ¶ Los pensamientos son frustrados donde no hay consejo; mas en la multitud de consejeros se afirman.
Ki te kahore he runanga, ka pororaru nga tikanga: ma te tokomaha ia o nga kaiwhakatakoto whakaaro ka mau ai.
23 ¶ El hombre se alegra con la respuesta de su boca; y la palabra a su tiempo, ¡cuán buena es!
Kei ta tona mangai i whakahoki ai he koa mo te tangata: ko te kupu i te wa i tika ai, ano te pai!
24 ¶ El camino de la vida es cuesta arriba al entendido, para apartarse del Seol abajo.
Ki te tangata whakaaro nui e ahu whakarunga ana te ara ki te ora, he mea kia mahue ai i a ia te reinga o raro.
25 ¶ El SEÑOR asolará la casa de los soberbios; mas él afirmará la heredad de la viuda.
Ka hutia ake e Ihowa te whare o te tangata whakakake: engari ka whakapumautia e ia te rohe o te pouaru.
26 ¶ Abominación son al SEÑOR los pensamientos del malo; mas el hablar de los limpios es limpio.
He mea whakarihariha ki a Ihowa nga whakaaro nanakia; he mea kohakore ia nga kupu ahuareka.
27 ¶ Alborota su casa el codicioso; mas el que aborrece las dádivas vivirá.
Ko te tangata apo taonga, raruraru ana i a ia tona whare; ka ora ia te tangata e kino ana ki nga mea homai noa.
28 ¶ El corazón del justo piensa para responder; mas la boca de los impíos derrama malas cosas.
Ko te ngakau o te tangata tika e ata whakaaro ana ki te kupu hei whakahokinga; ko te mangai ia o te tangata kino e tahoro ana i nga mea kikino.
29 ¶ Lejos está el SEÑOR de los impíos; mas él oye la oración de los justos.
E matara ana a Ihowa i te hunga kino: otiia e rongo ana ia ki te inoi a te hunga tika.
30 ¶ La luz de los ojos alegra el corazón; y la buena fama engorda los huesos.
Ma te marama o nga kanohi ka koa ai te ngakau: a ma te rongo pai ka momona ai nga wheua.
31 ¶ La oreja que escucha la corrección de vida, entre los sabios morará.
Ko te taringa e whakarongo ana ki te whakatupato e ora ai, ka noho i waenga i te hunga whakaaro nui.
32 ¶ El que tiene en poco el castigo, menosprecia su alma; mas el que escucha la corrección, tiene corazón entendido.
Ko te tangata e whakakahore ana ki te papaki, e whakahawea ana ki tona wairua; engari ko te tangata e rongo ana ki te ako, ka whiwhi ki te ngakau mahara.
33 ¶ El temor del SEÑOR es enseñanza de sabiduría; y delante de la honra está la humildad.
Ko te wehi ki a Ihowa te ako o te whakaaro nui; ko te ngakau whakaiti hoki e haere ana i mua i te honore.