1 T herefore you have no excuse or defense or justification, O man, whoever you are who judges and condemns another. For in posing as judge and passing sentence on another, you condemn yourself, because you who judge are habitually practicing the very same things.

Vậy hỡi người kia, ngươi là ai mặc lòng, hễ đoán xét kẻ khác thì không thể chữa mình được; vì trong khi đoán xét họ, ngươi cũng lên án cho chính mình ngươi nữa, bởi ngươi đoán xét họ, mà cũng làm các việc như họ.

2 w e know that the judgment (adverse verdict, sentence) of God falls justly and in accordance with truth upon those who practice such things.

Vả, Chúng ta biết rằng sự phán xét của Đức Chúa Trời đối với kẻ làm những việc như thế, là hiệp với lẽ thật.

3 A nd do you think or imagine, O man, when you judge and condemn those who practice such things and yet do them yourself, that you will escape God’s judgment and elude His sentence and adverse verdict?

Hỡi người đoán xét kẻ phạm những việc dường ấy mà mình cũng phạm kia, vậy ngươi tưởng rằng chính mình ngươi sẽ tránh khỏi sự phán xét của Đức Chúa Trời sao?

4 O r are you trifle with and presume upon and despise and underestimate the wealth of His kindness and forbearance and long-suffering patience? Are you unmindful or actually ignorant that God’s kindness is intended to lead you to repent ( to change your mind and inner man to accept God’s will)?

Hay là ngươi khinh dể sự dư dật của lòng nhơn từ, nhịn nhục, khoan dung Ngài, mà không nhận biết lòng nhơn từ của Đức Chúa Trời đem ngươi đến sự ăn năn sao?

5 B ut by your callous stubbornness and impenitence of heart you are storing up wrath and indignation for yourself on the day of wrath and indignation, when God’s righteous judgment (just doom) will be revealed.

Bởi lòng ngươi cứng cỏi, không ăn năn, thì tự chấp chứa cho mình sự giận về ngày thạnh nộ, khi sẽ hiện ra sự phán xét công bình của Đức Chúa Trời,

6 F or He will render to every man according to his works:

là Đấng sẽ trả lại cho mỗi người tùy theo công việc họ làm:

7 T o those who by patient persistence in well-doing '> springing from piety] seek glory and honor and '> the eternal blessedness of] immortality, He will give eternal life.

ai bền lòng làm lành, tìm sự vinh hiển, sự tôn trọng và sự chẳng hề chết, thì báo cho sự sống đời đời;

8 B ut for those who are self-seeking and self-willed and disobedient to the Truth but responsive to wickedness, there will be indignation and wrath.

còn ai có lòng chống trả không vâng phục lẽ thật, mà vâng phục sự không công bình, thì báo cho họ sự giận và cơn thạnh nộ.

9 t here will be tribulation and anguish and calamity and constraint for every soul of man who does evil, the Jew first and also the Greek (Gentile).

Sự hoạn nạn khốn khó giáng cho mọi người làm ác, trước cho người Giu-đa, sau cho người Gờ-réc;

10 B ut glory and honor and peace shall be awarded to everyone who does good, the Jew first and also the Greek (Gentile).

nhưng vinh hiển, tôn trọng, cùng sự bình an cho mọi người làm lành, trước cho người Giu-đa, sau cho người Gờ-réc.

11 F or God shows no partiality '> undue favor or unfairness; with Him one man is not different from another].

Vì trước mặt Đức Chúa Trời, chẳng vị nể ai đâu.

12 A ll who have sinned without the Law will also perish without the Law, and all who have sinned under the Law will be judged and condemned by the Law.

Phàm những kẻ không luật pháp mà phạm tội, cũng sẽ không luật pháp mà hư mất; còn những kẻ có luật pháp mà phạm tội, thì sẽ bị luật pháp đoán xét;

13 F or it is not merely hearing the Law that makes one righteous before God, but it is the doers of the Law who will be held guiltless and acquitted and justified.

Vì chẳng phải kẻ nghe đọc luật pháp là người công bình trước mặt Đức Chúa Trời, bèn là kẻ làm theo luật pháp được xưng công bình vậy.

14 W hen Gentiles who have not the Law do instinctively what the Law requires, they are a law to themselves, since they do not have the Law.

Vả, dân ngoại vốn không có luật pháp, khi họ tự nhiên làm những việc luật pháp dạy biểu, thì những người ấy dầu không có luật pháp, cũng tự nên luật pháp cho mình.

15 T hey show that the essential requirements of the Law are written in their hearts and are operating there, with which their consciences (sense of right and wrong) also bear witness; and their decisions (their arguments of reason, their condemning or approving thoughts) will accuse or perhaps defend and excuse

Họ tỏ ra rằng việc mà luật pháp dạy biểu đã ghi trong lòng họ: chính lương tâm mình làm chứng cho luật pháp, còn ý tưởng mình khi thì cáo giác mình, khi thì binh vực mình.

16 O n that day when, as my Gospel proclaims, God by Jesus Christ will judge men in regard to the things which they conceal (their hidden thoughts).

Aáy là điều sẽ hiện ra trong ngày Đức Chúa Trời bởi Đức Chúa Jêsus Christ mà xét đoán những việc kín nhiệm của loài người, y theo Tin Lành tôi.

17 B ut if you bear the name of Jew and rely upon the Law and pride yourselves in God and your relationship to Him,

Còn ngươi, mang lấy danh người Giu-đa, yên nghỉ trên luật pháp, khoe mình về Đức Chúa Trời ngươi,

18 A nd know and understand His will and discerningly approve the better things and have a sense of what is vital, because you are instructed by the Law;

hiểu ý muốn Ngài và biết phân biệt phải trái, vì ngươi đã được luật pháp dạy;

19 A nd if you are confident that you are a guide to the blind, a light to those who are in darkness, and [that

khoe mình làm người dẫn đường cho kẻ mù, làm sự sáng cho kẻ ở nơi tối tăm,

20 Y ou are] a corrector of the foolish, a teacher of the childish, having in the Law the embodiment of knowledge and truth—

làm thầy kẻ ngu, làm người dạy kẻ tầm thường, trong luật pháp có mẫu mực của sự thông biết và của lẽ thật,

21 W ell then, you who teach others, do you not teach yourself? While you teach against stealing, do you steal (take what does not really belong to you)?

vậy ngươi dạy dỗ kẻ khác mà không dạy dỗ chính mình ngươi sao! Ngươi giảng rằng chớ nên ăn cắp, mà ngươi ăn cắp!

22 Y ou who say not to commit adultery, do you commit adultery ? You who abhor and loathe idols, do you rob temples '> doing sacrilege]?

Ngươi nói rằng chớ nên phạm tội tà dâm, mà ngươi phạm tội tà dâm! Ngươi gớm ghét hình tượng mà cướp lấy đồ vật của hình tượng!

23 Y ou who boast in the Law, do you dishonor God by breaking the Law ?

Ngươi khoe mình về luật pháp mà bởi luật pháp làm nhục đến Đức Chúa Trời!

24 F or, as it is written, The name of God is maligned and blasphemed among the Gentiles because of you!

Vì bởi cớ các ngươi nên danh Đức Chúa Trời bị nói phạm trong vòng người ngoại, như lời đã chép.

25 C ircumcision does indeed profit if you keep the Law; but if you habitually transgress the Law, your circumcision is made uncircumcision.

Thật thế, nếu ngươi làm theo luật pháp, thì phép cắt bì có ích; còn nếu ngươi phạm luật pháp, thì dầu chịu cắt bì cũng như không.

26 S o if a man who is uncircumcised keeps the requirements of the Law, will not his uncircumcision be credited to him as circumcision?

Vậy nếu kẻ chưa chịu cắt bì giữ các điều răn của luật pháp thì sự chưa chịu cắt bì đó há chẳng cầm như đã chịu sao?

27 T hen those who are physically uncircumcised but keep the Law will condemn you who, although you have the code in writing and have circumcision, break the Law.

Kẻ vốn không chịu cắt bì, mà làm trọn luật pháp sẽ đoán xét ngươi, là kẻ dẫu có chữ của luật pháp và phép cắt bì, lại phạm luật pháp.

28 F or he is not a Jew who is only one outwardly and publicly, nor is circumcision something external and physical.

Vì người nào chỉ bề ngoài là người Giu-đa, thì không phải là người Giu-đa, còn phép cắt bì làm về xác thịt ở ngoài, thì không phải là phép cắt bì;

29 B ut he is a Jew who is one inwardly, and circumcision is of the heart, a spiritual and not a literal. His praise is not from men but from God.

nhưng bề trong là người Giu-đa mới là người Giu-đa, phép cắt bì bởi trong lòng, làm theo cách thiêng liêng, không theo chữ nghĩa, mới là phép cắt bì thật. Một người Giu-đa như vậy được khen ngợi, chẳng phải bởi loài người, bèn là bởi Đức Chúa Trời.