1 W iilkaygiiyow, haddaad deriskaaga dammiin u noqotid, Ama haddaad shisheeye gacanta dhaar ugu dhiibtid,
¶ Hijo mío, si salieres fiador por tu amigo, si prometiste al extraño,
2 M arkaas waxaa lagugu dabay erayada afkaaga, Oo waxaa lagugu qabtay erayada afkaaga.
enlazado eres con las palabras de tu boca, y preso con las razones de tu boca.
3 H addaba, wiilkaygiiyow, bal waxan samee oo isa samatabbixi, Waayo, gacantii deriskaagii waad gashay; U tag, oo is-hoosaysii, oo deriskaaga bari.
Haz esto ahora, hijo mío, y líbrate, porque has caído en la mano de tu prójimo; ve, humíllate, y esfuerza tu prójimo.
4 I ndhahaaga hurdo ha isugu keenin, Oo indhahaaga daboolkoodana lulo ha isugu qaban.
No des sueño a tus ojos, ni a tus párpados adormecimiento.
5 I su samatabbixi sida cawl gacanta ugaadhsadaha uga baxsato, Iyo sida shimbir gacanta shimbirdabaha uga baxsato.
Escápate como la gacela de la mano del cazador, y como el ave de la mano del que tiende trampas.
6 K aaga caajiska ahow, bal qudhaanjada u tag, Oo bal jidadkeeda u fiirso oo caqli yeelo,
¶ Ve a la hormiga, oh perezoso, mira sus caminos, y sé sabio;
7 I yadoo aan lahayn madaxweyne, Sirkaal iyo taliye toona,
la cual no teniendo capitán, ni gobernador, ni señor,
8 A yay guga cuntadeeda soo diyaarsataa, Oo quudkeedana waxay soo urursataa wakhtiga beeraha la goosto.
prepara en el verano su comida y en el tiempo de la siega recoge su mantenimiento.
9 H addaba kaaga caajiska ahow, ilaa goormaad hurdaysaa? Goormaadse hurdadaada ka toosaysaa?
Perezoso, ¿hasta cuándo has de dormir? ¿Cuándo te levantarás de tu sueño?
10 W eliba, in yar baad seexataa, in yar baad lulootaa, Oo in yar baad gacmaha hurdo aawadeed u laabataa,
Tomando un poco de sueño, cabeceando otro poco, y cruzado los brazos otro poco para volver a dormir;
11 H adda caydhinimadaadu waxay u iman doontaa sida mid dad dhaca, Oo baahidaaduna waxay u iman doontaa sida nin hub wata.
así vendrá tu necesidad como caminante, y tu pobreza como hombre de escudo.
12 Q ofkii waxmatare ah, iyo ninkii sharrow ahuba, Wuxuu ku socdaa af qalloocan;
¶ El hombre de Belial es varón inicuo, anda en perversidad de boca;
13 I ndhihiisuu ku baaqaa, oo cagihiisuu ku hadlaa, Oo faruhuu wax ku baraa;
guiña con sus ojos, habla con sus pies, enseña con sus dedos;
14 Q albigiisa qalloocnaan baa ku jirta, had iyo goorna wuxuu ku fikiraa shar, Oo wuxuu beeraa muran.
perversidades hay en su corazón, anda pensando mal en todo tiempo; enciende rencillas.
15 H addaba sidaas daraaddeed masiibadiisu degdeg bay u iman doontaa, Oo dhaqso buu u jabi doonaa, dawona ma leh.
Por tanto su calamidad vendrá de repente; súbitamente será quebrantado, y no habrá remedio.
16 W axaa jira lix waxyaalood oo uu Rabbigu neceb yahay, Haah, toddoba ayaa naftiisu aad u karahdaa,
Seis cosas aborrece el SEÑOR, y aun siete abomina su alma:
17 W aana indho kibir badan, carrab been sheega, Iyo gacmo dhiig aan eed lahayn daadiya,
Los ojos altivos, la lengua mentirosa, las manos derramadoras de sangre inocente,
18 Q albi male shar ah hindisa, Iyo cago xumaan ku degdega,
el corazón que maquina pensamientos inicuos, los pies presurosos para correr al mal,
19 M arkhaati been ah oo been sheega, Iyo kii muran dad walaalo ah ku dhex beera. Digniin Ku Saabsan Sinada
el testigo falso que habla mentiras, y el que enciende rencillas entre los hermanos.
20 W iilkaygiiyow, qaynuunka aabbahaa xaji, Oo amarka hooyadaana ha ka tegin.
¶ Guarda, hijo mío, el mandamiento de tu padre, y no dejes la ley de tu madre;
21 H ad iyo goorba qalbiga ku sido, Oo qoortana ku xidho.
átala siempre en tu corazón, enlázala a tu cuello.
22 M arkaad socotid wuu ku hoggaamin doonaa, Oo markaad seexatidna wuu ku dhawri doonaa, Markaad toostidna wuu kula hadli doonaa.
Te guiará cuando anduvieres; cuando durmieres te guardará; hablará contigo cuando despertares.
23 W aayo, qaynuunku waa laambad, amarkuna waa iftiin, Oo canaanashada edbintuna waa jidkii nolosha,
Porque el mandamiento es candela, y la enseñanza luz; y camino de vida las reprensiones del castigo;
24 I nay kaa dhawraan naagta sharka ah, Iyo sasabashada carrabka naagta qalaad.
para que te guarden de la mala mujer, de la blandura de la lengua de la extraña.
25 Q uruxdeeda qalbigaaga ha ka damcin, Oo yaanay indhaheeda daboolkooda kugu sasaban.
No codicies su hermosura en tu corazón, ni ella te prenda con sus ojos;
26 W aayo, naag dhillo ah aawadeed waxaa nin la gaadhsiiyaa go' kibis ah, Oo dhilladuna waxay ugaadhsataa nafta qaaligaa.
porque a causa de la mujer ramera es reducido el hombre a un bocado de pan; y la mujer caza la preciosa alma del varón.
27 M iyuu nin laabta dab ku qaadi karaa, Iyadoo aan dharkiisu guban?
¿Tomará el hombre fuego en su seno, sin que sus vestidos se quemen?
28 M iyuu mid dhuxul kulul ku kor socon karaa, Iyadoo aan cagihiisu guban?
¿Andará el hombre sobre las brasas, sin que sus pies se quemen?
29 H addaba sidaas oo kaluu noqdaa kii naagta deriskiisa u tagaa, Oo ku alla kii iyada taabtaaba ma taqsiir la'aan doono.
Así el que entrare a la mujer de su prójimo; no será sin culpa cualquiera que la tocare.
30 D adku tuug ma quudhsadaan hadduu wax xado Inuu naftiisa dhergiyo markuu gaajoodo,
No tienen en poco al ladrón, aun cuando hurtare para saciar su alma teniendo hambre;
31 L aakiinse haddii isaga la qabto waa inuu toddoba jibbaar u magdhabaa, Waa inuu ku bixiyaa waxa gurigiisa yaal oo dhan.
tomado, paga siete veces; da toda la sustancia de su casa.
32 K ii naag ka sinaystaa wuu caqli daranyahay, Oo kii sidaas yeelaa naftiisuu halligaa.
Mas el que comete adulterio con la mujer, es falto de corazón; corrompe su alma el que tal hace.
33 O o wuxuu heli doonaa dhaawacyo iyo sharafdarro; Oo ceebtiisana lama tirtiri doono innaba.
Plaga y vergüenza hallará; y su afrenta nunca será raída.
34 W aayo, hinaaso waa nin cadhadiis. Maalinta aarsashadana isagu ma tudhi doono.
Porque el celo sañudo del varón no perdonará en el día de la venganza;
35 I sagu innaba mag kaa qaadan maayo, oo sinaba kuula heshiin maayo, In kastoo aad hadiyado badan siisid.
no tendrá respeto a ningún rescate; ni querrá perdonar, aunque multipliques el soborno.