1 K ế đó, Đức Chúa Jêsus đi thành nầy đến thành khác, giảng dạy và rao truyền tin lành của nước Đức Chúa Trời. Có mười hai sứ đồ ở với Ngài.

¶ And it came to pass afterward that he went throughout every city and village, preaching and announcing the gospel of the kingdom of God, and the twelve with him,

2 C ũng có mấy người đờn bà đi theo Ngài, là những người đã được cứu khỏi quỉ dữ và chữa khỏi bịnh: Ma-ri, gọi là Ma-đơ-len, từ người bảy quỉ dữ đã ra,

and certain women, who had been healed of evil spirits and infirmities: Mary called Magdalene, out of whom went seven devils,

3 G ian-nơ vợ Chu-xa, là quan nội vụ của vua Hê-rốt, Su-xan-nơ và nhiều người khác nữa giúp của cải cho Ngài.

and Joanna the wife of Chuza, Herod’s steward, and Susanna, and many others who ministered unto him of their substance.

4 K hi có đoàn dân đông nhóm lại, và người hết thảy các thành đều đến cùng Ngài, thì Ngài lấy thí dụ mà phán cùng họ rằng:

¶ And when many people were gathered together and were come to him out of every city, he spoke by a parable:

5 N gười gieo giống đi ra để gieo giống mình. Khi vải giống, một phần giống rơi ra dọc đường, bị giày đạp và chim trời xuống ăn hết.

A sower went out to sow his seed, and as he sowed, some fell along the way, and it was trodden down, and the fowls of the air devoured it.

6 M ột phần khác rơi ra nơi đất đá sỏi, khi mới mọc lên, liền héo đi, vì không có hơi ẩm.

And some fell upon the rock, and as soon as it was sprung up, it withered away because it lacked moisture.

7 M ột phần khác rơi vào bụi gai, gai mọc lên với hột giống, làm cho nghẹt ngòi.

And some fell among thorns, and the thorns sprang up with it and choked it.

8 L ại có một phần khác rơi xuống nơi đất tốt, thì mọc lên, và kết quả, một thành trăm. Đương phán mấy lời đó, Ngài kêu lên rằng: Ai có tai mà nghe, hãy nghe.

And some fell on good ground and sprang up and bore fruit a hundredfold. And when he had said these things, he cried, He that has ears to hear, let him hear.

9 M ôn đồ hỏi Ngài thí dụ ấy có nghĩa gì.

And his disciples asked him, saying, What might this parable be?

10 N gài đáp rằng: Đã ban cho các ngươi được biết những sự mầu nhiệm nước Đức Chúa Trời; song, với kẻ khác thì dùng thí dụ mà nói, để nó xem mà không thấy, nghe mà không hiểu.

And he said, Unto you it is given to know the mysteries of the kingdom of God, but to the others in parables that seeing they might not see and hearing they might not understand.

11 N ầy, lời thí dụ đó nghĩa như vầy: Hột giống là đạo Đức Chúa Trời.

Now the parable is this: The seed is the word of God.

12 P hần rơi ra dọc đường, là những kẻ nghe đạo; nhưng về sau ma quỉ đến, cướp lấy đạo từ trong lòng họ, e rằng họ tin mà được cứu chăng.

Those along the way are those that hear; then comes the devil and takes away the word out of their hearts, lest they should believe and be saved.

13 P hần rơi ra đất đá sỏi là kẻ nghe đạo, bèn vui mừng chịu lấy; nhưng họ không có rễ, chỉ tin tạm mà thôi; nên khi sự thử thách đến, thì họ tháo lui.

Those on the rock are those that when they hear, receive the word with joy, but these have no root, who for a while believe and in time of temptation fall away.

14 P hần rơi vào bụi gai, là những kẻ đã nghe đạo, nhưng rồi đi, để cho sự lo lắng, giàu sang, sung sướng đời nầy làm cho đạo phải nghẹt ngòi, đến nỗi không sanh trái nào được chín.

And that which fell among thorns are those who when they have heard go forth and are choked with cares and riches and pleasures of this life and bring no fruit to perfection.

15 S ong phần rơi vào nơi đất tốt, là kẻ có lấy lòng thật thà tử tế nghe đạo, gìn giữ và kết quả một cách bền lòng.

But that on the good ground are those who in an honest and good heart, having heard the word, keep it and bring forth fruit with patience.

16 K hông ai đã thắp đèn tại lấy thùng úp lại, hay là để dưới giường; như để trên chơn đèn, hầu cho ai vào nhà đều thấy sáng.

No one when they have lighted a lamp cover it with a vessel or put it under a bed, but set it on a lampstand, that those who enter in may see the light.

17 T hật không có điều gì kín mà không phải lộ ra, không có điều gì giấu mà chẳng bị biết và tỏ ra.

For nothing is secret that shall not be made manifest, neither any thing hid that shall not be known and come to light.

18 V ậy, hãy coi chừng về cách các ngươi nghe; vì kẻ đã có, sẽ cho thêm; kẻ không có, sẽ cất lấy sự họ tưởng mình có.

Take heed therefore how ye hear, for whosoever has, to him shall be given; and whosoever has not, from him shall be taken even that which he seems to have.

19 M ẹ và anh em Đức Chúa Jêsus đến tìm Ngài; song vì người ta đông lắm, nên không đến gần Ngài được.

Then his mother and his brethren came to him and could not get to him for the crowd.

20 V ậy có kẻ báo cho Ngài biết rằng: Mẹ và anh em thầy ở ngoài, muốn thấy thầy.

And it was told him by certain who said, Thy mother and thy brethren stand outside, desiring to see thee.

21 N hưng Ngài đáp rằng: Mẹ ta và anh em ta là kẻ nghe đạo Đức Chúa Trời và làm theo đạo ấy.

And he answered and said unto them, My mother and my brethren are those who hear the word of God and do it.

22 M ột ngày kia, Ngài xuống thuyền với môn đồ, mà phán rằng: Hãy qua bên kia hồ; rồi đi.

¶ Now it came to pass on a certain day, that he went into a ship with his disciples, and he said unto them, Let us go over unto the other side of the lake. And they launched forth.

23 K hi thuyền đương chạy, thì Ngài ngủ. Có cơn bão nổi lên trong hồ, nước vào đầy thuyền, đương nguy hiểm lắm.

But as they sailed, he fell asleep; and there came down a storm of wind on the lake; and they were being filled with water and were in jeopardy.

24 M ôn đồ bèn đến thức Ngài dậy, rằng: Thầy ôi, Thầy ôi, chúng ta chết! Nhưng Ngài, vừa thức dậy, khiến gió và sóng phải bình tịnh và yên lặng như tờ.

And they came to him and awoke him, saying, Master, master, we perish. Then he arose and rebuked the wind and the raging of the water, and they ceased, and there was a calm.

25 N gài bèn phán cùng môn đồ rằng: Đức tin các ngươi ở đâu? Môn đồ sợ hãi và bỡ ngỡ, nói với nhau rằng: Người nầy là ai, khiến đến gió và nước, mà cũng phải vâng lời Ngài?

And he said unto them, Where is your faith? And they, being afraid, wondered, saying one to another, Who is this! for he even commands the winds and the water, and they obey him.

26 K ế đó, ghé vào đất của dân Giê-ra-sê, ngang xứ Ga-li-lê.

And they arrived at the country of the Gadarenes, which is over against Galilee.

27 K hi Đức Chúa Jêsus lên bờ, có một người ở thành ấy bị nhiều quỉ ám đi gặp Ngài. Đã lâu nay, người không mặc áo, không ở nhà, song ở nơi mồ mả.

And when he went forth to land, there met him out of the city a certain man, who had demons for a long time and wore no clothes, neither abode in any house, but in the tombs.

28 N gười ấy vừa thấy Đức Chúa Jêsus thì la lên inh ỏi, và đến gieo mình nơi chơn Ngài, nói lớn tiếng rằng: Lạy Đức Chúa Jêsus, Con Đức Chúa Trời Rất Cao, tôi với Ngài có sự chi chăng? Tôi cầu xin Ngài, đừng làm khổ tôi.

When he saw Jesus, he cried out and fell down before him and with a loud voice said, What have I to do with thee, Jesus, thou Son of God most high? I beseech thee, torment me not.

29 V ì Đức Chúa Jêsus đương truyền cho tà ma phải ra khỏi người đó mà nó đã ám từ lâu; dầu họ giữ người, xiềng và còng chơn lại, người cứ bẻ xiềng tháo còng, và bị quỉ dữ đem vào nơi đồng vắng.

(For he had commanded the unclean spirit to come out of the man. For oftentimes it had caught him, and he was kept bound with chains and in fetters, and he broke the bands and was driven of the demon into the wilderness.)

30 Đ ức Chúa Jêsus hỏi người rằng: Mầy tên gì? Người thưa rằng: Quân đội; vì nhiều quỉ đã ám vào người.

And Jesus asked him, saying, What is thy name? And he said, Legion, because many demons were entered into him.

31 C húng nó bèn cầu xin Đức Chúa Jêsus đừng khiến mình xuống vực sâu.

And they besought him that he would not command them to go out into the abyss.

32 V ả, ở đó có một bầy heo đông đương ăn trên núi. Các quỉ xin Đức Chúa Jêsus cho chúng nó nhập vào những heo ấy, Ngài bèn cho phép.

And there was there a herd of many swine feeding on the mountain, and they besought him that he would allow them to enter into them. And he allowed them.

33 V ậy, các quỉ ra khỏi người đó, nhập vào bầy heo, bầy heo từ trên bực cao đâm đầu xuống hồ và chết chìm.

Then the demons went out of the man and entered into the swine, and the herd ran violently down a steep place into the lake and were choked.

34 C ác kẻ chăn heo thấy vậy chạy trốn, đồn tin ấy ra trong thành và trong nhà quê.

When those that fed them saw what was done, they fled and went and told it in the city and in the country.

35 T hiên hạ bèn đổ ra xem việc mới xảy ra; khi họ đến cùng Đức Chúa Jêsus, thấy người mà các quỉ mới ra khỏi ngồi dưới chơn Đức Chúa Jêsus, mặc áo quần, bộ tỉnh táo, thì sợ hãi lắm.

Then they went out to see what was done and came to Jesus and found the man, out of whom the demons were departed, sitting at the feet of Jesus, clothed, and in his right mind; and they were afraid.

36 N hững người đã xem thấy sự lạ đó, thuật lại cho thiên hạ biết người bị quỉ ám được cứu khỏi thế nào.

And those who saw it told them by what means he that was possessed of the demons was saved.

37 H ết thảy dân ở miền người Giê-ra-sê xin Đức Chúa Jêsus lìa khỏi xứ họ, vì họ sợ hãi lắm. Ngài bèn xuống thuyền trở về.

Then the whole multitude of the country of the Gadarenes round about besought him to depart from them, for they were taken with great fear; and he went up into the ship and returned back again.

38 N gười đã khỏi những quỉ ám xin phép ở với Ngài, nhưng Đức Chúa Trời biểu về, mà rằng:

Now the man out of whom the demons were departed besought him that he might be with him, but Jesus sent him away, saying,

39 H ãy về nhà ngươi, thuật lại mọi điều Đức Chúa Trời đã làm cho ngươi. Vậy, người ấy đi, đồn khắp cả thành mọi điều Đức Chúa Jêsus đã làm cho mình.

Return to thine own house and tell what great things God has done unto thee. And he went, preaching throughout the whole city what great things Jesus had done unto him.

40 K hi trở về, có đoàn dân đông rước Ngài; vì ai nấy cũng trông đợi Ngài.

¶ And it came to pass that when Jesus returned, the people received him, for they were all waiting for him.

41 C ó người cai nhà hội tên là Giai-ru đến sấp mình xuống nơi chơn Đức Chúa Jêsus, xin Ngài vào nhà mình.

And, behold, there came a man named Jairus, and he was a prince of the synagogue, and he fell down at Jesus’ feet and besought him that he would come into his house;

42 V ì người có con gái một, mười hai tuổi, gần chết. Khi Đức Chúa Jêsus đương đi, dân chúng lấn ép Ngài tứ phía.

for he had an only daughter, about twelve years of age, and she lay dying. But as he went, the people thronged him.

43 B ấy giờ, có một người đờn bà đau bịnh mất huyết mười hai năm rồi, cũng đã tốn hết tiền của về thầy thuốc, không ai chữa lành được,

And a woman having an issue of blood twelve years, who had spent all her living upon physicians but could not be healed by any,

44 đ ến đằng sau Ngài rờ trôn áo; tức thì huyết cầm lại.

came behind him and touched the border of his garment, and immediately her issue of blood stopped.

45 Đ ức Chúa Jêsus bèn phán rằng: Ai sờ đến ta? Ai nấy đều chối; Phi -e-rơ và những người đồng bạn thưa rằng: Thưa thầy, đoàn dân vây lấy và ép thầy.

Then Jesus said, Who touched me? When all denied, Peter and those that were with him said, Master, the multitude throng thee and press thee, and sayest thou, Who touched me?

46 Đ ức Chúa Jêsus phán rằng: Có người đã rờ đến ta, vì ta nhận biết có quyền phép từ ta mà ra.

And Jesus said, Someone has touched me, for I perceive that virtue is gone out of me.

47 N gười đờn bà thấy mình không thể giấu được nữa, thì run sợ, đến sấp mình xuống nơi chơn Ngài, tỏ thật trước mặt dân chúng vì cớ nào mình đã rờ đến, và liền được lành làm sao.

And when the woman saw that she was not hid, she came trembling, and falling down before him, she declared unto him before all the people for what cause she had touched him and how she was healed immediately.

48 N hưng Đức Chúa Jêsus phán rằng: Hỡi con gái ta, đức tin ngươi đã chữa lành ngươi; hãy đi cho bình an.

And he said unto her, Daughter, be of good comfort; thy faith has made thee whole; go in peace.

49 N gài còn đương phán, có kẻ ở nhà người cai nhà hội đến nói với người rằng: Con gái ông chết rồi; đừng làm phiền thầy chi nữa.

While he yet spoke, there came one from the ruler of the synagogue’s house, saying to him, Thy daughter is dead; trouble not the Master.

50 S ong Đức Chúa Jêsus nghe vậy, phán cùng Giai-ru rằng: Đừng sợ, hãy tin mà thôi, thì con ngươi sẽ được cứu.

But when Jesus heard it, he answered him, saying, Fear not; only believe, and she shall be made whole.

51 K hi đến nhà, Ngài chỉ cho Phi -e-rơ, Gia-cơ và Giăng, và cha mẹ con ấy vào cùng Ngài.

And when he came into the house, he allowed no one to go in except Peter and James and John and the father and the mother of the maiden.

52 A i nấy đều khóc lóc than vãn về con đó. Nhưng Ngài phán rằng: Đừng khóc, con nầy không phải chết, song nó ngủ.

And all wept and bewailed her, but he said, Weep not; she is not dead, but sleeps.

53 H ọ biết nó thật chết rồi, bèn nhạo báng Ngài.

And they laughed him to scorn, knowing that she was dead.

54 n hưng Đức Chúa Jêsus cầm lấy tay con ấy, gọi lớn tiếng lên rằng: Con ơi, hãy chờ dậy!

And he put them all out and took her by the hand and called, saying, Maid, arise.

55 T hần linh bèn hoàn lại, con ấy chờ dậy liền; rồi Ngài truyền cho nó ăn.

Then her spirit returned, and she arose straightway, and he commanded to give her food.

56 C ha mẹ nó lấy làm lạ; nhưng Ngài cấm nói lại sự xảy ra đó với ai.

And her parents were astonished, but he charged them that they should tell no one what was done.