1 T hen Solomon assembled the elders of Israel and all the heads of the tribes, the chiefs of the fathers’ houses of the Israelites, before the king in Jerusalem, to bring up the ark of the covenant of the Lord out of Zion, the City of David.

Bấy giờ, Sa-lô-môn vời đến mình, ở tại Giê-ru-sa-lem, các trưởng lão Y-sơ-ra-ên, hết thảy các quan trưởng của chi phái, và những trưởng tộc của Y-sơ-ra-ên, đặng rước hòm giao ước của Đức Giê-hô-va từ thành của Đa-vít, tức là Si-ôn.

2 A ll the men of Israel assembled themselves before King Solomon at the feast in the seventh month, Ethanim.

Trong lúc lễ, nhằm tháng Ê-tha-ninh, là tháng bảy, hết thảy người nam của Y-sơ-ra-ên đều nhóm lại cùng vua Sa-lô-môn.

3 A ll the elders of Israel came, and the priests took up the ark.

Khi các trưởng lão Y-sơ-ra-ên đã đến, thì những thầy tế lễ lấy hòm của Đức Giê-hô-va,

4 A nd they brought up the ark of the Lord, the Tent of Meeting, and all the holy vessels that were in the tent; the priests and the Levites brought them up.

dời đi luôn với Đền tạm. Những thầy tế lễ và người Lê-vi khiêng các đồ đó lên.

5 K ing Solomon and all the congregation of Israel who had assembled before him were with him before the ark, sacrificing sheep and oxen, so many that they could not be reported or counted.

Vua Sa-lô-môn và cả hội chúng Y-sơ-ra-ên đã hiệp với người, và đứng trước hòm, giết bò và chiên làm của lễ rất nhiều, không thế đếm được.

6 A nd the priests brought the ark of the covenant of the Lord to its place in the Holy of Holies of the house, under the wings of the cherubim.

Những thầy tế lễ đem hòm giao ước của Đức Giê-hô-va đến nơi nó, trong nơi chí thánh, dưới cánh chê-ru-bin.

7 F or the cherubim spread forth their two wings over the place of the ark, and the cherubim covered the ark and its poles.

Vì các chê-ru-bin giương cánh ra trên nơi để hòm, che thân trên hòm và các đòn khiêng.

8 T he poles were so long that the ends of them were seen from the Holy Place before the Holy of Holies, but they were not seen outside; they are there to this day.

Các đòn khiêng dài, đến nỗi người ta, từ nơi thánh ở trước nơi chí thánh, có thể thấy được, nhưng ở ngoài thì chẳng thấy. Các đòn ấy ở đó cho đến ngày nay.

9 T here was nothing in the ark except the two tables of stone which Moses put there at Horeb, where the Lord made a covenant with the Israelites when they came out of the land of Egypt.

Trong hòm chỉ có hai bảng đá mà Môi-se đã để, tại núi Hô-rếp, khi Đức Giê-hô-va lập giao ước với dân Y-sơ-ra-ên, lúc họ ra khỏi xứ Ê-díp-tô.

10 W hen the priests had come out of the Holy Place, the cloud filled the Lord’s house,

Xảy ra khi những thầy tế lễ đã ra khỏi nơi thành, bèn có mây đầy dẫy nhà của Đức Giê-hô-va,

11 S o the priests could not stand to minister because of the cloud, for the glory of the Lord had filled the Lord’s house.

đến nỗi những thầy tế lễ vì có mây ấy không thể đứng đó mà hầu việc được, vì sự vinh quang của Đức Giê-hô-va đầy dẫy đền của Đức Giê-hô-va.

12 T hen Solomon said, The Lord said that He would dwell in the thick darkness.

Bấy giờ, Sa-lô-môn nguyện rằng: Đức Giê-hô-va có phán rằng Ngài ngự trong nơi tối tăm mờ mịt.

13 I have surely built You a house of habitation, a settled place for You to dwell in forever.

Hỡi Đức Chúa Trời! tôi đã cất xong một cái đền dùng làm nơi ngự của Ngài, tức một nơi Ngài ở đời đời.

14 A nd the king turned his face about and blessed all the assembly of Israel, and all the assembly of Israel stood.

Đoạn, vua xây lại, và chúc phước cho hội chúng Y-sơ-ra-ên. Cả hội chúng Y-sơ-ra-ên đều đứng.

15 H e said, Blessed be the Lord, the God of Israel, Who spoke with His mouth to David my father and has with His hand fulfilled it, saying,

Người nói rằng: Đáng ngợi khen Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên, vì từ miệng Ngài có phán hứa với Đa-vít, cha ta, và bởi tay Ngài đã làm ứng nghiệm lời ấy; Ngài phán rằng:

16 S ince the day that I brought forth My people Israel out of Egypt, I chose no city out of all the tribes of Israel in which to build a house that My Name might be in it, but I chose David to be over My people Israel.

Từ ngày ta đã đem Y-sơ-ra-ên ta ra khỏi Ê-díp-tô, ta không chọn thành nào trong các chi phái Y-sơ-ra-ên đặng cất tại đó một cái nhà cho danh ta ngự; nhưng ta đã chọn Đa-vít để người trị vì dân Y-sơ-ra-ên ta.

17 N ow it was in the heart of David my father to build a house for the Name of the Lord, the God of Israel.

Vả, Đa-vít, cha ta, có ý cất một cái đền cho danh Giê-hô-va, là Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên.

18 A nd the Lord said to David my father, Whereas it was in your heart to build a house for My Name, you did well that it was in your heart.

Nhưng Đức Giê-hô-va có phán với Đa-vít, cha ta, rằng: Khi ngươi có ý xây đền cho danh ta, thì lấy làm thậm phải;

19 Y et you shall not build the house, but your son, who shall be born to you, shall build it to My Name.

song ngươi sẽ chẳng cất đền ấy đâu, bèn là con trai ngươi, do lòng ngươi sanh ra, sẽ cất đền cho danh ta.

20 A nd the Lord has fulfilled His promise which He made: I have risen up in the place of David my father, and sit on the throne of Israel, as the Lord promised, and have built a house for the Name (renown) of the Lord, the God of Israel.

Vậy, Đức Giê-hô-va đã làm ứng nghiệm lời Ngài phán; vì ta kế vị Đa-vít, cha ta, ngồi trên ngôi Y-sơ-ra-ên, y như Đức Giê-hô-va đã hứa, và ta đã cất đền này cho danh Giê-hô-va, là Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên.

21 A nd I have made there a place for the ark '> His presence], in which is the covenant of the Lord which He made with our fathers when He brought them out of the land of Egypt.

Tại đó, ta đã dọn một chỗ để hòm; trong hòm có sự giao ước mà Ngài đã lập với tổ phụ chúng ta, khi Ngài đem họ ra khỏi xứ Ê-díp-tô.

22 T hen Solomon stood before the Lord’s burnt offering altar in the presence of all the assembly of Israel, and spread forth his hands toward heaven

Kế đó, Sa-lô-môn đứng trước bàn thờ của Đức Giê-hô-va, đối mặt cả hội chúng Y-sơ-ra-ên, bèn giơ tay lên trời, mà rằng:

23 A nd he said, O Lord, the God of Israel, there is no God like You in heaven above or on earth beneath, keeping covenant and showing mercy and loving-kindness to Your servants who walk before You with all their heart.

Lạy Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên! hoặc trên trời cao kia, hoặc dưới đất thấp này, chẳng có một thần nào giống như Chúa. Chúa giữ sự giao ước và lòng nhơn từ với kẻ tôi tớ Chúa, là kẻ nào hết lòng đi ở trước mặt Chúa.

24 Y ou have kept what You promised Your servant David my father. You also spoke with Your mouth and have fulfilled it with Your hand, as it is this day.

Đối cùng tôi tớ Chúa, là Đa-vít, cha tôi, Chúa có giữ lời Ngài đã hứa với người. Thật, hễ điều chi miệng Chúa phán, thì tay Chúa đã làm hoàn thành, y như chúng tôi thấy ngày nay.

25 T herefore now, O Lord, the God of Israel, keep with Your servant David my father what You promised him when You said, There shall not fail you a man before Me to sit on the throne of Israel, if only your children take heed to their way, that they walk before Me as you have done.

Vậy, hỡi Giê-hô-va Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên! ngày nay xin làm trọn lời Chúa đã hứa cùng tôi tớ Chúa, là Đa-vít, cha tôi, rằng: Nếu con cháu ngươi cẩn thận các đường lối mình, đi ở trước mặt ta, y như ngươi đã đi, thì trước mặt ta sẽ chẳng hề thiếu một kẻ hậu tự ngươi đặng ngồi trên ngôi nước Y-sơ-ra-ên đâu.

26 N ow, O God of Israel, let Your word which You spoke to Your servant David my father be confirmed.

Hỡi Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên! xin hãy làm cho ứng nghiệm lời Chúa đã hứa cùng kẻ tôi tớ Chúa, là Đa-vít, cha tôi.

27 B ut will God indeed dwell with men on the earth? Behold, the heavens and heaven of heavens cannot contain You; how much less this house that I have built?

Nhưng quả thật rằng Đức Chúa Trời ngự trên đất này chăng? Kìa, trời, dầu đến đỗi trời của các từng trời chẳng có thể chứa Ngài được thay, phương chi cái đền này tôi đã cất!

28 Y et graciously consider the prayer and supplication of Your servant, O Lord my God, to hearken to the cry and prayer which he prays before You today,

Dầu vậy, hỡi Giê-hô-va Đức Chúa Trời tôi! xin hãy đoái đến lời cầu nguyện và sự nài xin của kẻ tôi tớ Chúa. đặng nghe tiếng kêu cầu và khẩn nguyện mà kẻ tôi tớ Chúa cầu trước mặt Chúa ngày nay.

29 T hat Your eyes may be open toward this house night and day, toward the place of which You have said, My Name shall be there, that You may hearken to the prayer which Your servant shall make in this place.

Nguyện mắt của Chúa ngày và đêm đoái xem nhà nầy, là chỗ mà Chúa đã phán rằng: Danh ta sẽ ngự tại đó, đặng nghe lời cầu nguyện của tôi tớ Chúa hướng nơi này mà cầu.

30 H earken to the prayer of Your servant and of Your people Israel when they pray in or toward this place. Hear in heaven, Your dwelling place, and when You hear, forgive.

Phàm điều gì tôi tớ Chúa và dân Y-sơ-ra-ên của Chúa sẽ hướng về nơi này mà khẩn cầu, xin Chúa hãy dủ nghe; phải, ở nơi ngự của Chúa, tại trên các từng trời, xin Chúa dủ nghe, nhậm lời, và tha thứ cho.

31 W henever a man sins against his neighbor and is made to take an oath and comes and swears the oath before Your altar in this house,

Khi ai phạm tội cùng kẻ lân cận mình, và người ta bắt đi đó phải thề, nếu người đến thề trước bàn thờ của Chúa, tại trong đền này,

32 T hen hear in heaven and do and judge Your servants, condemning the wicked by bringing his guilt upon his own head and justifying the righteous by rewarding him according to his righteousness (his uprightness, right standing with God).

thì xin Chúa ở trên trời hãy nghe, đối đãi và xét đoán tôi tớ Chúa, mà lên án cho kẻ dữ, khiến đường lối nó đổ lại trên đầu nó, và xưng công bình cho người công bình, và thưởng ngươi tùy theo sự công bình của người.

33 W hen Your people Israel are struck down before the enemy because they have sinned against You, and they turn again to You, confess Your name (Your revelation of Yourself), and pray, beseeching You in this house,

Khi dân Y-sơ-ra-ên của Chúa, vì cớ phạm tội với Chúa, bị kẻ tù nghịch đánh được; nếu chúng nó trở lại với Chúa, nhận biết danh Ngài và cầu nguyện nài xin với Chúa trong đền này,

34 T hen hear in heaven and forgive the sin of Your people Israel and return them to the land You gave to their fathers.

thì xin Chúa ở trên trời hãy dủ nghe, tha tội cho dân Y-sơ-ra-ên của Chúa, và khiến họ trở về đất mà Chúa đã ban cho tổ phụ họ.

35 W hen heaven is shut up and no rain falls because they have sinned against You, if they pray in this place and confess Your name (Your revelation of Yourself) and turn from their sin when You afflict them,

Nếu các từng trời bị đóng chặt, không có mưa, bởi vì chúng nó đã phạm tội với Chúa, nếu chúng nó hướng về nơi này mà cầu nguyện, nhận biết danh Chúa, xây bỏ tội lỗi mình, sau khi Chúa đã đoán phạt họ,

36 T hen hear in heaven and forgive the sin of Your servants, Your people Israel, when You teach them the good way in which they should walk. And give rain upon Your land which You have given to Your people as an inheritance.

thì xin Chúa ở trên trời hãy dủ nghe, tha tội cho các tôi tớ Chúa, và cho dân Y-sơ-ra-ên của Ngài. Xin hãy chỉ cho họ con đường thiện mà họ phải đi, và giáng mưa trên đất của Chúa đã ban cho dân Ngài làm sản nghiệp.

37 I f there is famine in the land or pestilence, blight, mildew, locust, or caterpillar, if their enemy besieges them in the land of their cities, whatever plague, whatever sickness there is,

Khi trong xứ xảy có đói kém, ôn dịch, hạn hán, ten sét, cào cào, châu chấu, hoặc có quân thù nghịch vây các thành của địa phận họ, hay là có tai vạ chi, tật bịnh gì;

38 W hatever prayer or supplication is made by any or all of Your people Israel—each man knowing the affliction of his own heart, and spreading forth his hands toward this house —

nếu có một người hoặc cả dân Y-sơ-ra-ên của Chúa, ai nấy đã nhận biết tai họa của lòng mình, mà giơ tay ra hướng về đền này, và cầu nguyện, khẩn xin vô luận điều gì,

39 T hen hear in heaven, Your dwelling place, and forgive and act and give to every man according to his ways, whose heart You know, for You and You only know the hearts of all the children of men,

thì xin Chúa ở trên trời, là nơi Chúa ngự, dủ nghe, và tha thứ cho, đối đãi, báo ứng mỗi người tùy theo công việc họ, vì Chúa thông biết lòng của họ (thật chỉ một mình Chúa biết lòng của con cái loài người),

40 T hat they may fear and revere You all the days that they live in the land which You gave to our fathers.

để khiến họ kính sợ Chúa trọn đời họ sống ở trên đất mà Chúa đã ban cho tổ phụ chúng tôi.

41 M oreover, concerning a stranger who is not of Your people Israel but comes from a far country for the sake of Your name —

Vả lại, về khách lạ, là người chẳng thuộc về dân Y-sơ-ra-ên của Chúa, nhưng vì danh Ngài từ xứ xa đến

42 F or they will hear of Your great name (Your revelation of Yourself), Your strong hand, and outstretched arm—when he shall pray in this house,

(vì người ngoại bang sẽ nghe nói về danh lớn của Chúa, về cánh tay quyền năng giơ thẳng ra của Chúa), khi người đến cầu nguyện trong nhà này,

43 H ear in heaven, Your dwelling place, and do according to all that the stranger asks of You, so that all peoples of the earth may know Your name '> Your revelation of Your presence] and fear and revere You, as do Your people Israel, and may know and comprehend that this house which I have built is called by Your Name.

xin Chúa ở trên trời, là nơi Chúa ngự, dủ nghe và làm theo mọi điều người khách lạ sẽ cầu xin Chúa để cho muôn dân của thế gian nhận biết danh Chúa, kính sợ Chúa, y như dân Y-sơ-ra-ên của Ngài, và cho biết rằng danh Chúa xưng ra trên đền này mà tôi đã xây cất.

44 I f Your people go out to battle against their enemy, wherever You shall send them, and shall pray to the Lord toward the city which You have chosen and the house that I have built for Your Name,

Khi dân của Chúa đi chiến trận cùng quân thù nghịch mình, theo con đường Chúa đã sai đi, nếu họ cầu khẩn Đức Giê-hô-va xây mặt hướng về thành Chúa đã chọn, và về đền tôi đã cất cho danh Ngài,

45 T hen hear in heaven their prayer and supplication, and defend their cause and maintain their right.

thì xin Chúa ở trên trời, hãy dủ nghe các lời cầu nguyện nài xin của chúng, và binh vực quyền lợi cho họ.

46 I f they sin against You—for there is no man who does not sin—and You are angry with them and deliver them to the enemy, so that they are carried away captive to the enemy’s land, far or near;

Khi chúng nó phạm tội cùng Chúa (vì không có người nào chẳng phạm tội) và Chúa nổi giận, phó chúng nó cho kẻ thù nghịch; khi họ bị bắt làm phu tù đến xứ của kẻ thù nghịch, hoặc xa hoặc gần,

47 Y et if they think and consider in the land where they were carried captive, and repent and make supplication to You there, saying, We have sinned and have done perversely and wickedly;

ví bằng trong xứ mà họ bị tù, họ nghĩ lại, ăn năn, và nài xin Chúa mà rằng: "Chúng tôi có phạm tội, làm điều gian ác, và cư xử cách dữ tợn;"

48 I f they repent and turn to You with all their mind and with all their heart in the land of their enemies who took them captive, and pray to You toward their land which You gave to their fathers, the city which You have chosen, and the house which I have built for Your Name;

nhược bằng tại trong xứ mà thù nghịch đã dẫn họ đến làm phu tù, họ hết lòng hết ý trở lại cùng Chúa, cầu nguyện cùng Ngài, mặt hướng về xứ mà Chúa đã ban cho tổ phụ họ, về thành mà Chúa đã chọn, và về đền mà tôi đã xây cất cho danh Chúa,

49 T hen hear their prayer and their supplication in heaven, Your dwelling place, and defend their cause and maintain their right.

thì xin Chúa ở trên trời, tức nơi Chúa ngự, hãy dủ nghe lời cầu nguyện nài xin của họ, và binh vực quyền nài xin của họ, và binh vực quyền lợi cho họ;

50 A nd forgive Your people, who have sinned against You, and all their transgressions against You, and grant them compassion before those who took them captive, that they may have pity and be merciful to them;

tha cho dân Chúa tội lỗi và các sự trái mạng mà họ đã phạm cùng Ngài; xin Chúa khiến những kẻ bắt họ làm phu tù có lòng thương xót họ,

51 F or they are Your people and Your heritage, which You brought out of Egypt, from the midst of the iron furnace.

vì dân Y-sơ-ra-ên vốn là dân sự Chúa, cơ nghiệp của Chúa, mà Chúa đã đem ra khỏi Ê-díp-tô, tức khỏi giữa lò sắt.

52 L et Your eyes be open to the supplication of Your servant and of Your people Israel, to hearken to them in all for which they call to You.

Nguyện Chúa đoái xem kẻ tôi tớ Chúa và dân Y-sơ-ra-ên của Ngài, dủ nghe lời cầu nguyện nài xin của họ, mỗi lần họ kêu cầu cùng Chúa.

53 F or You separated them from among all the peoples of the earth to be Your heritage, as You declared through Moses Your servant when You brought our fathers out of Egypt, O Lord God.

Hỡi Chúa Giê-hô-va ôi! Chúa đã phân cách họ khỏi các dân tộc trên đất, để họ làm cơ nghiệp Chúa, y như Chúa đã phán bởi miệng Môi-se, là tôi tớ Chúa, khi Chúa đem tổ phụ chúng tôi ra khỏi Ê-díp-tô.

54 W hen Solomon finished offering all this prayer and supplication to the Lord, he arose from before the Lord’s altar, where he had knelt with hands stretched toward heaven.

Khi Sa-lô-môn đã cầu với Đức Giê-hô-va những lời khẩn nguyện nài xin này xong, bèn đứng dậy trước bàn thờ Đức Giê-hô-va, khỏi nơi người đã quì, tay giơ lên trời.

55 A nd he stood and blessed all the assembly of Israel with a loud voice, saying,

Người đứng chúc phước lớn tiếng cho cả hội chúng Y-sơ-ra-ên, mà rằng:

56 B lessed be the Lord, Who has given rest to His people Israel, according to all that He promised. Not one word has failed of all His good promise which He promised through Moses His servant.

Đáng khen ngợi Đức Giê-hô-va, là Đấng đã ban sự bình yên cho dân Y-sơ-ra-ên của Ngài, tùy theo các lời Ngài đã hứa! Về các lời tốt lành mà Ngài đã cậy miệng Môi-se, kẻ tôi tớ Ngài, phán ra, chẳng có một lời nào không ứng nghiệm.

57 M ay the Lord our God be with us as He was with our fathers; may He not leave us or forsake us,

Nguyện Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng tôi ở với chúng tôi, như Ngài đã ở cùng tổ phụ chúng tôi, chớ lìa, chớ bỏ chúng tôi;

58 T hat He may incline our hearts to Him, to walk in all His ways and to keep His commandments, His statutes, and His precepts which He commanded our fathers.

nguyện Ngài giục lòng chúng tôi hướng về Ngài, hầu chúng tôi đi trong mọi đường lối Ngài, giữ những điều răn, luật pháp, và mạng lịnh của Ngài đã truyền cho tổ phụ chúng tôi.

59 L et these my words, with which I have made supplication before the Lord, be near to the Lord our God day and night, that He may maintain the cause and right of His servant and of His people Israel as each day requires,

Ước gì Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta ngày đêm dủ lòng nhớ đến các lời ta đã nài xin trước mặt Ngài, hầu cho tùy việc cần ngày nào theo ngày nấy, Đức Giê-hô-va binh vực quyền lợi của tôi tớ Ngài và của dân Y-sơ-ra-ên;

60 T hat all the earth’s people may know that the Lord is God and that there is no other.

hầu cho muôn dân của thế gian biết rằng Giê-hô-va là Đức Chúa Trời, chớ chẳng có ai khác.

61 L et your hearts therefore be blameless and wholly true to the Lord our God, to walk in His statutes and to keep His commandments, as today.

Vậy, các ngươi khá lấy lòng trọn lành đối với Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta, để đi theo luật lệ Ngài và giữ gìn điều răn của Ngài, y như các ngươi đã làm ngày nay.

62 A nd the king and all Israel with him offered sacrifice before the Lord.

Vua và cả Y-sơ-ra-ên đều dâng các của lễ tại trước mặt Đức Giê-hô-va.

63 S olomon offered as peace offerings to the Lord: 22, 000 oxen and 120, 000 sheep. So the king and all the Israelites dedicated the house of the Lord.

Sa-lô-môn dâng của lễ thù ân cho Đức Giê-hô-va, hai muôn hai ngàn con bò đực và mười hai muôn con chiên. Vua và cả dân Y-sơ-ra-ên đều dự lễ khánh thành đền của Đức Giê-hô-va là như vậy.

64 O n that same day the king consecrated the middle of the court that was before the Lord’s house; there he offered burnt offerings, cereal offerings, and the fat of the peace offerings, because the bronze altar that was before the Lord was too small to receive the offerings.

Trong ngày đó, vua biệt riêng ra nơi chính giữa của hành lang ở trước đền thờ của Đức Giê-hô-va, vì tại đó người dâng các của lễ thiêu, của lễ chay, và mỡ về của lễ thù ân; bởi vì bàn thờ bằng đồng để trước đền của Đức Giê-hô-va là nhỏ quá, đựng các của lễ thù ân không đặng.

65 S o at that time Solomon held the feast, and all Israel with him, a great assembly, from the entrance of Hamath to the Brook of Egypt, before the Lord our God, for seven days and seven days, fourteen days in all.

Trong lúc đó, Sa-lô-môn và cả dân Y-sơ-ra-ên, một hội chúng rất lớn, ở từ miền Ha-mát cho đến khe Ê-díp-tô, hiệp tại trước mặt Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta, mà giữ lễ trong bảy ngày, lại bảy ngày khác nữa, cộng mười bốn ngày.

66 O n the eighth day he sent the people away; they blessed the king and went to their tents with greatest joy and gratitude for all the goodness the Lord had shown to David His servant and Israel His people.

Ngày thứ tám, vua cho dân sự về; dân chúc phước cho vua, đi trở về trại mình, lấy làm mừng rỡ vui lòng về mọi sự tốt lành mà Đức Giê-hô-va đã làm cho Đa-vít, kẻ tôi tớ Ngài, và cho Y-sơ-ra-ên, dân sự của Ngài.