1 G ia-cốp được nghe lời các con La-ban nói rằng: Gia-cốp đã lấy hết gia tài cha ta, và vì nhờ của cha ta, nên mới được giàu có dường ấy.

¶ And he heard the words of the sons of Laban, saying, Jacob has taken away all that was our father’s; and of that which was our father’s, he has gotten all this glory.

2 G ia-cốp cũng để ý coi nét mặt cậu, nhận biết rằng người chẳng đối ở với mình như trước nữa.

And Jacob beheld the countenance of Laban, and, behold, it was not toward him as before.

3 Đ ức Giê-hô-va phán cùng Gia-cốp rằng: Hãy trở về xứ của tổ phụ ngươi, chốn bà con ngươi, ta sẽ phù hộ ngươi.

Also the LORD said unto Jacob, Return unto the land of thy fathers and to thy kindred; and I will be with thee.

4 G ia-cốp bèn sai người gọi Ra-chên và Lê -a đến nơi cầm bầy súc vật của mình ngoài đồng,

And Jacob sent and called Rachel and Leah to the field unto his sheep

5 v à nói cùng họ rằng: Ta thấy sắc mặt cha hai ngươi đối cùng ta chẳng còn như trước nữa, nhưng nhờ Đức Chúa Trời của cha ta phù hộ ta.

and said unto them, I see your father’s countenance, that it is not toward me as before; but the God of my father has been with me.

6 C hánh hai ngươi cũng biết rằng ta đã giúp cha hai ngươi hết sức,

And ye know that with all my strength I have served your father.

7 c òn cha hai ngươi lại khinh bạc và mười lần thay đổi công giá ta; nhưng Đức Chúa Trời không cho phép người làm hại ta chút nào.

And your father has deceived me and changed my wages ten times, but God did not allow him to hurt me.

8 K hi người dạy rằng: Các con chiên có đốm dùng làm công giá ngươi, quả các con chiên đều sanh con ra có sọc.

If he said thus, The speckled shall be thy wages; then all the sheep bore speckled; and if he said thus, The ringstraked shall be thy hire; then all the sheep bore ringstraked.

9 T hế thì, Đức Chúa Trời đã bắt súc vật của cha hai ngươi cho ta đó!

Thus God has taken away the livestock of your father and given them to me.

10 Đ ương trong lúc chiên giao hiệp nhau, ta nhướng mắt lên, chiêm bao thấy các chiên đực đương giao hiệp cùng chiên cái đều có sọc, có rằn và có đốm.

And it came to pass at the time that the sheep conceived, that I lifted up my eyes and saw in dreams, and, behold, the rams which leaped upon the females were ringstraked, speckled, and grisled.

11 T hiên sứ Đức Chúa Trời phán cùng ta trong mộng rằng: Hỡi Gia-cốp! Ta bèn thưa: Có tôi đây.

And the angel of God spoke unto me in dreams, saying, Jacob: And I said, Here am I.

12 T hiên sứ rằng: Hỡi nhướng mắt lên mà nhìn: hết thảy chiên đực đương giao hiệp cùng chiên cái đều có sọc, có rằn và có đốm; vì ta đã thấy cách La-ban ăn ở cùng ngươi rồi.

And he said, Lift up now thine eyes and see, all the rams which leap upon the sheep are ringstraked, speckled, and grisled; for I have seen all that Laban has done unto thee.

13 T a đây là Đức Chúa Trời của Bê-tên, tức nơi ngươi đã thoa dầu đầu cây trụ và đã khấn vái ta. Bây giờ, hãy đứng dậy, ra khỏi xứ bầy và trở về xứ của bà con ngươi.

I am the God of Bethel, where thou didst anoint the pillar and where thou didst vow a vow unto me. Now arise, go out from this land and return unto the land of thy nature.

14 R a-chên và Lê -a đáp cùng người mà rằng: Chúng tôi còn một phần chi hay là cơ nghiệp chi nơi nhà cha chúng tôi chăng?

And Rachel and Leah answered and said unto him, Is there yet any portion or inheritance for us in our father’s house?

15 V ì người đã gả bán chúng tôi và ăn xài hết tiền bạc bán nữa, há người chẳng đãi chúng tôi như người dưng ư?

Are we not counted of him strangers? For he has sold us and has even devoured all our price.

16 C ác tài vật mà Đức Chúa Trời đoạt nơi tay cha chúng tôi tức là của chúng tôi và của con cái chúng tôi. Vậy bây giờ, chàng hãy làm theo mọi lời Đức Chúa Trời đã phải dạy.

For all the riches which God has taken from our father, is ours and our son’s; now then, whatever God has said unto thee, do.

17 G ia-cốp bèn đứng dậy, đỡ vợ và con lên lưng lạc đà,

¶ Then Jacob rose up and set his sons and his wives upon the camels;

18 d ẫn hết thảy súc vật và của cải mình, tức súc vật mình đã gây dựng ở Pha-đan -A-ram, đặng trở về cùng Y-sác, cha mình, ở Ca-na-an.

and he carried away all his livestock and all his goods which he had gotten, the livestock of his getting, which he had gotten in Padanaram, to return unto Isaac his father in the land of Canaan.

19 T rong lúc La-ban mắc đi hớt lông chiên người, thì Ra-chên ăn cắp các pho tượng thờ trong nhà của cha mình.

And Laban had gone to shear his sheep; and Rachel stole the idols of her father.

20 G ia-cốp gạt La-ban, vì không nói rằng, mình muốn đi trốn.

And Jacob stole away the heart of Laban the Aramean, in that he did not tell him that he fled.

21 V ậy, người đứng dậy, đem theo hết thảy tài vật mình, trốn đi ngang qua sông, thẳng tuốt về núi Ga-la-át.

So he fled with all that he had; and he rose up and passed the river and set his face toward Mount Gilead.

22 Đ ến ngày thứ ba, người ta học lại cùng La-ban rằng Gia-cốp đã trốn đi rồi.

And it was told Laban on the third day that Jacob had fled.

23 N gười bèn đem các anh em mình đuổi theo Gia-cốp trong bảy ngày đường, và theo kịp tại núi Ga-la-át.

Then he took his brethren with him and pursued after him seven days’ journey; and they overtook him in Mount Gilead.

24 N hưng trong cơn chiêm bao lúc ban đêm, Đức Chúa Trời đến cùng La-ban, người A-ram, mà phán rằng: Dầu lành dầu dữ, thế nào ngươi khá giữ mình đừng nói chi cùng Gia-cốp hết.

And God came to Laban the Aramean in dreams by night, and said unto him, Take heed that thou speak not to Jacob either good or bad.

25 V ậy, La-ban theo kịp Gia-cốp. Vả, Gia-cốp đương đóng trại trên núi; La-ban và các anh em người cũng đóng trại trên núi Ga-la-át.

¶ Then Laban overtook Jacob. Now Jacob had pitched his tent in the mount; and Laban with his brethren pitched in Mount Gilead.

26 L a-ban nói cùng Gia-cốp rằng: Cháu đã làm chi vậy? Cháu đã gạt cậu và dẫn mấy đứa gái cậu như phu tù giặc.

And Laban said to Jacob, What hast thou done, that thou hast stolen away my heart and carried away my daughters as captives taken with the sword?

27 S ao trốn nhẹm, gạt và không cho cậu hay trước? Có lẽ cậu đưa đi rất vui vẻ, tiếng hát, tiếng đờn và tiếng trống phụ đưa.

Why didst thou flee away secretly and steal away from me and didst not tell me that I might have sent thee away with mirth and with songs with tambourine and with harp?

28 C háu làm cách dại dột vậy, không để cho cậu hôn con trai và con gái cậu.

And hast not suffered me to kiss my sons and my daughters? Thou hast now done foolishly in so doing.

29 T ay cậu có đủ quyền làm hại cháu; nhưng Đức Chúa Trời của cha cháu đã mách bảo cùng cậu tối hôm qua rằng: Dầu lành dầu dữ, ngươi khá giữ mình đừng nói chi cùng Gia-cốp hết.

It is in the power of my hand to do you hurt, but the God of your father spoke unto me last night, saying, Take thou heed that thou speak not to Jacob either good or bad.

30 B ây giờ, vì lòng cháu mong mỏi về nhà cha cháu, nên đã ra đi; nhưng cớ sao cháu lại ăn cắp các pho tượng cậu?

And now, that thou art leaving, because thy desire is after thy father’s house, yet why hast thou stolen my gods?

31 G ia-cốp đáp rằng: Vì cớ tôi e cậu bắt hai người con gái lại chăng.

And Jacob answered and said to Laban, Because I was afraid; for I said, Peradventure thou would take by force thy daughters from me.

32 N hưng tìm nơi ai được các pho tượng của cậu, thì ai đó sẽ bị chết đi! Tại trước mặt các anh em chúng ta, cậu hãy kiểm soát các món nơi tôi đi, và hãy lấy vật chi thuộc về cậu. Vả, Gia-cốp vốn không hay rằng Ra-chên đã trộm mấy pho tượng đó.

With whomsoever thou findest thy gods, let them not live; before our brethren discern what is thine with me and take it to thee. For Jacob did not know that Rachel had stolen them.

33 V ậy, La-ban vào trại Gia-cốp, trại Lê -a, trại hai người đòi, chẳng tìm được chi cả. Đoạn, ở trại Lê -a bước ra đi vào trại Ra-chên.

And Laban went into Jacob’s tent and into Leah’s tent, and into the two maidservants’ tents, but he did not find them. Then he went out of Leah’s tent and came to Rachel’s tent.

34 V ả, Ra-chên có lấy mấy pho tượng đó, giấu dưới bành lạc đà, rồi ngồi lên trên. La-ban soát lục khắp trại chẳng gặp pho tượng.

Now Rachel took the images and put them in a camel’s saddle and sat upon them. And Laban searched all the tent but did not find them.

35 N àng bèn thưa cùng cha rằng: Vì trong mình con có việc riêng của đờn bà, nên đứng dậy rước chẳng được; xin chúa chớ giận con chi hết. Người kiếm, nhưng chẳng thấy pho tượng đâu hết.

And she said to her father, Let it not displease my lord that I cannot rise up before thee; for the custom of women is upon me. And he searched, but did not find the images.

36 G ia-cốp bèn nổi giận rầy lộn cùng La-ban, mà rằng: Tôi có án gì, tội gì, mà cậu hằm hằm đuổi theo như vậy!

¶ Then Jacob was wroth and contended with Laban, and Jacob answered and said to Laban, What is my trespass? What is my sin that thou hast so hotly pursued after me?

37 C ậu đã soát lục các đồ hành lý tôi, có kiếm được món chi thuộc về nhà cậu chăng? Hãy đem món đó ra trước mặt anh em tôi cùng anh em cậu, đặng họ xét đoán đôi ta.

Whereas thou hast searched all my stuff, what hast thou found of all thy household stuff? Set it here before my brethren and thy brethren that they may judge between us both.

38 K ìa, đã hai mươi năm tôi ăn ở nơi nhà cậu, chiên cùng dê cậu nào có sảo thai, và tôi chẳng hề ăn thịt chiên đực của bầy cậu bao giờ;

These twenty years I have been with thee; thy ewes and thy she goats have not aborted their young, and I have not eaten the rams of thy flock.

39 c ũng chẳng hề đem về cho cậu một con nào bị xé; bằng có, chính tôi chịu đền đó thôi. Cậu cớ đòi luôn những con bị ăn cắp ban ngày và ăn trộm ban đêm.

That which was torn of beasts I did not bring unto thee; I bore the sin; thou didst require of my hand that which was stolen, whether by day or by night.

40 B an ngày tôi chịu nắng nồng, ban đêm chịu lạnh lùng, ngủ nào có an giấc được đâu.

By day the drought consumed me, and by night, the frost; and my sleep departed from mine eyes.

41 Đ ó trong hai mươi năm tôi ở tại nhà cậu là thế; trong mười bốn năm giúp việc, để được hai con gái cậu, và sáu năm đặng lãnh lấy bầy súc vật của cậu, mà cậu lại còn thay đổi mười lần công giá tôi.

Thus have I been twenty years in thy house; I served thee fourteen years for thy two daughters and six years for thy flock; and thou hast changed my wages ten times.

42 N ếu Đức Chúa Trời của cha tôi, Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, là Đấng mà Y-sác kính sợ, không phù hộ tôi, chắc bây giờ cậu đuổi tôi ra tay không, Đức Chúa Trời đã xem thấy nỗi đau-khổ tôi cùng công việc hai tay tôi làm, nên đêm qua Ngài đã xét công bình rồi đó.

If the God of my father, the God of Abraham, and the fear of Isaac, were not with me, surely thou would send me away now empty. God has seen my affliction and the work of my hands and rebuked thee last night.

43 L a-ban đáp cùng Gia-cốp mà rằng: Các đứa gái nầy là con của cậu; các đứa trẻ nầy là trẻ của cậu; các bầy súc vật tức là bầy súc vật của cậu, và các vật chi cháu thấy được tức là của cậu hết; ngày nay cậu sẽ làm chi được cùng các con gái hai là các cháu cậu đó?

¶ And Laban answered and said unto Jacob, These daughters are my daughters, and these sons are my sons, and these sheep are my sheep, and all that thou seest is mine; and what can I do this day unto these my daughters, or unto their sons unto whom they have given birth?

44 V ậy bây giờ, hè! chúng ta kết-ước cùng nhau, để dùng làm chứng cho cậu và cháu.

Now therefore come thou, let us make a covenant, I and thou, and let it be for a witness between me and thee.

45 G ia-cốp lấy một hòn đá, dựng đứng lên làm trụ;

Then Jacob took a stone and set it up for a pillar.

46 v à nói cùng các anh em mình rằng: Hãy lượm góp đá lại. Chúng bèn góp đá lại, chất thành một đống, rồi ngồi lên trên ăn bữa.

And Jacob said unto his brethren, Gather stones; and they took stones and made a heap; and they ate there upon the heap.

47 L a-ban đặt trên đống đá đó là Y-ê-ga Sa-ha-du-ta; còn Gia-cốp kêu là Ga-lét.

And Laban called it Jegarsahadutha, but Jacob called it Galeed.

48 L a-ban nói rằng: Đống đá nầy ngày nay làm chứng cho cậu và cháu đó. Cho nên chúng gọi là Ga-lét.

And Laban said, This heap is a witness between me and thee this day. Therefore was the name of it called Galeed;

49 M à cũng gọi là Mích-ba, vì La-ban có nói thêm rằng: Khi chúng ta phân cách nhau, cầu xin Đức Giê-hô-va coi sóc cậu và cháu.

and Mizpah; for he said, The LORD watch between me and thee when we are absent one from another.

50 N ếu cháu hành hạ các con gái cậu, nếu cưới vợ khác nữa, thì hãy giữ mình! Chẳng phải người thường soi xét ta đâu, bèn là Đức Chúa Trời làm chứng cho chúng ta vậy.

If thou shalt afflict my daughters, or if thou shalt take other wives beside my daughters, no man is with us; see, God is witness between me and thee.

51 L a-ban lại nói cùng Gia-cốp rằng: Nầy đống đá, nầy cây trụ mình cậu đã dựng lên giữa cậu và cháu đây.

And Laban said to Jacob, Behold this heap, and behold this pillar, which I have raised up between me and thee;

52 Đ ống đá nầy và cây trụ nầy làm chứng rằng cậu chẳng qua khỏi đây, đi đến nơi cháu, và cháu cũng chẳng vượt khỏi đây, đi đến nơi cậu, trong khi có ý muốn làm hại nhau.

let this heap be witness and this pillar be witness that I will not pass over this heap against thee and that thou shalt not pass over this heap and this pillar against me, for harm.

53 C ầu xin Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham, Đức Chúa Trời của Na-cô, Đức Chúa Trời của cha các người đó đoán xét cho chúng ta! Gia-cốp chỉ Đấng của Y-sác, cha mình, kính sợ mà thề.

The God of Abraham and the God of Nahor, the God of their fathers, judge between us. And Jacob swore by the fear of his father Isaac.

54 Đ oạn, người dâng một của lễ tại trên núi, và mời các anh em mình dùng bánh. Vậy, chúng dùng bánh, rồi ở ban đêm trên núi.

Then Jacob offered sacrifice upon the mount and called his brethren to eat bread; and they ate bread and slept in the mount.

55 L a-ban dậy sớm, hôn các con trai và các con gái mình, và chúc phước cho, rồi đi trở về nhà mình.

And early in the morning Laban rose up and kissed his sons and his daughters and blessed them; and Laban departed and returned unto his place.