1 K o te tama whakaaro nui ka rongo ki ta tona papa ako: ko te tangata whakahi ia e kore e rongo ki te riri.
El hijo sabio acepta la disciplina de su padre, pero el escarnecedor no escucha la reprensión.
2 E kai te tangata i te pai i te hua o tona mangai: ka kai ia te wairua o te hunga wanoke i te tutu.
Del fruto de su boca el hombre comerá el bien, pero el deseo de los pérfidos es la violencia.
3 K o te tangata e tiaki ana i tona mangai e pupuri ana i tona ora: ko te tangata ia e hamama nui ana ona ngutu, ko te whakangaromanga mona.
El que guarda su boca, preserva su vida; el que mucho abre sus labios, termina en ruina.
4 E hiahia ana te wairua o te tangata mangere, a kahore he mea mana: ka meinga ia kia momona te wairua o te hunga uaua.
El alma del perezoso desea, pero nada consigue, mas el alma de los diligentes queda satisfecha.
5 E kino ana te tangata tika ki te korero teka: he mea whakarihariha ia te tangata kino, a whakama noa iho.
El justo aborrece la falsedad, mas el impío causa repugnancia y vergüenza.
6 K o te tika hei kaitiaki mo te tangata e tapatahi ana te ara: ka whakataka ano te tangata kino e te hara.
La justicia guarda al íntegro en su camino, mas la maldad trastorna al pecador.
7 T era tetahi kei te amene taonga mona, heoi kahore rawa he mea i a ia: tera tetahi kei te whakarawakore i a ia, heoi nui atu ona rawa.
Hay quien pretende ser rico, y nada tiene; hay quien pretende ser pobre, y tiene una gran fortuna.
8 K o nga utu mo te tangata kia ora, ko ona rawa: tena ko te rawakore, e kore e rongo i te riri.
El rescate de la vida de un hombre está en sus riquezas, pero el pobre no oye amenazas.
9 E koa ana te marama o te hunga tika: ka keto ia te rama o te hunga kino.
La luz de los justos brilla alegremente, pero la lámpara de los impíos se apaga.
10 H e totohe anake i ahu mai i te whakapehapeha: he whakaaro nui ia kei te hunga i nga kupu tika.
Por la soberbia sólo viene la contienda, mas con los que reciben consejos está la sabiduría.
11 K o nga taonga i puta mai i te whakamanamana ka iti haere: ko ta te tangata i whakaemi ai, he mea mahi, ka tupu haere.
La fortuna obtenida con fraude disminuye, pero el que la recoge con trabajo la aumenta.
12 H e manako taringa roa, he patu ngakau: ka tae te koronga, ko te rakau ia o te ora.
La esperanza que se demora enferma el corazón, pero el deseo cumplido es árbol de vida.
13 K o te tangata e whakahawea ana ki te kupu, ka ngaro i a ia ano; ko te tangata ia e wehi ana i te whakahau, ka whiwhi ki te utu.
El que desprecia la palabra pagará por ello, pero el que teme el mandamiento será recompensado.
14 K o te ture o te hunga whakaaro nui, he puna no te ora, e puta ai i nga reti o te mate.
La enseñanza del sabio es fuente de vida, para apartarse de los lazos de la muerte.
15 K o to te ngarahu pai he homai atawhai; he taikaha ia te ara o te hunga nanakia.
El buen entendimiento produce favor, mas el camino de los pérfidos es duro.
16 H e mahi mohio ta te tangata tupato; ko ta te wairangi he hora i te kuwaretanga.
Todo hombre prudente obra con conocimiento, pero el necio ostenta necedad.
17 K a hinga te karere kino ki te kino; ko te karere pono ia, ano he rongoa.
El mensajero perverso cae en la adversidad, pero el enviado fiel trae sanidad.
18 K o te tangata kahore e pai ki te papaki, mana te rawakore, te whakama; engari ko te tangata e whai mahara ana ki te ako, ka whakahonoretia.
Pobreza y vergüenza vendrán al que menosprecia la instrucción, mas el que acepta la reprensión será honrado.
19 K o te hiahia kua rite, he reka ki te wairua: he whakarihariha ia ki nga kuware te whakarere i te kino.
Deseo cumplido es dulzura para el alma, pero abominación para los necios es apartarse del mal.
20 H aere i te taha o te hunga whakaaro nui, a ka whai whakaaro koe: ko te takahoa ia o nga kuware, ka mamae.
El que anda con sabios será sabio, mas el compañero de los necios sufrirá daño.
21 K a whai te kino i te hunga hara; ko te utu ia ki te hunga tika, he pai.
A los pecadores los persigue el mal, pero los justos serán recompensados con el bien.
22 H e whakarerenga iho ta te tangata pai mo nga tamariki a nga tamariki; kei te rongoa mo te tangata tika nga taonga o te tangata hara.
El hombre bueno deja herencia a los hijos de sus hijos, pero la riqueza del pecador está reservada para el justo.
23 H e nui te kai kei te ngakinga a nga rawakore; tera ia te mea e ngaro ana i te kore o te tikanga pai.
El barbecho de los pobres tiene mucho de comer, pero es barrido por la injusticia.
24 K o te tangata e kaiponu ana i tana whiu, e kino ana ia ki tana tama; ko te tangata ia e aroha ana ki a ia, ka papaki wawe i a ia.
El que escatima la vara odia a su hijo, mas el que lo ama lo disciplina con diligencia.
25 K ai ana te tangata tika, makona ana tona wairua; ka hapa ia te kopu o te tangata kino.
El justo come hasta saciar su alma, pero el vientre de los impíos sufre escasez.