1 E taku tama, ki te mea ko tau hei whakakapi mo ta tou hoa, ki te mea kua papaki tou ringa mo te tangata ke,
Hijo mío, si sales fiador por tu amigo, Si has empeñado tu palabra a un extraño,
2 K ua oti koe te mahanga e nga kupu a tou mangai, kua mau koe i nga kupu a tou mangai.
Si te has ligado con las palabras de tu boca, Y has quedado preso en los dichos de tus labios,
3 M einga tenei inaianei, e taku tama, kia ora ai koe, he mea hoki kua taka koe ki roto ki te ringa o tou hoa; haere whakaiti i a koe, a ka tohe ki tou hoa.
Haz esto ahora, hijo mío, y líbrate, Ya que has caído en las manos de tu prójimo; Ve, humíllate, importuna a tu amigo.
4 K ei tukua iho te moe ki ou kanohi; kei tunewha ou kamo.
No des sueño a tus ojos, Ni a tus párpados adormecimiento;
5 W hakaora i a koe ano he anaterope i roto i te ringa o te kaiwhai, ano he manu i roto i te ringa o te kaihopu.
Escápate como gacela de la mano del cazador, Y como ave de la mano del que arma lazos.
6 H aere ki te popokorua, e te tangata mangere, matakitakina iho ona ara, kia nui ai ou whakaaro:
Observa a la hormiga, oh perezoso, Mira sus caminos, y serás sabio;
7 K ahore nei ona kaitohutohu, ona kaitirotiro, ona rangatira,
La cual, no teniendo capitán, Ni gobernador, ni señor,
8 H eoi e mahi kai ana mana i te raumati, e kohikohi ana i te kai mana i te kotinga witi.
Prepara en el verano su comida, Y recoge en el tiempo de la siega su mantenimiento.
9 K ia pehea ake te roa o tau takoto, e te tangata mangere? A hea koe maranga ai i tau moe?
Perezoso, ¿hasta cuándo has de dormir? ¿Cuándo te levantarás de tu sueño?
10 K ia iti ake nei te wahi e parangia ai, kia iti ake nei te moe, kia iti ake te kotuinga o nga ringa i a koe e takoto na:
Un poco de sueño, un poco de dormitar, Y cruzar otro poco las manos sobre el pecho;
11 N a ka rite ki te kaipahua te putanga mai o te muhore ki a koe, tou rawakore, ano he tangata he patu nei tana.
Así vendrá tu necesidad como un merodeador, Y tu pobreza como hombre armado.
12 K o te tangata kahore ona painga, ko te tangata hara, e haereere ana me te mangai tu ke;
El hombre malo, el hombre depravado, Es el que anda en falsedad de boca;
13 E whakakini ana ona kanohi, e korero ana ona waewae, e tuhi ana ona maihao;
Que guiña los ojos, que arrastra los pies, Que hace señas con los dedos.
14 K ei roto te whanoke i tona ngakau, e whakatakoto ana ia i te kino i nga wa katoa; e rui ana ia i te ngangare.
Perversidades hay en su corazón; anda pensando el mal. En todo tiempo siembra discordias.
15 M o reira ka huaki tata te aitua ki a ia; e kore e aha ka whatiia ia, te taea te rongoa.
Pero le llegará la desgracia de repente; Súbitamente será quebrantado, y no habrá remedio.
16 E ono nga mea e kino ana ki a Ihowa; ae ra, e whitu nga mea e whakariharihangia ana e ia:
Seis cosas aborrece Jehová, Y aun siete abomina su alma:
17 K o te kanohi whakakake, ko te arero teka, ko nga ringa whakaheke i te toto harakore;
Los ojos altivos, la lengua mentirosa, Las manos derramadoras de sangre inocente,
18 H e ngakau e whakatakoto ana i nga whakaaro kikino, he waewae e hohoro ana te rere ki te hianga;
El corazón que maquina pensamientos inicuos, Los pies presurosos para correr al mal,
19 H e kaiwhakaatu teka e korero teka ana, ko te tangata hoki e rui ana i te ngangare ki waenganui i nga tuakana, i nga teina.
El testigo falso que habla mentiras, Y el que siembra discordia entre hermanos. Amonestación contra el adulterio
20 E taku tama, puritia te whakahau a tou papa, kaua hoki e whakarerea te ture a tou whaea:
Guarda, hijo mío, el mandamiento de tu padre, Y no rechaces la enseñanza de tu madre;
21 K ia mau tonu te takai ki tou ngakau, heia ki tou kaki.
Átalos siempre en tu corazón, Enlázalos a tu cuello.
22 K o tou kaiarahi ano tera ina haere koe; mana koe e tiaki ina takoto koe; ka korero mai ano ki a koe; ina ara koe.
Te guiarán cuando andes; cuando duermas, velarán por ti; Hablarán contigo cuando despiertes.
23 H e rama hoki te whakahau; a he marama te ture; ko nga riringa hoki, e whakaako ana, he ara ki te ora;
Porque el mandamiento es lámpara, y la enseñanza es luz, Y camino de vida las reprensiones que te instruyen,
24 H ei tiaki i a koe kei he i te wahine kino, i te whakapati a te arero o te wahine ke.
Para que te guarden de la mala mujer, De la blandura de la lengua de la mujer extraña.
25 K ei hiahia koe ki tona ataahua i roto i tou ngakau; kei mau ano koe i ona kamo.
No codicies su hermosura en tu corazón, Ni ella te prenda con sus ojos;
26 K o te tukunga iho o te tangata he wahi taro, he mea mo te wahine kairau; ko ta te wahine purema e whai ana ko te wairua utu nui.
Porque la ramera se contenta con una hogaza de pan, Pero la adúltera va a la caza de la vida preciosa de un varón.
27 E taea ranei e te tangata te tango i te ahi ki roto ki tona uma, a e kore ona kakahu e wera?
¿Tomará el hombre fuego en su seno Sin que sus vestidos ardan?
28 E taea ranei e tetahi te haere i runga i nga waro ratarata, a e kore ona waewae e hunua?
¿Andará el hombre sobre brasas Sin que sus pies se quemen?
29 K a pera ano te tangata e haere ana ki te wahine a tona hoa; e kore e kore ka whiua te tangata e pa ana ki a ia.
Así es el que se llega a la mujer de su prójimo; No quedará impune ninguno que la toque.
30 E kore e whakahaweatia e te tangata te tahae, ki te tahaetia e ia he mea e makona ai tona wairua i a hiakai ia.
¿No tienen en poco al ladrón si hurta Para saciar su apetito cuando tiene hambre?
31 O tiia ki te kitea ia, kia takiwhitu ana e whakautu ai; me homai e ia nga rawa katoa o tona whare.
Pero si es sorprendido, pagará siete veces; Entregará todo el haber de su casa.
32 K o te tangata e puremu ana ki te wahine, kahore ona mohio: ko te tangata e pera ana, kei te whakangaro ia i tona wairua.
Mas el que comete adulterio es falto de entendimiento; Arruina su alma el que tal hace.
33 H e kaiakiko, he whakama te wahi mona; e kore ano tona ingoa kino e horoia atu.
Heridas y vergüenza hallará, Y su afrenta nunca será borrada.
34 H e riri nui hoki na te tangata te hae; e kore ano e tohungia e ia i te ra rapu utu.
Porque los celos enfurecen al marido, Y no perdonará en el día de la venganza.
35 E kore ia e manako ki tetahi utu; e kore hoki e tatu tona ngakau, ahakoa he nui au hakari e tapae ai.
No aceptará ninguna indemnización, Ni querrá perdonar, aunque multipliques los regalos.