Proverbios 26 ~ Proverbs 26

picture

1 N o conviene la nieve en el verano, ni la lluvia en el tiempo de la siega, ni colmar de honores al necio.

He pera i te hukarere i te raumati, i te ua hoki i te kotinga witi, te kore e tau o te honore mo te wairangi.

2 G orrión sin rumbo, golondrina que revolotea: ¡eso es la maldición sin causa, pues nunca llega!

He pera i te manu e rererere noa ana, i te waroa i ona rerenga te kanga pokanoa; e kore e whakatau.

3 P ara el caballo, el látigo; para el asno, el freno; para la espalda del necio, la vara.

He whiu mo te hoiho, he paraire mo te kaihe, a he rakau mo te tuara o nga wairangi.

4 N unca respondas al necio con necedades, para que no resultes ser otro necio.

Kei rite ki tona whakaarokore tau whakautu ki te wairangi, kei rite hoki a koe na ki a ia.

5 R esponde al necio conforme a su necedad, para que no se crea demasiado sabio.

Kia rite ki tona whakaarokore tau whakautu ki te wairangi, kei mea ia he whakaaro nui ia.

6 R ecurrir a un necio como mensajero es lo mismo que amputarse los pies; ¡es arriesgarse a pasar un trago amargo!

Ko te tangata e tuku korero ana ma te ringa o te wairangi, e tapahi ana i ona waewae ano, e inumia ana hoki te he.

7 P iernas tullidas que penden inútiles: ¡eso es el proverbio en la boca del necio!

E tautau noa ana nga waewae o te kopa: he pera hoki te whakatauki i te mangai o te wairangi.

8 A tar la piedra a la honda: ¡eso es el rendir honores a un necio!

Ko te takai mea whakapaipai i roto i te puranga kohatu, ko tona rite kei te tangata e whakakororia ano i te wairangi.

9 E spina clavada en la mano del borracho: ¡eso es el proverbio en labios del necio!

E rite ana ki te tataramoa e wero nei i te ringa o te haurangi, koia ano te whakatauki i te mangai o nga wairangi.

10 A rquero que a todo el mundo hiere: ¡eso es quien emplea a necios y vagabundos!

Ka rite ki te kaikopere i tu ai te katoa, te tangata e utu ana i te wairangi me te tangata hoki e utu ana i nga tira haere.

11 P erro que vuelve a su vómito: ¡eso es el necio que repite su necedad!

Ka rite ki te kuri e hoki nei ki tona ruaki, te wairangi e tuarua ana i tona poauau.

12 ¿ Has visto gente sabia en su propia opinión? ¡Más esperanza tiene el necio que esa gente!

Ka kite koe i te tangata e mea ana ki a ia he whakaaro nui? Ki ta te whakaaro tera e rahi ake ta te wairangi i tana.

13 E l perezoso alega: «¡Un león anda suelto! ¡Está al acecho en el camino y por las calles!»

E ki ana te mangere, He raiona kei te ara; he raiona kei nga waharoa.

14 L a puerta gira sobre sus bisagras, y el perezoso gira sobre la cama.

He pera i te tatau e tahurihuri ra i runga i ona inihi, koia ano te mangere i runga i tona moenga.

15 E l perezoso mete la mano en el plato, pero le resulta cansado llevársela a la boca.

E kuhua ana e te mangere tona ringa ki te rihi; he mahi ngenge rawa ki a ia te whakahoki mai ki tona mangai.

16 E l perezoso se considera más sabio que siete sabios que sepan aconsejar.

He nui ke ake te whakaaro nui o te mangere, ki tana nei whakaaro, i to nga tangata tokowhitu e whakaatu ana i te tikanga.

17 D ejarse llevar del enojo en un pleito ajeno es como querer sujetar a un perro por las orejas.

Ko te tangata e haere atu ana, e pokanoa ana ki te whawhai ehara nei i a ia, ko tona rite kei te tangata e hopu ana i te kuri ki ona taringa.

18 U n loco que, en su locura, lanza mortíferas flechas encendidas:

Rite tonu ki te haurangi e makamaka ana i nga mea mura, i nga pere, i te mate,

19 ¡ eso es el hombre que engaña a su amigo, y luego alega que lo hizo de broma!

Te tangata e tinihanga ana ki tona hoa, e mea ana, He teka ianei he takaro taku?

20 S in leña se apaga el fuego, y sin chismosos se acaba el pleito.

Ki te kahore he wahie, ka mate te ahi: ki te kore hoki he tangata kawekawe korero, ka mutu te ngangare.

21 P ara hacer brasas, el carbón; para encender el fuego, la leña; para encender los ánimos, el pendenciero.

He waro ki nga ngarahu wera, he wahie ki te ahi; he pera te tangata totohe ki te tahu i te ngangare.

22 L os chismes son deliciosos bocados, que penetran hasta lo más profundo.

He rite nga kupu a te kaikawekawe korero ki te maramara reka, tae tonu iho ki nga wahi o roto rawa o te kopu.

23 L os labios seductores y el corazón malvado son una vasija de barro bañada en plata barata.

He ngutu puka me te ngakau kino, ko te rite kei te oko oneone i whakakikoruatia ki te para hiriwa.

24 E l que odia, lo disimula con los labios pero por dentro maquina el engaño.

Ko te tangata mauahara e whakaware ana ki ona ngutu, otiia e rongoatia ana e ia te tinihanga ki roto ki a ia:

25 N o confíes en quien habla con voz engolada, porque en su corazón hay siete abominaciones.

Ki te pai tona reo, kaua e whakapono ki a ia; e whitu hoki nga mea whakarihariha kei roto i tona ngakau.

26 A unque el odio se encubra con disimulo, la maldad se hará manifiesta en la comunidad.

Ahakoa hipoki tona mauahara i a ia ki te tinihanga, ka whakakitea nuitia tona kino ki te aroaro o te whakaminenga.

27 E l que cava el foso, en él se cae; al que empuja la piedra, la piedra lo aplasta.

Ko te tangata e keri ana i te rua, ka taka ano ki roto: a ko te tangata e huri ana i te kohatu, ka hoki mai ano ki runga ki a ia.

28 L a lengua falsa aborrece al que ha herido; la boca zalamera conduce al desastre.

E kino ana te arero teka ki ana i kuru ai; a, ko ta te mangai whakapati, he mahi kia ngaro.