1 D ad shar leh ha ka masayrin, Hana jeclaysan inaad iyaga la joogtid.
No tengas envidia de los malvados, ni desees estar con ellos;
2 W aayo, qalbigoodu wuxuu ka fikiraa kharribaad, Oo bushimahooduna waxay ku hadlaan belaayo.
porque su corazón trama violencia, y sus labios hablan de hacer mal.
3 G uri wuxuu ku dhismaa xigmad, Wuxuuna ku taagnaadaa waxgarasho,
Con sabiduría se edifica una casa, y con prudencia se afianza;
4 Q awladuhuna aqoontay kaga buuxsamaan Maal kasta oo qaali ah oo qurux badan.
con conocimiento se llenan las cámaras de todo bien preciado y deseable.
5 N inkii caqli lahu xoog buu leeyahay, Oo ninkii aqoon lahuna itaal buu sii korodhsadaa.
El hombre sabio es fuerte, y el hombre de conocimiento aumenta su poder.
6 W aayo, waa inaad talo wanaagsan ku dagaallantaa, Oo waxaa taliyayaal badan la jirta nabadgelyo.
Porque con dirección sabia harás la guerra, y en la abundancia de consejeros está la victoria.
7 X igmaddu nacaska way ka dheer tahay, Isagu xagga iridda afkiisa kuma kala qaado.
Muy alta está la sabiduría para el necio, en la puerta no abre su boca.
8 K ii ku fikira inuu xumaan sameeyo, Waxaa loogu yeedhi doonaa belaayo-sameeye.
Al que planea hacer el mal, lo llamarán intrigante.
9 F ikirka nacasnimadu waa dembi, Kii wax quudhsadaana waa u karaahiyo dadka.
El tramar necedad es pecado, y el escarnecedor es abominación a los hombres.
10 M aalinta dhibaatada haddaad liicdid, Itaalkaagu waa yar yahay.
Si eres débil en día de angustia, tu fuerza es limitada.
11 S amatabbixi kuwa dhimashada loo wadayo, Kuwa ku dhow in la gowracona dib uga qabo.
Libra a los que son llevados a la muerte, y retén a los que van con pasos vacilantes a la matanza.
12 H addaad tidhaahdid, Bal eeg, waxan ma aannu garanayn, Kan qalbiyada miisaamaa miyaanu ka fiirsanayn? Oo kan naftaada dhawraa miyaanu ogayn? Oo miyaanu isagu nin walba ugu abaalgudayn sida shuqulkiisu yahay?
Si dices: Mira, no sabíamos esto. ¿No lo tiene en cuenta el que sondea los corazones ? ¿No lo sabe el que guarda tu alma ? ¿No dará a cada hombre según su obra ?
13 W iilkaygiiyow, malab cun, waayo, wuu wanaagsan yahay, Oo waxaad cuntaa awlallada malabka, taas oo kuu dhadhan macaan.
Come miel, hijo mío, porque es buena; sí, la miel del panal es dulce a tu paladar.
14 O o xigmadda aqoonteeduna sidaasoo kalay naftaada u ahaan doontaa, Oo haddaad iyada heshid waxaa jiri doona abaalgud, Oo rajadaaduna ma go'i doonto.
Sabe que así es la sabiduría para tu alma; si la hallas, entonces habrá un futuro, y tu esperanza no será cortada.
15 S ida nin shar leh, ha u gabban kan xaqa ah gurigiisa, Oo rugtiisa nasashadana ha kharribin.
No aceches, oh impío, la morada del justo, no destruyas su lugar de descanso;
16 W aayo, nin xaq ahu toddoba goor buu dhacaa, wuuna soo sara kacaa haddana, Laakiinse kuwa sharka leh waxaa lagu afgembiyaa belaayo.
porque el justo cae siete veces; y vuelve a levantarse, pero los impíos caerán en la desgracia.
17 H a rayrayn markuu cadowgaagu dhaco, Oo qalbigaaguna yaanu farxin markuu turunturoodo,
No te regocijes cuando caiga tu enemigo, y no se alegre tu corazón cuando tropiece;
18 W aayo, waaba intaas oo Rabbigu taas arkaa, oo ay shar la ahaato indhihiisa, Oo uu dabadeedna cadhadiisa ka soo celiyaa isaga.
no sea que el Señor lo vea y le desagrade, y aparte de él su ira.
19 X umaanfalayaasha aawadood ha isku dhibin, Kuwa sharka lehna ha ka masayrin,
No te impacientes a causa de los malhechores, ni tengas envidia de los impíos,
20 W aayo, kii shar leh abaalgud ma heli doono, Oo laambadda xumaanfalayaashana waa la bakhtiin doonaa.
porque no habrá futuro para el malo. La lámpara de los impíos será apagada.
21 W iilkaygiiyow, Rabbiga iyo boqorkaba ka cabso, Oo ha ku darsamin kuwa isrogrog badan,
Hijo mío, teme al Señor y al rey, no te asocies con los que son inestables;
22 W aayo, belaayadoodu si degdeg ah ayay u soo kici doontaa, Oo bal yaa yaqaan baabbi'inta labadoodaba? Erayada Kale Oo Kuwa Caqliga Leh
porque de repente se levantará su desgracia, y la destrucción que vendrá de ambos, ¿quién la sabe?
23 O o weliba waxyaalahanuna waa wixii ay kuwa caqliga lahaa yidhaahdeen. In dadka garsooridda loogu kala eexdaa ma wanaagsana.
También éstos son dichos de los sabios: Hacer acepción de personas en el juicio no es bueno.
24 K ii kan shar leh ku yidhaahda, Xaq baad tahay, Dadyowga ayaa habaari doona, oo quruumuhuna way karhi doonaan isaga,
Al que dice al impío: Justo eres, lo maldecirán los pueblos, lo aborrecerán las naciones;
25 L aakiinse kuwii isaga canaantaa farxad bay yeelan doonaan, Oo dushoodana waxaa ku soo degi doonta barako wanaagsan.
mas los que lo reprenden tendrán felicidad, y sobre ellos vendrá abundante bendición.
26 K ii jawaab qumman ku jawaabaa Bushimuhuu dhunkadaa.
Besa los labios el que da una respuesta correcta.
27 S huqulkaaga dibadda ku hagaajiso, Oo beerta ku diyaarso, Oo dabadeedna gurigaaga dhiso.
Ordena tus labores de fuera, y tenlas listas para ti en el campo; y después edifica tu casa.
28 D eriskaaga sababla'aan markhaati ha ku furin, Oo bushimahaagana ha ku khiyaanayn.
No seas, sin causa, testigo contra tu prójimo, y no engañes con tus labios.
29 H ana odhan, Wixii uu igu sameeyey oo kale ayaan ku samayn doonaa, Oo ninkii sidii shuqulkiisu ahaa ayaan u abaalmarin doonaa.
No digas: Como él me ha hecho, así le haré; pagaré al hombre según su obra.
30 W axaan ag maray ninka caajiska ah beertiisa, Iyo ninka garaadka daran beercanabkiisa,
He pasado junto al campo del perezoso, y junto a la viña del hombre falto de entendimiento,
31 O o bal eeg, kulligood waxaa ka baxay qodxan, Oo dhammaantoodna waxaa qariyey maraboob, Oo derbigoodii dhagaxa ahaana waa dumay.
y he aquí, estaba todo lleno de cardos, su superficie cubierta de ortigas, y su cerca de piedras, derribada.
32 M arkaasaan eegay oo aad uga fiirsaday, Waan fiiriyey oo wax ka bartay.
Cuando lo vi, reflexioné sobre ello; miré, y recibí instrucción.
33 W eliba in yar baad seexanaysaa, oo in yar baad gam'aysaa, Oo in yar baad gacmaha hurdo u laabaysaa,
Un poco de dormir, un poco de dormitar, un poco de cruzar las manos para descansar,
34 H addaba caydhnimo waa kuu iman doontaa sida tuug oo kale, Oo baahina sida nin hub sita oo kale.
y llegará tu pobreza como ladrón, y tu necesidad como hombre armado.