1 L os proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel:
Ko nga whakatauki a Horomona tama a Rawiri, kingi o Iharaira;
2 P ara aprender sabiduría e instrucción, Para discernir dichos profundos,
E mohiotia ai te whakaaro nui, te ako; e kitea ai nga kupu o te matauranga;
3 P ara recibir instrucción en sabia conducta, Justicia, juicio y equidad;
E riro mai ai te ako a te ngakau mahara, te tika, te whakawa, te mea ano e rite ana;
4 P ara dar a los simples prudencia, Y a los jóvenes conocimiento y discreción.
Hei hoatu i te ngakau tupato ki nga kuware, i te matauranga, i te ngarahu pai ki te taitamariki;
5 E l sabio oirá y crecerá en conocimiento, Y el inteligente adquirirá habilidad,
Kia whakarongo ai te tangata whakaaro nui, kia nui ake ai tona mohio; kia whiwhi ai te tangata tupato ki nga whakaaro mohio:
6 P ara entender proverbio y metáfora, Las palabras de los sabios y sus enigmas.
E mohio ai ia ki te whakatauki, ki te kupu whakarite, ki nga kupu a nga whakaaro nui, ki a ratou korero whakapeka.
7 E l temor del (La reverencia al) Señor es el principio de la sabiduría; Los necios desprecian la sabiduría y la instrucción. Peligro de las Malas Compañías
Ko te wehi ki a Ihowa te timatanga o te matauranga; e whakahawea ana te whakaarokore ki te whakaaro nui, ki te ako.
8 O ye, hijo mío, la instrucción de tu padre Y no abandones la enseñanza de tu madre;
Whakarongo, e taku tama, ki te ako a tou papa, kaua hoki e whakarerea te ture a tou whaea;
9 P orque son guirnalda de gracia para tu cabeza, Y collares para tu cuello.
Ka waiho hoki ena hei pare ataahua mo tou matenga, hei mekameka whakapaipai mo tou kaki.
10 H ijo mío, si los pecadores te quieren seducir, No consientas.
E taku tama, ki te whakawaia koe e te hunga hara, kaua e whakaae.
11 S i dicen: “Ven con nosotros, Pongámonos al asecho para derramar sangre, Sin causa asechemos al inocente,
Ki te mea ratou, Tatou ka haere, ka whakapapa atu, ka whakaheke toto; kia whanga puku tatou, he mea takekore, mo te tangata harakore:
12 D evorémoslos vivos como el Seol, Enteros, como los que descienden al abismo;
Horomia oratia ratou e tatou, peratia me ta te rua tupapaku; ka riro tinana ratou, ka pera me te hunga e heke atu ana ki te poka:
13 H allaremos toda clase de preciadas riquezas, Llenaremos nuestras casas de botín;
Ka kitea e tatou nga taonga utu nui katoa, ka whakakiia o tatou whare ki ta tatou e pahua ai:
14 E cha tu suerte con nosotros, Todos tendremos una bolsa,”
Maka mai tou wahi ki roto ki to matou; kia kotahi te putea ma tatou katoa.
15 H ijo mío, no andes en el camino con ellos. Aparta tu pie de su senda,
E taku tama, kaua e haere tahi i te ara me ratou; kaiponuhia tou waewae i to ratou huarahi;
16 P orque sus pies corren hacia el mal, Y se apresuran a derramar sangre.
E rere ana hoki o ratou waewae ki te kino, e hohoro ana ratou ki te whakaheke toto.
17 P orque es en vano tender la red Ante los ojos de cualquier ave;
He maumau hoki te hora o te kupenga ki te tirohanga a tetahi manu.
18 P ero ellos a su propia sangre asechan, Tienden lazo a sus propias vidas.
Ko ratou, he whakaheke i o ratou toto ano i whakapapa ai ratou; he whakamate i a ratou ano i piri ai ratou.
19 T ales son los caminos de todo el que se beneficia por la violencia: Que quita la vida de sus poseedores. Habla la Sabiduría
Ka pena nga huarahi o te hunga apo taonga; ko te ora ano o ona rangatira e tangohia.
20 L a sabiduría clama en la calle, En las plazas alza su voz;
E hamama ana te whakaaro nui i te huarahi; e puaki ana tona reo i nga waharoa;
21 C lama en las esquinas de las calles concurridas; A la entrada de las puertas de la ciudad pronuncia sus discursos:
E karanga ana ia i te tino wahi whakaminenga; i te wahi tuwhera o nga kuwaha, i roto i te pa, e puaki ana ana kupu;
22 “ ¿Hasta cuándo, oh simples, amarán la simpleza, Y los burladores se deleitarán en hacer burla, Y los necios aborrecerán el conocimiento ?
E te hunga kuware, kia pehea ake te roa o to koutou aroha ki te kuwaretanga? O te hiahia ranei o te hunga whakahi ki to ratou whakahi? O te whakakino ranei a te hunga wairangi ki te matauranga?
23 V uélvanse a mi reprensión, Y derramaré mi espíritu sobre ustedes; Les haré conocer mis palabras.
Tahuri mai ki taku ako: na ka ringihia e ahau toku wairua ki a koutou, ka whakaaturia aku kupu ki a koutou.
24 P orque he llamado y han rehusado oír, He extendido mi mano y nadie ha hecho caso.
I karanga atu hoki ahau, heoi kihai koutou i pai mai; i totoro atu toku ringa, a kihai tetahi i whai whakaaro mai;
25 H an desatendido todo consejo mío Y no han deseado mi reprensión.
Heoi whakakahoretia iho e koutou toku whakaaro katoa, kihai hoki i aro ki taku ako:
26 T ambién yo me reiré de la calamidad de ustedes, Me burlaré cuando sobrevenga lo que temen,
Mo reira ka kata ahau i te ra o to koutou aitua; ka tawai ina pa te pawera ki a koutou.
27 C uando venga como tormenta lo que temen Y su calamidad sobrevenga como torbellino, Cuando vengan sobre ustedes tribulación y angustia.
Ina tae mai to koutou pawera ano he tupuhi, a ka pa mai to koutou aitua ano he paroro; ina tae mai te pouri me te ngakau mamae ki a koutou.
28 E ntonces me invocarán, pero no responderé; Me buscarán con diligencia, pero no me hallarán,
Ko reira ratou karanga ai ki ahau, a e kore ahau e whakahoki kupu atu; ka rapu nui ratou i ahau, otiia e kore ahau e kitea e ratou:
29 P orque odiaron el conocimiento, Y no escogieron el temor del Señor,
Mo ratou i kino ki te matauranga; kihai hoki i whiriwhiria e ratou te wehi ki a Ihowa;
30 N i quisieron aceptar mi consejo, Y despreciaron toda mi reprensión.
Kihai i aro mai ki oku whakaaro; whakahawea ana ratou ki taku kupu riri katoa.
31 C omerán del fruto de su conducta, Y de sus propias artimañas se hartarán.
Na reira ka kai ratou i nga hua o to ratou nei ara, ka whakakiia ano hoki ki nga mea i titoa e ratou.
32 P orque el desvío de los simples los matará, Y la complacencia de los necios los destruirá.
Ko te tahuritanga atu hoki o nga kuware hei patu i a ratou; ko te ngakau warea ano hoki o nga wairangi hei huna i a ratou.
33 P ero el que me escucha vivirá seguro, Y descansará, sin temor al mal.”
Ko te tangata ia e rongo ana ki ahau, ka au tona noho, ka tea hoki i te wehi ki te kino.