1 M y son! if thou hast been surety for thy friend, Hast stricken for a stranger thy hand,
Wiilkaygiiyow, haddaad deriskaaga dammiin u noqotid, Ama haddaad shisheeye gacanta dhaar ugu dhiibtid,
2 H ast been snared with sayings of thy mouth, Hast been captured with sayings of thy mouth,
Markaas waxaa lagugu dabay erayada afkaaga, Oo waxaa lagugu qabtay erayada afkaaga.
3 D o this now, my son, and be delivered, For thou hast come into the hand of thy friend. Go, trample on thyself, and strengthen thy friend,
Haddaba, wiilkaygiiyow, bal waxan samee oo isa samatabbixi, Waayo, gacantii deriskaagii waad gashay; U tag, oo is-hoosaysii, oo deriskaaga bari.
4 G ive not sleep to thine eyes, And slumber to thine eyelids,
Indhahaaga hurdo ha isugu keenin, Oo indhahaaga daboolkoodana lulo ha isugu qaban.
5 B e delivered as a roe from the hand, And as a bird from the hand of a fowler.
Isu samatabbixi sida cawl gacanta ugaadhsadaha uga baxsato, Iyo sida shimbir gacanta shimbirdabaha uga baxsato.
6 G o unto the ant, O slothful one, See her ways and be wise;
Kaaga caajiska ahow, bal qudhaanjada u tag, Oo bal jidadkeeda u fiirso oo caqli yeelo,
7 W hich hath not captain, overseer, and ruler,
Iyadoo aan lahayn madaxweyne, Sirkaal iyo taliye toona,
8 S he doth prepare in summer her bread, She hath gathered in harvest her food.
Ayay guga cuntadeeda soo diyaarsataa, Oo quudkeedana waxay soo urursataa wakhtiga beeraha la goosto.
9 T ill when, O slothful one, dost thou lie? When dost thou arise from thy sleep?
Haddaba kaaga caajiska ahow, ilaa goormaad hurdaysaa? Goormaadse hurdadaada ka toosaysaa?
10 A little sleep, a little slumber, A little clasping of the hands to rest,
Weliba, in yar baad seexataa, in yar baad lulootaa, Oo in yar baad gacmaha hurdo aawadeed u laabataa,
11 A nd thy poverty hath come as a traveller, And thy want as an armed man.
Hadda caydhinimadaadu waxay u iman doontaa sida mid dad dhaca, Oo baahidaaduna waxay u iman doontaa sida nin hub wata.
12 A man of worthlessness, a man of iniquity, Walking perverseness of mouth,
Qofkii waxmatare ah, iyo ninkii sharrow ahuba, Wuxuu ku socdaa af qalloocan;
13 W inking with his eyes, speaking with his feet, Directing with his fingers,
Indhihiisuu ku baaqaa, oo cagihiisuu ku hadlaa, Oo faruhuu wax ku baraa;
14 F rowardness in his heart, devising evil at all times, Contentions he sendeth forth.
Qalbigiisa qalloocnaan baa ku jirta, had iyo goorna wuxuu ku fikiraa shar, Oo wuxuu beeraa muran.
15 T herefore suddenly cometh his calamity, Instantly he is broken -- and no healing.
Haddaba sidaas daraaddeed masiibadiisu degdeg bay u iman doontaa, Oo dhaqso buu u jabi doonaa, dawona ma leh.
16 T hese six hath Jehovah hated, Yea, seven abominations to His soul.
Waxaa jira lix waxyaalood oo uu Rabbigu neceb yahay, Haah, toddoba ayaa naftiisu aad u karahdaa,
17 E yes high -- tongues false -- And hands shedding innocent blood --
Waana indho kibir badan, carrab been sheega, Iyo gacmo dhiig aan eed lahayn daadiya,
18 A heart devising thoughts of vanity -- Feet hasting to run to evil --
Qalbi male shar ah hindisa, Iyo cago xumaan ku degdega,
19 A false witness doth breathe out lies -- And one sending forth contentions between brethren.
Markhaati been ah oo been sheega, Iyo kii muran dad walaalo ah ku dhex beera. Digniin Ku Saabsan Sinada
20 K eep, my son, the command of thy father, And leave not the law of thy mother.
Wiilkaygiiyow, qaynuunka aabbahaa xaji, Oo amarka hooyadaana ha ka tegin.
21 B ind them on thy heart continually, Tie them on thy neck.
Had iyo goorba qalbiga ku sido, Oo qoortana ku xidho.
22 I n thy going up and down, it leadeth thee, In thy lying down, it watcheth over thee, And thou hast awaked -- it talketh thee.
Markaad socotid wuu ku hoggaamin doonaa, Oo markaad seexatidna wuu ku dhawri doonaa, Markaad toostidna wuu kula hadli doonaa.
23 F or a lamp the command, And the law a light, And a way of life reproofs of instruction,
Waayo, qaynuunku waa laambad, amarkuna waa iftiin, Oo canaanashada edbintuna waa jidkii nolosha,
24 T o preserve thee from an evil woman, From the flattery of the tongue of a strange woman.
Inay kaa dhawraan naagta sharka ah, Iyo sasabashada carrabka naagta qalaad.
25 D esire not her beauty in thy heart, And let her not take thee with her eyelids.
Quruxdeeda qalbigaaga ha ka damcin, Oo yaanay indhaheeda daboolkooda kugu sasaban.
26 F or a harlot consumeth unto a cake of bread, And an adulteress the precious soul hunteth.
Waayo, naag dhillo ah aawadeed waxaa nin la gaadhsiiyaa go' kibis ah, Oo dhilladuna waxay ugaadhsataa nafta qaaligaa.
27 D oth a man take fire into his bosom, And are his garments not burnt?
Miyuu nin laabta dab ku qaadi karaa, Iyadoo aan dharkiisu guban?
28 D oth a man walk on the hot coals, And are his feet not scorched?
Miyuu mid dhuxul kulul ku kor socon karaa, Iyadoo aan cagihiisu guban?
29 S o he who hath gone in unto the wife of his neighbour, None who doth touch her is innocent.
Haddaba sidaas oo kaluu noqdaa kii naagta deriskiisa u tagaa, Oo ku alla kii iyada taabtaaba ma taqsiir la'aan doono.
30 T hey do not despise the thief, When he stealeth to fill his soul when he is hungry,
Dadku tuug ma quudhsadaan hadduu wax xado Inuu naftiisa dhergiyo markuu gaajoodo,
31 A nd being found he repayeth sevenfold, All the substance of his house he giveth.
Laakiinse haddii isaga la qabto waa inuu toddoba jibbaar u magdhabaa, Waa inuu ku bixiyaa waxa gurigiisa yaal oo dhan.
32 H e who committeth adultery a woman lacketh heart, He is destroying his soul who doth it.
Kii naag ka sinaystaa wuu caqli daranyahay, Oo kii sidaas yeelaa naftiisuu halligaa.
33 A stroke and shame he doth find, And his reproach is not wiped away,
Oo wuxuu heli doonaa dhaawacyo iyo sharafdarro; Oo ceebtiisana lama tirtiri doono innaba.
34 F or jealousy the fury of a man, And he doth not spare in a day of vengeance.
Waayo, hinaaso waa nin cadhadiis. Maalinta aarsashadana isagu ma tudhi doono.
35 H e accepteth not the appearance of any atonement, Yea, he doth not consent, Though thou dost multiply bribes!
Isagu innaba mag kaa qaadan maayo, oo sinaba kuula heshiin maayo, In kastoo aad hadiyado badan siisid.