1 Л юби Господа, своего Бога, и всегда соблюдай Его требования, установления и повеления.
Na reira me aroha koe ki a Ihowa, ki tou Atua, kia mau ki tana ako, ki ana tikanga, ki tana i whakarite ai, me ana whakahau, i nga ra katoa.
2 Я не обращаюсь к вашим детям, которые не знали и не видели наказание Господа, вашего Бога. Вспомните сегодня Его величие, Его могучую длань и простертую руку,
Kia mohio hoki koutou i tenei ra: kahore ano ia ahau e korero ana ki a koutou tamariki, kahore hoki ratou i mohio, kahore ano hoki i kite i te whakawhiu a Ihowa, a to koutou Atua, i tona nui, i tona ringa kaha, i tona takakau i maro ra,
3 з намения и дела, которые Он сотворил в Египте и с фараоном, царем Египта, и со всей его страной;
I ana merekara hoki, i ana mahi i meatia e ia i waenganui o Ihipa ki a Parao kingi o Ihipa, ki tona whenua katoa hoki;
4 т о, что Он сделал с египетским войском, с его конями и колесницами, как Он утопил их в водах Красного моря, когда они гнались за вами, и как Господь погубил их до этого дня.
I tana hoki i mea ai ki te ope o Ihipa, ki o ratou hoiho, ki a ratou hariata; i a ia i mea ra i nga wai o te Moana Whero kia huri ki runga ki a ratou i to ratou whainga mai i a koutou, a huna iho ratou e Ihowa a mohoa noa nei;
5 В аши дети не видели то, что Он сделал для вас в пустыне, пока вы не пришли на это место,
I nga mea hoki i mea ai ia ki a koutou i te koraha, a tae noa mai koutou ki tenei wahi;
6 и что Он совершил с Датаном и Авирамом, сыновьями рувимита Елиава, когда земля разверзлась прямо посреди народа Израиля и поглотила их с их домочадцами, шатрами и всеми живыми существами, которые им принадлежали.
I tana hoki i mea ai ki a Ratana raua ko Apirama, ki nga tama a Eriapa tama a Reupena; i te kowheratanga ake o te mangai o te whenua, a horomia ana ratou, me nga tangata o o ratou whare, me o ratou teneti hoki, me a ratou mea ora katoa, i waengan ui i a Iharaira katoa:
7 В аши собственные глаза видели все эти великие дела, которые совершил Господь.
Ko o koutou kanohi ia kua kite i nga mahi nunui katoa a Ihowa i mahi ai ia.
8 И так, соблюдайте все повеления, которые я даю вам сегодня, чтобы быть сильными, войти в землю, куда вы идете, и завладеть ею,
Ae ra, kia mau ki nga whakahau katoa e whakahau atu nei ahau ki a koe i tenei ra, kia kaha ai koe, kia tae atu ai hoki, kia whiwhi ai ki te whenua e haere atu nei koutou ki reira ki te tango;
9 и чтобы долго жить на земле, которую Господь клялся отдать вашим отцам и их семени, на земле, где течет молоко и мед.
Kia roa ai hoki o koutou ra ki te whenua i oati ai a Ihowa ki ou matua kia hoatu ki a ratou, ki o ratou uri, he whenua e rerengia ana e te waiu, e te honi.
10 З емля, куда ты идешь, чтобы завладеть ею, не похожа на землю Египта, откуда вы пришли, где ты сажал семя и орошал поля с помощью ног, как и в огороде.
Ko te whenua hoki e haere atu nei koe ki reira ki te tango, ehara i te pera me te whenua o Ihipa, i mahue atu ra i a koe, e whakato ai koe i tau purapura, e whakamakuku ai hoki ki tou waewae, ano he kari otaota:
11 Н о земля, куда вы вступаете, чтобы завладеть ею, – это земля гор и долин, которая пьет дождь с неба.
Engari he whenua pukepuke, he whenua raorao te whenua e haere atu nei koutou ki reira ki te tango, e inu ana hoki i te ua o te rangi hei wai;
12 Э то земля, о которой заботится Господь, твой Бог; взгляд Господа, твоего Бога, круглый год лежит на ней.
He whenua e matapoporetia ana e Ihowa, e tou Atua: kei reira tonu nga kanohi o Ihowa, o tou Atua, no te timatanga o te tau taea noatia te mutunga o te tau.
13 Е сли вы будете верно слушаться Моих повелений, которые Я даю вам сегодня – любить Господа, вашего Бога, и служить Ему от всего сердца и от всей души, –
A ki te whakarongo marie koutou ki aku whakahau e whakahau atu nei ahau ki a koutou i tenei ra, kia aroha ki a Ihowa, ki to koutou Atua, kia whakapaua o koutou ngakau, o koutou wairua ki te mahi ki a ia,
14 т о Я буду в срок посылать дожди на вашу землю, осенние и весенние дожди, чтобы ты собирал зерно, молодое вино и масло.
Na ka hoatu e ahau te ua mo to koutou whenua i tona po ano, te ua mataati me te ua o muri, a ka kohikohi koe i tau witi, i tau waina, i tau hinu.
15 Я дам траву на полях для твоего скота, и ты будешь есть и насыщаться.
A ka hoatu e ahau te tarutaru ki ou parae, ma au kararehe, a ka kai koe, ka makona.
16 Б ерегитесь, иначе вы соблазнитесь тем, чтобы уклониться и почитать других богов, и поклоняться им.
Kia mahara ki a koutou, kei mamingatia o koutou ngakau, kei peka ke koutou, kei mahi ki nga atua ke, kei koropiko ki a ratou;
17 Т огда гнев Господа вспыхнет против вас – и Он запрет небеса, и не будет дождя, и земля не будет приносить урожай, и вы вскоре будете истреблены с благодатной земли, которую дает вам Господь. Важность наставления потомков
A ka mura te riri o Ihowa ki a koutou, a ka tutakina e ia te rangi, e kore ake ai te ua, e kore ai hoki e tukua mai e te whenua ona hua; na ka hohoro koutou te mate atu i te whenua pai ka homai nei e Ihowa ki a koutou.
18 С охраните Мои слова в сердцах и умах; навяжите их как символы на руку и обвяжите ими лбы.
Engari rongoatia enei kupu aku ki roto ki o koutou ngakau, ki o koutou wairua; herea hoki hei tohu ki o koutou ringa, hei pare ano ki waenganui i o koutou kanohi.
19 У чите им своих детей, говорите о них, когда сидите дома и когда идете по дороге, когда ложитесь и когда встаете.
Whakaakona atu hoki ki a koutou tamariki, korerotia ina noho i tou whare, ina haere koe i te huarahi, ina takoto, ina whakatika ranei.
20 Н апишите их на дверных косяках и на воротах своего дома,
Tuhituhia ano hoki ki nga pou tatau o tou whare, ki ou tatau hoki;
21 ч тобы ваши дни и дни ваших детей были так же многочисленны на земле, которую Господь клялся дать вашим отцам, столько дней, сколько небеса находятся над землей.
Kia tini ai ou ra, me nga ra o a koutou tamariki ki te whenua i oati ai a Ihowa ki ou matua kia hoatu ki a ratou, kia rite ai ki nga ra o te rangi i runga i te whenua.
22 Е сли вы будете тщательно соблюдать все повеления, которые я даю вам, чтобы вы им следовали – любить Господа, вашего Бога, ходить всеми Его путями и быть верными Ему, –
Ki te ata pupuri hoki koutou i enei whakahau katoa e whakahau atu nei ahau ki a koutou kia mahia; ki te aroha ki a Ihowa, ki to koutou Atua, ki te haere hoki i ana huarahi, ki te awhi ki a ia;
23 т о Господь прогонит от вас все другие народы, и вы выселите тех, кто многочисленнее и сильнее вас.
Na ka peia atu e Ihowa enei iwi katoa i to koutou aroaro, a ka riro i a koutou nga iwi he nui ake, he kaha ake i a koutou.
24 В сякое место, на которое ступит ваша нога, станет вашим: ваша земля будет простираться от пустыни до Ливана, от реки Евфрат до западного моря.
Mo koutou nga wahi katoa e takahia e te kapu o o koutou waewae: kei te koraha, ke Repanona hoki, kei te awa, kei Uparati, a tae noa ki te moana ki te hauauru, nga rohe ki a koutou.
25 Н икто не в силах будет противостоять вам. Господь, ваш Бог, как Он и обещал вам, наведет страх и ужас перед вами на всю землю, где бы вы ни шли.
E kore e tu te tangata ki to koutou aroaro: ka whakapangia hoki e Ihowa, e to koutou Atua, to koutou wehi, me to koutou tuiri ki te mata katoa o te whenua e takahia e koutou, ka rite ki tana i korero ai ki a koutou.
26 С мотрите, сегодня я предлагаю вам благословение и проклятие –
Nana, ka hoatu e ahau ki to koutou aroaro i tenei ra te manaaki me te kanga:
27 б лагословение, если вы будете слушаться повелений Господа, вашего Бога, которые я даю вам сегодня,
Te manaaki, ki te rongo koutou ki nga whakahau a Ihowa, a to koutou Atua, e whakahau atu nei ahau ki a koutou i tenei ra;
28 а проклятие – если вы не будете слушаться повелений Господа, вашего Бога, свернете с пути, который я указываю вам сегодня, и пойдете за другими богами, которых не знали.
Te kanga hoki, ki te kahore koutou e rongo ki nga whakahau a Ihowa, a to koutou Atua, a ka peka ke i te huarahi e kiia atu nei e ahau ki a koutou i tenei ra, ki te whai ki nga atua ke, kihai nei i mohiotia e koutou.
29 К огда Господь, твой Бог, введет тебя в землю, куда ты идешь, чтобы завладеть ею, ты должен провозгласить там, на горе Гаризим благословения, а на горе Гевал проклятия.
A tenei ake, a te wa e kawea ai koe e Ihowa, e tou Atua, ki te whenua, ka haere atu nei koe ki reira ki te tango, na me hoatu e koe te manaaki ki runga ki Maunga Keritimi me te kanga ki runga ki Maunga Epara.
30 Т ы знаешь, что эти горы находятся за Иорданом, к западу от дороги, на закат солнца, рядом с великими деревьями Море, в земле тех хананеев, что живут в иорданской долине в окрестностях Гилгала.
Kahore ianei ena i tawahi o Horano, i te taha o te huarahi e to ai te ra, i te whenua o nga Kanaani e noho ana i te Arapaha i te ritenga atu o Kirikara, i te taha o nga oki i More?
31 В ы переходите Иордан, чтобы войти и завладеть землей, которую дает вам Господь, ваш Бог. Когда вы завладеете ею и будете там жить,
Ka whiti atu hoki koutou i Horano, ka haere ki te tango i te whenua e homai ana e Ihowa, e to koutou Atua, ki a koutou, a ka riro a reira i a koutou, a ka noho koutou ki reira.
32 с мотрите, соблюдайте все установления и законы, которые я даю вам сегодня.
Na kia mahara ki te mahi i nga tikanga katoa, i nga whakaritenga e hoatu nei e ahau ki to koutou aroaro i tenei ra.