1 J acob heard the words of Laban’s sons, saying, “Jacob has taken away all that our father had. He has become rich with what had belonged to our father.”

Gia-cốp được nghe lời các con La-ban nói rằng: Gia-cốp đã lấy hết gia tài cha ta, và vì nhờ của cha ta, nên mới được giàu có dường ấy.

2 J acob saw that Laban did not show him as much favor as he did before.

Gia-cốp cũng để ý coi nét mặt cậu, nhận biết rằng người chẳng đối ở với mình như trước nữa.

3 T hen the Lord said to Jacob, “Return to the land of your fathers and to those of your family. And I will be with you.”

Đức Giê-hô-va phán cùng Gia-cốp rằng: Hãy trở về xứ của tổ phụ ngươi, chốn bà con ngươi, ta sẽ phù hộ ngươi.

4 S o Jacob called Rachel and Leah to come to his flock in the field.

Gia-cốp bèn sai người gọi Ra-chên và Lê -a đến nơi cầm bầy súc vật của mình ngoài đồng,

5 H e said to them, “I see that your father does not show me as much favor as he did before. But the God of my father has been with me.

và nói cùng họ rằng: Ta thấy sắc mặt cha hai ngươi đối cùng ta chẳng còn như trước nữa, nhưng nhờ Đức Chúa Trời của cha ta phù hộ ta.

6 Y ou know that I have worked for your father with all my strength.

Chánh hai ngươi cũng biết rằng ta đã giúp cha hai ngươi hết sức,

7 Y et your father has not been fair with me. He has changed my pay ten times. But God did not let him hurt me.

còn cha hai ngươi lại khinh bạc và mười lần thay đổi công giá ta; nhưng Đức Chúa Trời không cho phép người làm hại ta chút nào.

8 I f he said, ‘The animals that have spots will be your pay,’ then all the flock gave birth to young ones with spots. If he said, ‘The animals with black marks will be your pay,’ then all the flock gave birth to young ones with black marks.

Khi người dạy rằng: Các con chiên có đốm dùng làm công giá ngươi, quả các con chiên đều sanh con ra có sọc.

9 S o God has taken away your father’s animals and has given them to me.

Thế thì, Đức Chúa Trời đã bắt súc vật của cha hai ngươi cho ta đó!

10 I had a dream at the time the flocks were mating. I looked up and saw that the male goats which were mating with the female goats had black marks and spots.

Đương trong lúc chiên giao hiệp nhau, ta nhướng mắt lên, chiêm bao thấy các chiên đực đương giao hiệp cùng chiên cái đều có sọc, có rằn và có đốm.

11 T hen the angel of God said to me in the dream, ‘Jacob,’ and I said, ‘Here I am.’

Thiên sứ Đức Chúa Trời phán cùng ta trong mộng rằng: Hỡi Gia-cốp! Ta bèn thưa: Có tôi đây.

12 H e said, ‘Look and see how all the male goats that are mating with the others have black marks and spots. For I have seen all that Laban has been doing to you.

Thiên sứ rằng: Hỡi nhướng mắt lên mà nhìn: hết thảy chiên đực đương giao hiệp cùng chiên cái đều có sọc, có rằn và có đốm; vì ta đã thấy cách La-ban ăn ở cùng ngươi rồi.

13 I am the God of Bethel, where you set up a stone in honor to Me, and where you made a promise to Me. Now get up, leave this land, and return to the land of your birth.’”

Ta đây là Đức Chúa Trời của Bê-tên, tức nơi ngươi đã thoa dầu đầu cây trụ và đã khấn vái ta. Bây giờ, hãy đứng dậy, ra khỏi xứ bầy và trở về xứ của bà con ngươi.

14 R achel and Leah answered him, “Do we still have any part or share in our father’s house?

Ra-chên và Lê -a đáp cùng người mà rằng: Chúng tôi còn một phần chi hay là cơ nghiệp chi nơi nhà cha chúng tôi chăng?

15 D oes he not think of us as strangers? For he has sold us. And he has used all the money that was paid for us.

Vì người đã gả bán chúng tôi và ăn xài hết tiền bạc bán nữa, há người chẳng đãi chúng tôi như người dưng ư?

16 A ll the riches that God has taken away from our father belong to us and our children. So do whatever God has told you to do.”

Các tài vật mà Đức Chúa Trời đoạt nơi tay cha chúng tôi tức là của chúng tôi và của con cái chúng tôi. Vậy bây giờ, chàng hãy làm theo mọi lời Đức Chúa Trời đã phải dạy.

17 T hen Jacob got up and put his children and his wives on camels.

Gia-cốp bèn đứng dậy, đỡ vợ và con lên lưng lạc đà,

18 H e took away all his animals, all the riches he had gathered and all the cattle he had gathered in Paddan-aram. And he left to go to his father Isaac in the land of Canaan.

dẫn hết thảy súc vật và của cải mình, tức súc vật mình đã gây dựng ở Pha-đan -A-ram, đặng trở về cùng Y-sác, cha mình, ở Ca-na-an.

19 L aban had gone to cut the wool from his flock. And Rachel stole the gods of her father’s house.

Trong lúc La-ban mắc đi hớt lông chiên người, thì Ra-chên ăn cắp các pho tượng thờ trong nhà của cha mình.

20 J acob fooled Laban the Syrian by not telling him that he was going.

Gia-cốp gạt La-ban, vì không nói rằng, mình muốn đi trốn.

21 S o he left with all he had. He went and crossed the Euphrates River, and turned toward the hill country of Gilead. Laban Follows after Jacob

Vậy, người đứng dậy, đem theo hết thảy tài vật mình, trốn đi ngang qua sông, thẳng tuốt về núi Ga-la-át.

22 B ut Laban was told on the third day that Jacob had gone.

Đến ngày thứ ba, người ta học lại cùng La-ban rằng Gia-cốp đã trốn đi rồi.

23 S o he took the men of his family with him, and followed Jacob for seven days. He found him in the hill country of Gilead.

Người bèn đem các anh em mình đuổi theo Gia-cốp trong bảy ngày đường, và theo kịp tại núi Ga-la-át.

24 B ut God came to Laban the Syrian in a dream by night. He said to him, “Be careful that you do not speak good or bad to Jacob.”

Nhưng trong cơn chiêm bao lúc ban đêm, Đức Chúa Trời đến cùng La-ban, người A-ram, mà phán rằng: Dầu lành dầu dữ, thế nào ngươi khá giữ mình đừng nói chi cùng Gia-cốp hết.

25 T hen Laban came to Jacob. Now Jacob had put up his tent in the hill country. Laban and the men of his family put up their tents in the hill country of Gilead.

Vậy, La-ban theo kịp Gia-cốp. Vả, Gia-cốp đương đóng trại trên núi; La-ban và các anh em người cũng đóng trại trên núi Ga-la-át.

26 L aban said to Jacob, “What do you mean by fooling me and carrying away my daughters as if they were taken by the sword?

La-ban nói cùng Gia-cốp rằng: Cháu đã làm chi vậy? Cháu đã gạt cậu và dẫn mấy đứa gái cậu như phu tù giặc.

27 W hy did you leave in secret and fool me? Why did you not tell me, so I would have sent you away with joy and with songs and with sounds of joy on the timbrel and harp.

Sao trốn nhẹm, gạt và không cho cậu hay trước? Có lẽ cậu đưa đi rất vui vẻ, tiếng hát, tiếng đờn và tiếng trống phụ đưa.

28 W hy did you not let me kiss my grandchildren and daughters good-bye? Now you have been foolish.

Cháu làm cách dại dột vậy, không để cho cậu hôn con trai và con gái cậu.

29 I have the power to hurt you. But the God of your father spoke to me last night, saying, ‘Be careful not to speak good or bad to Jacob.’

Tay cậu có đủ quyền làm hại cháu; nhưng Đức Chúa Trời của cha cháu đã mách bảo cùng cậu tối hôm qua rằng: Dầu lành dầu dữ, ngươi khá giữ mình đừng nói chi cùng Gia-cốp hết.

30 N ow you have gone away because you had a desire for your father’s house. But why did you steal my gods?”

Bây giờ, vì lòng cháu mong mỏi về nhà cha cháu, nên đã ra đi; nhưng cớ sao cháu lại ăn cắp các pho tượng cậu?

31 J acob answered Laban, “Because I was afraid you might take your daughters from me and make them stay.

Gia-cốp đáp rằng: Vì cớ tôi e cậu bắt hai người con gái lại chăng.

32 T he one with whom you find your gods will not live. In front of those of our family, look for what I have that is yours, and take it.” For Jacob did not know that Rachel had stolen them.

Nhưng tìm nơi ai được các pho tượng của cậu, thì ai đó sẽ bị chết đi! Tại trước mặt các anh em chúng ta, cậu hãy kiểm soát các món nơi tôi đi, và hãy lấy vật chi thuộc về cậu. Vả, Gia-cốp vốn không hay rằng Ra-chên đã trộm mấy pho tượng đó.

33 S o Laban went into Jacob’s tent, and into Leah’s tent, and into the tent of the two women who served Rachel and Leah. But he did not find his gods. Then he went from Leah’s tent into Rachel’s tent.

Vậy, La-ban vào trại Gia-cốp, trại Lê -a, trại hai người đòi, chẳng tìm được chi cả. Đoạn, ở trại Lê -a bước ra đi vào trại Ra-chên.

34 N ow Rachel had taken the gods of Laban’s house and put them in the seat that was used on the camel’s back. And she sat upon them. Laban looked through the whole tent, but did not find them.

Vả, Ra-chên có lấy mấy pho tượng đó, giấu dưới bành lạc đà, rồi ngồi lên trên. La-ban soát lục khắp trại chẳng gặp pho tượng.

35 S he said to her father, “My lord, do not be angry that I cannot rise in front of you. For the way of women is upon me.” So he looked, but could not find the gods.

Nàng bèn thưa cùng cha rằng: Vì trong mình con có việc riêng của đờn bà, nên đứng dậy rước chẳng được; xin chúa chớ giận con chi hết. Người kiếm, nhưng chẳng thấy pho tượng đâu hết.

36 T hen Jacob became angry and argued with Laban. Jacob said to Laban, “What have I done wrong? What is my sin that made you run after me?

Gia-cốp bèn nổi giận rầy lộn cùng La-ban, mà rằng: Tôi có án gì, tội gì, mà cậu hằm hằm đuổi theo như vậy!

37 W hat things of your house have you found by looking through all that belongs to me? Set it here in front of my brothers and your brothers, so they may judge between us.

Cậu đã soát lục các đồ hành lý tôi, có kiếm được món chi thuộc về nhà cậu chăng? Hãy đem món đó ra trước mặt anh em tôi cùng anh em cậu, đặng họ xét đoán đôi ta.

38 D uring these twenty years I have been with you, your female goats and sheep have not lost a young one. And I have not eaten the sheep of your flocks.

Kìa, đã hai mươi năm tôi ăn ở nơi nhà cậu, chiên cùng dê cậu nào có sảo thai, và tôi chẳng hề ăn thịt chiên đực của bầy cậu bao giờ;

39 I did not bring to you those that were torn by wild animals. I took the loss upon myself. You had me pay for what was carried away during the day or during the night.

cũng chẳng hề đem về cho cậu một con nào bị xé; bằng có, chính tôi chịu đền đó thôi. Cậu cớ đòi luôn những con bị ăn cắp ban ngày và ăn trộm ban đêm.

40 T his is the way it was for me. I suffered from heat during the day, and from cold during the night. And I could not sleep.

Ban ngày tôi chịu nắng nồng, ban đêm chịu lạnh lùng, ngủ nào có an giấc được đâu.

41 I have been in your house twenty years. I worked for you fourteen years for your two daughters, and six years for your flock. And you changed my pay ten times.

Đó trong hai mươi năm tôi ở tại nhà cậu là thế; trong mười bốn năm giúp việc, để được hai con gái cậu, và sáu năm đặng lãnh lấy bầy súc vật của cậu, mà cậu lại còn thay đổi mười lần công giá tôi.

42 I f the God of my father, the God of Abraham and the fear of Isaac, had not been with me, for sure you would have sent me away with nothing. God has seen my suffering and the work of my hands. So He spoke sharp words to you last night.”

Nếu Đức Chúa Trời của cha tôi, Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, là Đấng mà Y-sác kính sợ, không phù hộ tôi, chắc bây giờ cậu đuổi tôi ra tay không, Đức Chúa Trời đã xem thấy nỗi đau-khổ tôi cùng công việc hai tay tôi làm, nên đêm qua Ngài đã xét công bình rồi đó.

43 L aban answered Jacob, “The daughters are my daughters. The children are my children. And the flocks are my flocks. All that you see is mine. But what can I do today to these my daughters or to their children who were born to them?

La-ban đáp cùng Gia-cốp mà rằng: Các đứa gái nầy là con của cậu; các đứa trẻ nầy là trẻ của cậu; các bầy súc vật tức là bầy súc vật của cậu, và các vật chi cháu thấy được tức là của cậu hết; ngày nay cậu sẽ làm chi được cùng các con gái hai là các cháu cậu đó?

44 S o come now, let us make an agreement, you and I. And let us do something to show we have an agreement between us.”

Vậy bây giờ, hè! chúng ta kết-ước cùng nhau, để dùng làm chứng cho cậu và cháu.

45 S o Jacob took a stone and set it up in honor of the agreement.

Gia-cốp lấy một hòn đá, dựng đứng lên làm trụ;

46 T hen Jacob said to the men of his family, “Gather stones.” So they took stones and put them on top of each other. And they ate there by all the stones.

và nói cùng các anh em mình rằng: Hãy lượm góp đá lại. Chúng bèn góp đá lại, chất thành một đống, rồi ngồi lên trên ăn bữa.

47 L aban gave the stones the name of Jegar-sahadutha. But Jacob gave them the name Galeed.

La-ban đặt trên đống đá đó là Y-ê-ga Sa-ha-du-ta; còn Gia-cốp kêu là Ga-lét.

48 L aban said, “These stones are to stand for the agreement between you and me today.” So they were given the name Galeed.

La-ban nói rằng: Đống đá nầy ngày nay làm chứng cho cậu và cháu đó. Cho nên chúng gọi là Ga-lét.

49 T hey were given the name of Mizpah also. For Laban said, “May the Lord watch between you and me when we are apart from each other.

Mà cũng gọi là Mích-ba, vì La-ban có nói thêm rằng: Khi chúng ta phân cách nhau, cầu xin Đức Giê-hô-va coi sóc cậu và cháu.

50 I f you hurt my daughters, or if you take wives other than my daughters, no man may see it. But God sees what happens between you and me.”

Nếu cháu hành hạ các con gái cậu, nếu cưới vợ khác nữa, thì hãy giữ mình! Chẳng phải người thường soi xét ta đâu, bèn là Đức Chúa Trời làm chứng cho chúng ta vậy.

51 L aban said to Jacob, “See these stones that have been set up between you and me.

La-ban lại nói cùng Gia-cốp rằng: Nầy đống đá, nầy cây trụ mình cậu đã dựng lên giữa cậu và cháu đây.

52 T hese stones that have been set up will stand for our agreement. I will not pass by these stones to hurt you. And you will not pass by these stones to hurt me.

Đống đá nầy và cây trụ nầy làm chứng rằng cậu chẳng qua khỏi đây, đi đến nơi cháu, và cháu cũng chẳng vượt khỏi đây, đi đến nơi cậu, trong khi có ý muốn làm hại nhau.

53 T he God of Abraham, the God of Nahor, the God of their father, judge between us.” So Jacob promised by the fear of his father Isaac.

Cầu xin Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, Đức Chúa Trời của Na-cô, Đức Chúa Trời của cha các người đó đoán xét cho chúng ta! Gia-cốp chỉ Đấng của Y-sác, cha mình, kính sợ mà thề.

54 T hen Jacob gave a gift in worship to God on the mountain. Then he called his brothers to eat bread. And they ate bread and stayed the night on the mountain.

Đoạn, người dâng một của lễ tại trên núi, và mời các anh em mình dùng bánh. Vậy, chúng dùng bánh, rồi ở ban đêm trên núi.

55 L aban got up early in the morning and kissed his grandchildren and daughters. He prayed that good would come to them. Then Laban left and returned home.

La-ban dậy sớm, hôn các con trai và các con gái mình, và chúc phước cho, rồi đi trở về nhà mình.