1 A nd when the day of Pentecost had fully come, they were all assembled together in one place,

Đến ngày lễ Ngũ Tuần, môn đồ nhóm họp tại một chỗ.

2 W hen suddenly there came a sound from heaven like the rushing of a violent tempest blast, and it filled the whole house in which they were sitting.

Thình lình, có tiếng từ trời đến như tiếng gió thổi ào ào, đầy khắp nhà môn đồ ngồi.

3 A nd there appeared to them tongues resembling fire, which were separated and distributed and which settled on each one of them.

Các môn đồ thấy lưỡi rời rạc từng cái một, như lưỡi bằng lửa hiện ra, đậu trên mỗi người trong bọn mình.

4 A nd they were all filled (diffused throughout their souls) with the Holy Spirit and began to speak in other (different, foreign) languages (tongues), as the Spirit kept giving them clear and loud expression.

Hết thảy đều được đầy dẫy Đức Thánh Linh, khởi sự nói các thứ tiếng khác, theo như Đức Chúa Trời cho mình nói.

5 N ow there were then residing in Jerusalem Jews, devout and God-fearing men from every country under heaven.

Vả, bấy giờ có người Giu-đa, kẻ mộ đạo, từ các dân thiên hạ đến, ở tại thành Giê-ru-sa-lem.

6 A nd when this sound was heard, the multitude came together and they were astonished and bewildered, because each one heard them speaking in his own dialect.

Lúc tiếng ấy vang ra, dân chúng chạy đến, ai nấy đều sững sờ vì mỗi người đều nghe các môn đồ nói tiếng xứ mình.

7 A nd they were beside themselves with amazement, saying, Are not all these who are talking Galileans?

Chúng đều sợ hãi và lấy làm lạ mà rằng: Hết thảy người nói đó, há chẳng phải là người Ga-li-lê sao?

8 T hen how is it that we hear, each of us, in our own (particular) dialect to which we were born?

Vậy thì sao chúng ta nghe ai nầy đều nói tiếng riêng của xứ chúng ta sanh đẻ?

9 P arthians and Medes and Elamites and inhabitants of Mesopotamia, Judea and Cappadocia, Pontus and Asia,

Nào người Bạt-thê, Mê-đi, Ê-la-mít, kẻ ở tại Mê-sô-bô-ta-mi, Giu-đê, Cáp-ba-đốc, Bông, A-si,

10 P hrygia and Pamphylia, Egypt and the parts of Libya about Cyrene, and the transient residents from Rome, both Jews and the proselytes,

Phi-ri-gi, Bam-phi-ly, Ê-díp-tô, đất Li-by gần Sy-ren, nào kẻ từ Rô-ma đến,

11 C retans and Arabians too—we all hear them speaking in our own native tongues the mighty works of God!

cả người Giu-đa hoặc người mới theo đạo Giu-đa, người Cơ-rết và A rạp nữa, chúng ta đều nghe họ lấy tiếng chúng ta mà nói những sự cao trọng của Đức Chúa Trời.

12 A nd all were beside themselves with amazement and were puzzled and bewildered, saying one to another, What can this mean?

Ai ai đều sợ hãi, không biết nghĩ làm sao, bèn nói với nhau rằng: Việc nầy là nghĩa làm sao?

13 B ut others made a joke of it and derisively said, They are simply drunk and full of sweet wine.

Nhưng có kẻ lại nhạo báng rằng: Họ say rượu mới đó.

14 B ut Peter, standing with the eleven, raised his voice and addressed them: You Jews and all you residents of Jerusalem, let this be to you so that you will know and understand; listen closely to what I have to say.

Bấy giờ, Phi -e-rơ đứng ra cùng mười một sứ đồ, cất tiếng nói với dân chúng rằng: Hỡi người Giu-đa, và mọi người ở tại thành Giê-ru-sa-lem, hãy biết rõ điều nầy, và lắng tai nghe lời ta.

15 F or these men are not drunk, as you imagine, for it is the third hour (about 9: 00 a. m.) of the day;

Những người nầy chẳng phải say như các ngươi ngờ đâu, vì bây giờ mới là giờ thứ ba ban ngày.

16 B ut this is what was spoken through the prophet Joel:

Nhưng ấy là điều đấng tiên tri Giô-ên đã nói tiên tri rằng:

17 A nd it shall come to pass in the last days, God declares, that I will pour out of My Spirit upon all mankind, and your sons and your daughters shall prophesy '> telling forth the divine counsels] and your young men shall see visions ( divinely granted appearances), and your old men shall dream '> divinely suggested] dreams.

Đức Chúa Trời phán: Trong những ngày sau rốt, Ta sẽ đổ Thần ta khắp trên mọi xác-thịt; Con trai và con gái các ngươi đều sẽ nói lời tiên tri, Bọn trai trẻ sẽ thấy điềm lạ, Và các người già cả sẽ có chiêm bao,

18 Y es, and on My menservants also and on My maidservants in those days I will pour out of My Spirit, and they shall prophesy '> telling forth the divine counsels and predicting future events pertaining especially to God’s kingdom].

Phải, trong những ngày đó, ta sẽ đổ Thần ta khắp trên các đầy tớ trai và gái ta, Chúng nó đều nói lời tiên tri;

19 A nd I will show wonders in the sky above and signs on the earth beneath, blood and fire and smoking vapor;

Ta lại sẽ tỏ ra sự lạ lùng ở trên trời, Và dấu lạ ở dưới đất; Tức là máu, lửa, và luồng khói;

20 T he sun shall be turned into darkness and the moon into blood before the obvious day of the Lord comes—that great and notable and conspicuous and renowned.

Một trời sẽ biến nên tối tăm, Mặt trăng hóa ra máu, Trước ngày lớn và vinh hiển của Chúa chưa đến;

21 A nd it shall be that whoever shall call upon the name of the Lord '> invoking, adoring, and worshiping the Lord—Christ] shall be saved.

Và lại ai cầu khẩn danh Chúa thì sẽ được cứu.

22 Y ou men of Israel, listen to what I have to say: Jesus of Nazareth, a Man accredited and pointed out and shown forth and commended and attested to you by God by the mighty works and wonders and signs which God worked through Him in your midst, as you yourselves know—

Hỡi người Y-sơ-ra-ên, hãy nghe lời nầy: Đức Chúa Jêsus ở Na-xa-rét, tức là Người mà Đức Chúa Trời đã dùng làm việc quyền phép, sự lạ và dấu lạ ở giữa các ngươi, để làm chứng cho Người trong vòng các ngươi, như chính các ngươi đều biết.

23 T his Jesus, when delivered up according to the definite and fixed purpose and settled plan and foreknowledge of God, you crucified and put out of the way by the hands of lawless and wicked men.

Người đó bị nộp, theo ý định trước và sự biết trước của Đức Chúa Trời, các ngươi đã mượn tay độc ác mà đóng đinh Người trên thập tự giá và giết đi.

24 G od raised Him up, liberating Him from the pangs of death, seeing that it was not possible for Him to continue to be controlled or retained by it.

Nhưng Đức Chúa Trời đã khiến Người sống lại, bứt đứt dây trói của sự chết, vì nó không thể giữ Người lại dưới quyền nó.

25 F or David says in regard to Him, I saw the Lord constantly before me, for He is at my right hand that I may not be shaken or overthrown or cast down.

Bởi chưng vua Đa-vít có nói về Người rằng: Tôi từng thấy Chúa ở trước mặt tôi luôn, Vì Ngài ở bên hữu tôi, hầu cho tôi chẳng bị rúng động chút nào.

26 T herefore my heart rejoiced and my tongue exulted exceedingly; moreover, my flesh also will dwell in hope.

Bởi cớ đó, lòng tôi vui vẻ, lưỡi tôi mừng rỡ, Và xác thịt tôi cũng sẽ yên nghỉ trong sự trông cậy;

27 F or You will not abandon my soul, leaving it helpless in Hades (the state of departed spirits), nor let Your Holy One know decay or see destruction.

Vì Chúa sẽ chẳng để linh hồn tôi nơi âm phủ, Và chẳng cho Đấng Thánh của Ngài hư nát đâu.

28 Y ou have made known to me the ways of life; You will enrapture me with and in Your presence.

Chúa đã cho tôi biết đường sự sống; Cũng sẽ cho tôi đầy lòng vui mừng trước mặt Ngài.

29 B rethren, it is permitted me to tell you confidently and with freedom concerning the patriarch David that he both died and was buried, and his tomb is with us to this day.

Hỡi anh em, ta thật có thể nói cách vững vàng với anh em về tổ Đa-vít rằng người đã chết và chôn rồi, ngày nay mồ mả người còn ở giữa chúng ta.

30 B eing however a prophet, and knowing that God had sealed to him with an oath that He would set one of his descendants on his throne,

Nhưng, vì người là đấng tiên tri, và biết Đức Chúa Trời đã thề hứa với người sẽ cho một hậu tự người ngồi trên ngai mình,

31 H e, foreseeing this, spoke of the resurrection of the Christ (the Messiah) that He was not deserted and left in Hades (the state of departed spirits), nor did His body know decay or see destruction.

thì người đã thấy trước và nói trước về sự sống lại của Đấng Christ rằng: Ngài chẳng bị để nơi âm phủ, và xác thịt Ngài chẳng thấy sự hư nát.

32 T his Jesus God raised up, and of that all we are witnesses.

Đức Chúa Jêsus nầy, Đức Chúa Trời đã khiến sống lại, và chúng ta thảy đều làm chứng về sự đó.

33 B eing therefore lifted high by and to the right hand of God, and having received from the Father the promised Holy Spirit, He has made this outpouring which you yourselves both see and hear.

Vậy, sau khi Ngài đã được đem lên bên hữu Đức Chúa Trời, và từ nơi Cha đã nhận lấy Đức Thánh Linh mà Cha đã hứa ban cho, thì Ngài đổ Đức Thánh Linh ra, như các ngươi đương thấy và nghe.

34 F or David did not ascend into the heavens; yet he himself says, The Lord said to my Lord, Sit at My right hand and share My throne

Vì vua Đa-vít chẳng hề lên trời, nhưng chính người có nói: Chúa đã phán cùng Chúa tôi rằng: Hãy ngồi bên hữu ta,

35 U ntil I make Your enemies a footstool for Your feet.

Cho đến chừng nào ta để kẻ thù nghịch ngươi dưới chơn ngươi, đặng làm bệ cho ngươi.

36 T herefore let the whole house of Israel recognize beyond all doubt and acknowledge assuredly that God has made Him both Lord and Christ (the Messiah)—this Jesus Whom you crucified.

Vậy, cả nhà Y-sơ-ra-ên khá biết chắc rằng Đức Chúa Trời đã tôn Jêsus nầy, mà các ngươi đã đóng đinh trên thập tự giá, làm Chúa và Đấng Christ.

37 N ow when they heard this they were stung (cut) to the heart, and they said to Peter and the rest of the apostles (special messengers), Brethren, what shall we do?

Chúng nghe bấy nhiêu lời, trong lòng cảm động, bèn hỏi Phi -e-rơ và các sứ đồ khác rằng: Hỡi anh em, chúng ta phải làm chi?

38 A nd Peter answered them, Repent (change your views and purpose to accept the will of God in your inner selves instead of rejecting it) and be baptized, every one of you, in the name of Jesus Christ for the forgiveness of and release from your sins; and you shall receive the gift of the Holy Spirit.

Phi -e-rơ trả lời rằng: Hãy hối cải, ai nấy phải nhơn danh Đức Chúa Jêsus chịu phép báp-tem, để được tha tội mình, rồi sẽ được lãnh sự ban cho Đức Thánh Linh.

39 F or the promise is to and for you and your children, and to and for all that are far away, to and for as many as the Lord our God invites and bids to come to Himself.

Vì lời hứa thuộc về các ngươi, con cái các ngươi, và thuộc về hết thảy mọi người ở xa, tức là bao nhiêu người mà Chúa là Đức Chúa Trời chúng ta sẽ gọi.

40 A nd solemnly and earnestly witnessed (testified) and admonished (exhorted) with much more continuous speaking and warned (reproved, advised, encouraged) them, saying, Be saved from this crooked (perverse, wicked, unjust) generation.

Phi -e-rơ lại lấy nhiều lời giảng nữa mà giục lòng và khuyên lơn chúng rằng: Các ngươi khá cứu mình thoát khỏi giữa dòng dõi gian tà nầy!

41 T herefore those who accepted and welcomed his message were baptized, and there were added that day about 3, 000 souls.

Vậy, những kẻ nhận lời đó đều chịu phép báp-tem; và trong này ấy, có độ ba ngàn người thêm vào Hội thánh.

42 A nd they steadfastly persevered, devoting themselves constantly to the instruction and fellowship of the apostles, to the breaking of bread and prayers.

Vả, những người ấy bền lòng giữ lời dạy của các sứ đồ, sự thông công của anh em, lễ bẻ bánh, và sự cầu nguyện.

43 A nd a sense of awe (reverential fear) came upon every soul, and many wonders and signs were performed through the apostles (the special messengers).

Mọi người đều kính sợ vì có nhiều sự kỳ phép lạ làm ra bởi các sứ đồ.

44 A nd all who believed (who adhered to and trusted in and relied on Jesus Christ) were united and they had everything in common;

Phàm những người tin Chúa đều hiệp lại với nhau, lấy mọi vật làm của chung.

45 A nd they sold their possessions (both their landed property and their movable goods) and distributed the price among all, according as any had need.

Bán hết gia tài điền sản mình mà phân phát cho nhau, tùy sự cần dùng của từng người.

46 A nd day after day they regularly assembled in the temple with united purpose, and in their homes they broke bread. They partook of their food with gladness and simplicity and generous hearts,

Ngày nào cũng vậy, cứ chăm chỉ đến đền thờ; còn ở nhà, thì bẻ bánh và dùng bữa chung với nhau cách vui vẻ thật thà,

47 C onstantly praising God and being in favor and goodwill with all the people; and the Lord kept adding daily those who were being saved.

ngợi khen Đức Chúa Trời và được đẹp lòng cả dân chúng. Mỗi ngày Chúa lấy những kẻ được cứu thêm vào Hội thánh.