1 W hen you sit down to eat with a ruler, Consider carefully what is before you;

Khi con ngồi ăn bữa với một quan trưởng, Hãy xét kỹ người ở trước mặt con;

2 A nd put a knife to your throat If you are a man given to appetite.

Nếu con có láu ăn, Khá để con dao nơi họng con.

3 D o not desire his delicacies, For they are deceptive food.

Chớ thèm món ngon của người, Vì là vật thực phỉnh gạt.

4 D o not overwork to be rich; Because of your own understanding, cease!

Con chớ chịu vật vã đặng làm giàu; Khá thôi nhờ cậy khôn ngoan riêng của con.

5 W ill you set your eyes on that which is not? For riches certainly make themselves wings; They fly away like an eagle toward heaven.

Con há liếc mắt vào sự giàu có sao? Nó đã chẳng còn nữa rồi; Vì nó quả hẳn có mọc cánh, Và bay lên trên trời như chim ưng vậy.

6 D o not eat the bread of a miser, Nor desire his delicacies;

Chớ ăn bánh của kẻ có mắt gian ác, Và đừng tham muốn những món ngon của hắn.

7 F or as he thinks in his heart, so is he. “Eat and drink!” he says to you, But his heart is not with you.

Vì hắn tưởng trong lòng thể nào, thì hắn quả thể ấy. Hắn nói với con rằng: Hãy ăn uống đi; Nhưng trong lòng hắn chẳng hiệp cùng con.

8 T he morsel you have eaten, you will vomit up, And waste your pleasant words.

Miếng con đã ăn, con sẽ mửa ra, Và mất những lời hòa mĩ của con.

9 D o not speak in the hearing of a fool, For he will despise the wisdom of your words.

Chớ nói vào lỗ tai kẻ ngu muội; Vì nó sẽ khinh dể sự khôn ngoan của các lời con.

10 D o not remove the ancient landmark, Nor enter the fields of the fatherless;

Chớ dời đi mộc giới cũ, Đừng vào trong đồng ruộng của kẻ mồ côi;

11 F or their Redeemer is mighty; He will plead their cause against you.

Vì Đấng cứu chuộc của họ vốn quyền năng, Sẽ binh vực sự cáo tụng của chúng nó nghịch với con.

12 A pply your heart to instruction, And your ears to words of knowledge.

Hãy chuyên lòng về sự khuyên dạy, Và lắng tai nghe các lời tri thức.

13 D o not withhold correction from a child, For if you beat him with a rod, he will not die.

Chớ tha sửa phạt trẻ thơ; Dầu đánh nó bằng roi vọt, nó chẳng chết đâu. Khi con đánh nó bằng roi vọt,

14 Y ou shall beat him with a rod, And deliver his soul from hell.

A

15 M y son, if your heart is wise, My heart will rejoice—indeed, I myself;

Hỡi con, nếu lòng con khôn ngoan, Thì lòng ta cũng sẽ được vui mừng;

16 Y es, my inmost being will rejoice When your lips speak right things.

Phải, chánh ruột gan ta sẽ hớn hở Khi miệng con nói điều ngay thẳng.

17 D o not let your heart envy sinners, But be zealous for the fear of the Lord all the day;

Lòng con chớ phân bì với kẻ hung ác; Nhưng hằng ngày hãy kính sợ Đức Giê-hô-va.

18 F or surely there is a hereafter, And your hope will not be cut off.

Vì quả hẳn có sự thưởng thiện, Và sự trông đợi của con sẽ chẳng thành ra luống công.

19 H ear, my son, and be wise; And guide your heart in the way.

Hỡi con, hãy nghe và trở nên khôn ngoan, Khá dẫn lòng con vào đường chánh.

20 D o not mix with winebibbers, Or with gluttonous eaters of meat;

Chớ đồng bọn cùng những bợm rượu, Hoặc với những kẻ láu ăn;

21 F or the drunkard and the glutton will come to poverty, And drowsiness will clothe a man with rags.

Vì bợm rượu và kẻ láu ăn sẽ trở nên nghèo; Còn kẻ ham ngủ sẽ mặc rách rưới.

22 L isten to your father who begot you, And do not despise your mother when she is old.

Hãy nghe lời cha đã sanh ra con, Chớ khinh bỉ mẹ con khi người trở nên già yếu.

23 B uy the truth, and do not sell it, Also wisdom and instruction and understanding.

Hãy mua chân lý, Sự khôn ngoan, sự khuyên dạy, và sự thông sáng; chớ hề bán đi.

24 T he father of the righteous will greatly rejoice, And he who begets a wise child will delight in him.

Cha người công bình sẽ có sự vui vẻ lớn, Và người nào sanh con khôn ngoan sẽ khoái lạc nơi nó.

25 L et your father and your mother be glad, And let her who bore you rejoice.

Ước gì cha và mẹ con được hớn hở, Và người đã sanh con lấy làm vui mừng.

26 M y son, give me your heart, And let your eyes observe my ways.

Hỡi con, hãy dâng lòng con cho cha, Và mắt con khá ưng đẹp đường lối của cha.

27 F or a harlot is a deep pit, And a seductress is a narrow well.

Vì kị nữ vốn là một cái hố sâu, Và dâm phụ là một cái hầm hẹp.

28 S he also lies in wait as for a victim, And increases the unfaithful among men.

Nàng đứng rình như một kẻ trộm, Làm cho thêm nhiều kẻ gian tà trong bọn loài người.

29 W ho has woe? Who has sorrow? Who has contentions? Who has complaints? Who has wounds without cause? Who has redness of eyes?

Ai bị sự hoạn nạn? Ai phải buồn thảm? Ai có sự tranh cạnh? Ai than xiết? Ai bị thương tích vô cớ? Ai có con mắt đỏ?

30 T hose who linger long at the wine, Those who go in search of mixed wine.

Tất những kẻ nán trễ bên rượu, Đi nếu thứ rượu pha.

31 D o not look on the wine when it is red, When it sparkles in the cup, When it swirls around smoothly;

Chớ xem ngó rượu khi nó đỏ hồng, Lúc nó chiếu sao trong ly, Và tuôn chảy dễ dàng;

32 A t the last it bites like a serpent, And stings like a viper.

Rốt lại, nó cắn như rắn, Chít như rắn lục;

33 Y our eyes will see strange things, And your heart will utter perverse things.

Hai mắt con sẽ nhìn người dâm phụ, Và lòng con sẽ nói điều gian tà;

34 Y es, you will be like one who lies down in the midst of the sea, Or like one who lies at the top of the mast, saying:

Thật, con sẽ như người nằm giữa đáy biển, Khác nào kẻ nằm trên chót cột buồm vậy.

35 “ They have struck me, but I was not hurt; They have beaten me, but I did not feel it. When shall I awake, that I may seek another drink? ”

Con sẽ nói rằng: Người ta đập tôi, nhưng tôi không đau; Người ta đánh tôi, song tôi không nghe biết: Khi tôi tỉnh dậy, tôi sẽ trở lại tìm uống nó nữa.