1 H ỡi Y-sơ-ra-ên, bây giờ hãy nghe những mạng lịnh và luật lệ mà ta dạy các ngươi; hãy làm theo, để các ngươi được sống và vào xứ mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời của tổ phụ các ngươi ban cho các ngươi nhận được.

¶ Now, therefore, hear, O Israel, the statutes and the rights which I teach you, for in doing them ye shall live and go in and inherit the land which the LORD God of your fathers gives you.

2 C ác ngươi chớ thêm chi và đừng bớt chi về điều ta truyền cho, để giữ theo các điều răn của Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi mà ta đã truyền.

Ye shall not add unto the word which I command you, neither shall ye diminish anything from it, that ye may keep the commandments of the LORD your God which I command you.

3 N hân dịp của Ba-anh-Phê -o, mắt các ngươi đã thấy điều Đức Giê-hô-va đã làm; vì Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi có diệt khỏi giữa ngươi mọi kẻ tin theo Ba-anh-Phê -o.

Your eyes have seen what the LORD did because of Baalpeor; for all the men that followed Baalpeor, the LORD thy God has destroyed them from among you.

4 C òn các ngươi, là những kẻ vẫn theo Giê-hô-va Đức Chúa Trời mình, ngày nay hết thảy còn sống.

But ye that did cleave unto the LORD your God are alive, every one of you this day.

5 N ầy đây, ta đã dạy các ngươi những mạng lịnh và luật lệ y như Giê-hô-va Đức Chúa Trời ta đã phán dặn ta, để các ngươi làm theo ở giữa xứ mình sẽ vào đặng nhận lấy.

Behold, I have taught you statutes and rights, even as the LORD my God commanded me, that ye should do thus in the midst of the land where ye are about to enter in to possess it.

6 V ậy, các ngươi phải giữ làm theo các mạng lịnh và luật lệ nầy; vì ấy là sự khôn ngoan và sự thông sáng của các ngươi trước mặt các dân tộc; họ nghe nói về các luật lệ nầy, sẽ nói rằng: Dân nầy là một dân khôn ngoan và thông sáng không hai!

Keep them, therefore, and do them, for this is your wisdom and your understanding in the sight of the peoples, who shall hear all these statutes and say, Surely this great nation is a wise and understanding people.

7 V ả chăng, há có dân lớn nào mà có các thần mình gần như chúng ta có Giê-hô-va Đức Chúa Trời gần chúng ta, mọi khi chúng ta cầu khẩn Ngài chăng?

For what nation is there so great who has God so nigh unto them, as the LORD our God is in all things that we call upon him for?

8 L ại, há có nước lớn nào có những mạng lịnh và luật lệ công bình như cả luật pháp nầy, mà ngày nay ta đặt trước mặt các ngươi chăng?

And what nation is there so great that has statutes and rights so just as all this law, which I set before you this day?

9 C hỉ hãy giữ lấy ngươi, lo canh cẩn thận linh hồn mình, e ngươi quên những điều mà mắt mình đã thấy, hầu cho chẳng một ngày nào của đời ngươi những điều đó lìa khỏi lòng ngươi: phải dạy cho các con và cháu ngươi.

Therefore, take heed to thyself and keep thy soul diligently lest thou forget the things which thine eyes have seen and lest they depart from thy heart all the days of thy life, but teach them to thy sons and thy sons’ sons.

10 H ãy nhớ ngày ngươi chầu Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi tại Hô-rếp, khi Đức Giê-hô-va phán cùng ta rằng: Hãy nhóm hiệp dân sự để ta khiến chúng nghe lời ta, hầu cho tập kính sợ ta đang lúc họ còn sống nơi thế thượng, và dạy lời đó cho con cái mình.

The day that thou didst stand before the LORD thy God in Horeb, when the LORD said unto me, Gather the people together unto me, and I will make them hear my words that they may learn to fear me all the days that they shall live upon the earth and that they may teach their sons.

11 V ậy, các ngươi lại gần và đứng dưới núi. Vả, núi cả lửa cháy cho đến tận trời; có sự tối tăm, mây mịt mịt và đen kịt.

And ye came near and stood under the mountain, and the mountain burned with fire unto the midst of the heavens, with darkness, clouds, and thick darkness.

12 T ừ trong lửa, Đức Giê-hô-va phán cùng các ngươi; các ngươi nghe một tiếng nói, nhưng không thấy một hình trạng nào; chỉ nghe một tiếng mà thôi.

And the LORD spoke unto you out of the midst of the fire; ye heard the voice of the words, but saw no likeness; only ye heard a voice.

13 N gài rao truyền cho các ngươi biết sự giao ước của Ngài, tức là mười điều răn, khiến các ngươi gìn giữ lấy, và Ngài chép mười điều răn ấy trên hai bảng đá.

And he declared unto you his covenant, which he commanded you to perform, the ten words; and he wrote them upon two tables of stone.

14 T rong lúc đó, Đức Giê-hô-va cũng phán dặn ta dạy các ngươi những mạng lịnh và luật lệ, để các ngươi làm theo tại trong xứ mà mình sẽ đi vào nhận lấy.

And the LORD commanded me at that time to teach you the statutes and rights that ye might do them in the land which ye are about to enter to possess.

15 V ậy, các ngươi hãy cẩn thận giữ lấy linh hồn mình cho lắm, vì các ngươi không có thấy một hình trạng nào trong ngày Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi, từ nơi giữa lửa phán cùng các ngươi, tại Hô-rếp;

Diligently guard, therefore, your souls, for ye saw no manner of likeness on the day that the LORD spoke unto you in Horeb out of the midst of the fire,

16 e các ngươi phải làm hư hoại cho mình chăng, và làm một tượng chạm nào, tạo hình trạng của tà thần nào, hoặc hình của người nam hay người nữ,

lest ye corrupt yourselves and make yourselves a graven image, the similitude of any figure, the likeness of male or female,

17 h oặc hình của con thú nào đi trên đất, hoặc hình của vật nào có cánh bay trên trời,

the likeness of any beast that is on the earth, the likeness of any winged fowl that flies in the air,

18 h oặc hình của loài côn trùng nào bò trên đất, hay là hình của con cá nào ở trong nước dưới đất;

the likeness of any animal that moves on the ground, the likeness of any fish that is in the waters beneath the earth,

19 l ại, e khi ngươi ngước mắt lên trời thấy mặt trời, mặt trăng, các ngôi sao, tức là toàn cả thiên binh, thì ngươi bị quyến dụ quì xuống trước các vì đó, và thờ lạy các tinh tú nầy mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi đã chia phân cho muôn dân dưới trời chăng.

And lest thou lift up thine eyes unto heaven, and when thou seest the sun and the moon and the stars, even all the host of heaven, and should be driven to worship them and serve them because the LORD thy God has conceded them unto all the peoples under all the heavens.

20 C òn các ngươi, Đức Giê-hô-va đã chọn và rút các ngươi khỏi lò lửa bằng sắt kia, là xứ Ê-díp-tô, để các ngươi thành một dân riêng của Ngài, y như các ngươi đã là điều đó ngày nay.

But the LORD has taken you and brought you forth out of the iron furnace, even out of Egypt, to be unto him the people of his inheritance, as ye are this day.

21 Đ oạn, Đức Giê-hô-va, vì cớ các ngươi, nổi giận cùng ta, có thề rằng ta không được đi ngang qua sông Giô-đanh, và chẳng đặng vào xứ tốt đẹp mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi ban cho ngươi làm sản nghiệp.

Furthermore, the LORD was angry with me for your sakes and swore that I should not go over Jordan and that I should not go in unto that good land, which the LORD thy God gives thee for an inheritance.

22 V ì ta phải chết trong xứ nầy, không đi ngang qua sông Giô-đanh được; nhưng các ngươi sẽ đi qua và nhận lấy xứ tốt đẹp ấy.

Therefore, I must die in this land and will not pass the Jordan, but ye shall pass and inherit that good land.

23 K há cẩn thận giữ lấy mình, chớ quên sự giao ước của Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi đã lập cùng các ngươi, và chớ làm tượng chạm nào, hình của vật nào mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi đã cấm;

Keep yourselves, do not forget the covenant of the LORD your God, which he established with you, and make yourselves a graven image or the likeness of any thing, which the LORD thy God has forbidden thee.

24 v ì Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi như một đám lửa tiêu cháy, và là Đức Chúa Trời hay kỵ tà.

For the LORD thy God is a consuming fire, even a jealous God.

25 K hi các ngươi sẽ có con cùng cháu, và khi đã ở lâu trong xứ rồi, nếu các ngươi làm bại hoại mình, làm tượng chạm nào, hình của vật chi mặc dầu, mà hành ác trước mặt Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi để chọc Ngài nổi giận,

When thou shalt beget children and grandchildren and ye shall have remained long in the land and shall corrupt yourselves and make a graven image or the likeness of any thing and shall do evil in the sight of the LORD thy God, to provoke him to anger,

26 t hì ngày nay ta bắt trời và đất làm chứng quyết cho các ngươi rằng các ngươi sẽ chết vội, và khuất mắt khỏi xứ mà mình sẽ đi nhận lấy tại bên kia sông Giô-đanh. Các ngươi chẳng ở đó lâu dài đâu, nhưng sẽ bị tận diệt.

I put heaven and earth as witnesses today that ye shall soon utterly perish from off the land unto which ye pass the Jordan to inherit it; ye shall not prolong your days upon it without being utterly destroyed.

27 Đ ức Giê-hô-va sẽ tản lạc các ngươi trong các nước, chỉ còn lại số nhỏ trong các nước mà Đức Giê-hô-va sẽ dẫn các ngươi vào;

And the LORD shall scatter you among the peoples, and ye shall be left few in number among the Gentiles, unto whom the LORD shall take you.

28 ở đó các ngươi sẽ cúng thờ những thần bằng cây và bằng đá, là công việc của tay loài người làm nên, chẳng thấy, chẳng nghe, chẳng ăn, cũng chẳng ngửi.

And there ye shall serve gods, the work of men’s hands, wood and stone, which neither see, nor hear, nor eat, nor smell.

29 Ở đó ngươi sẽ tìm cầu Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi, và khi nào hết lòng hết ý tìm cầu Ngài thì mới gặp.

But if from there, thou shalt seek the LORD thy God, thou shalt find him if thou seek him with all thy heart and with all thy soul.

30 K hi ngươi bị gian nan, và các việc nầy xảy đến cho ngươi, bấy giờ trong ngày cuối cùng, ngươi sẽ trở về cùng Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi, và vâng theo tiếng Ngài.

When thou art in trouble and all these things are come upon thee, if in the latter days thou shalt turn to the LORD thy God and shalt hear his voice

31 V ì Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi là Đức Chúa Trời hay thương xót sẽ không bỏ ngươi và không hủy diệt ngươi đâu; cũng chẳng quên sự giao ước mà Ngài đã thề cùng các tổ phụ ngươi.

(for the LORD thy God is a merciful God), he will not forsake thee, neither destroy thee, nor forget the covenant of thy fathers which he swore unto them.

32 V ậy, ngươi hãy hỏi học về thời kỳ có trước ngươi, từ ngày Đức Chúa Trời dựng nên loài người trên đất, tự góc trời nầy đến góc trời kia, nếu bao giờ có xảy ra việc nào lớn dường ấy, hay là người ta có nghe sự chi giống như vậy chăng?

Ask, therefore, now of the days that are past, which were before thee, since the day that God created man upon the earth and ask from the one side of heaven unto the other whether there has been any such thing as this great thing is, or has any other been heard like it?

33 t ức là: há có một dân tộc nào nghe tiếng Đức Chúa Trời từ trong lửa phán ra như ngươi đã nghe, mà vẫn còn sống chăng?

Have a people ever heard the voice of God speaking out of the midst of the fire, as thou hast heard, and lived?

34 h ay là Đức Chúa Trời há có cậy lấy sự thử thách dấu kỳ, điềm lạ, chiến tranh, cánh tay quyền năng giơ thẳng ra, cùng cậy công sự to tát và gớm ghê, đặng thử đi chiếm một dân tộc cho mình ở giữa một dân tộc khác, như mọi điều Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi đã làm cho các ngươi tại xứ Ê-díp-tô, dưới mắt mình chăng?

Or has God assayed to go and take him a nation from the midst of another nation, by trials, by signs and by wonders and by war and by a mighty hand and by a stretched out arm and by great terrors, according to all that the LORD your God did for you in Egypt before your eyes?

35 N gươi đã chứng kiến mọi điều đó, để nhìn biết rằng Giê-hô-va, ấy là Đức Chúa Trời, chớ không ai khác hơn Ngài.

Unto thee it was shown that thou mightest know that the LORD he is God; there is no one else other than he.

36 N gài từ trên trời khiến cho ngươi nghe tiếng Ngài để dạy ngươi; trên đất Ngài khiến cho ngươi thấy đám lửa lớn Ngài, và từ trong lửa ngươi có nghe lời Ngài phán ra.

Out of the heavens he made thee to hear his voice that he might instruct thee, and upon earth he showed thee his great fire, and thou hast heard his words out of the midst of the fire.

37 B ởi vì Ngài yêu mến các tổ phụ ngươi, nên chọn lấy dòng dõi các người ấy, và chánh Ngài nhờ quyền năng lớn mình rút ngươi ra khỏi xứ Ê-díp-tô,

And because he loved thy fathers, therefore, he chose their seed after them and brought thee out in his sight with his mighty power out of Egypt,

38 đ ặng đuổi khỏi trước mặt người những dân tộc lớn hơn và mạnh hơn ngươi, đặng đưa ngươi vào xứ của dân đó, và ban cho làm sản nghiệp, y như điều ấy xảy đến ngày nay.

to drive out Gentiles from before thee greater and mightier than thou art, to bring thee in, to give thee their land for an inheritance, as it is this day.

39 V ậy, ngày nay hãy biết và ghi tạc trong lòng ngươi rằng Giê-hô-va, ấy là Đức Chúa Trời trên trời cao kia và dưới đất thấp nầy: chẳng có ai khác.

Know therefore this day and consider it in thine heart that the LORD is the only God in heaven above and upon the earth beneath; there is no other.

40 H ãy giữ những luật lệ và điều răn của Ngài, mà ngày nay ta truyền cho ngươi, hầu cho ngươi và con cháu ngươi đều có phước, ở lâu dài trong xứ mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi ban cho ngươi mãi mãi.

Thou shalt keep, therefore, his statutes and his commandments which I command thee this day that it may go well with thee and with thy sons after thee and that thou may prolong thy days upon the land which the LORD thy God gives thee, for ever.

41 M ôi-se bèn biệt ra ba cái thành ở bên kia sông Giô-đanh, về hướng mặt trời mọc,

¶ Then Moses separated three cities on this side of the Jordan toward the sunrising

42 đ ể kẻ sát nhân vô ý giết người lân cận mình, mà không có ghét trước, được thế trốn tránh và ẩn núp trong một của các thành nầy, và được sống.

that the manslayer might flee there, who should kill his neighbour unawares and hated him not in times past and that fleeing unto one of these cities he might live:

43 A áy là Bết-se nơi rừng vắng, trong xứ đồng bằng, để cho người Ru-bên; Ra-mốt nơi Ga-la-át, để cho người Gát, và Gô-lan nơi Ba-san, để cho người Ma-na-se.

Namely, Bezer in the wilderness, in the plain country, of the Reubenites, and Ramoth in Gilead, of the Gadites, and Golan in Bashan, of the Manassites.

44 N ầy là luật pháp mà Môi-se đặt trước mặt dân Y-sơ-ra-ên.

And this is the law which Moses set before the sons of Israel.

45 N ầy là chứng cớ, mạng lịnh, và luật lệ mà Môi-se truyền cho dân Y-sơ-ra-ên khi ra khỏi xứ Ê-díp-tô,

These are the testimonies and the statutes and the rights, which Moses spoke unto the sons of Israel after they came forth out of Egypt,

46 ở bên kia sông Giô-đanh, trong trũng đối ngang Bết-Phê -o, tại xứ Si-hôn, vua dân A-mô-rít, ở Hết-bôn, mà Môi-se và dân Y-sơ-ra-ên đánh bại khi ra khỏi xứ Ê-díp-tô.

on this side of the Jordan, in the valley over against Bethpeor, in the land of Sihon, king of the Amorites, who dwelt at Heshbon, whom Moses and the sons of Israel smote after they were come forth out of Egypt;

47 D ân Y-sơ-ra-ên chiếm xứ người luôn với xứ O

and they possessed his land and the land of Og, king of Bashan, two kings of the Amorites, who were on this side of the Jordan toward the sunrising.

48 t rên bờ khe A

From Aroer, which is by the bank of the river Arnon, even unto Mount Sion, which is Hermon,

49 v à toàn đồng bằng bên kia sông Giô-đanh, về phía đông cho đến biển của đồng bằng, dưới triền núi Phích-ga.

and all the plain on this side of the Jordan eastward, even unto the sea of the plain, under the springs of Pisgah.