1 C uando te sientes a comer con algún señor, considera bien lo que está delante de ti.
Markaad u fadhiisatid inaad taliye wax la cuntid, Aad uga fiirso waxa hortaada yaal,
2 P on un cuchillo a tu garganta, si tienes mucho apetito.
Oo mindi cunaha iska saar Haddaad tahay nin hunguri weyn.
3 N o codicies sus manjares delicados, porque es pan engañoso. -7-
Cuntadiisa macaan ha damcin, Waayo, waa cunto khiyaaneed.
4 N o te afanes por hacerte rico: sé prudente y desiste.
Ha isku daalin si aad taajir ku noqotid. Oo xigmaddaadana ka joogso.
5 ¿ Has de poner tus ojos en las riquezas, que son nada? De cierto se hacen alas como de águila, y vuelan al cielo. -8-
Ma waxaad indhaha ku dayaysaa wax aan jirin? Waayo, hubaal maalku wuxuu yeeshaa baalal, Sida gorgor samada u duula oo kale.
6 N o comas pan con el avaro ni codicies sus manjares,
Kan isha sharka leh kibistiisa ha cunin, Cuntadiisa macaanna ha damcin,
7 p orque cuales son sus pensamientos íntimos, tal es él. «Come y bebe», te dirá, pero su corazón no está contigo.
Waayo, isagu waxaa weeye siduu qalbiga kaga fikiro; Wuxuu kugu leeyahay, Cun oo cab, Laakiinse qalbigiisu kulama jiro.
8 V omitarás el bocado que comiste y habrás malgastado tus suaves palabras. -9-
Wixii aad cuntay waad soo mantagi doontaa, Oo erayadaadii macaanaana way kaa lumi doonaan.
9 N o hables a oídos del necio, porque menospreciará la prudencia de tus razones. -10-
Nacas waxba ha kula hadlin, Waayo, isagu xigmadda hadalkaaga wuu quudhsan doonaa.
10 N o remuevas el lindero antiguo ni entres en la heredad de los huérfanos,
Soohdintii hore ha durkin, Beeraha agoommadana ha dhex gelin,
11 p orque su defensor es el Fuerte: él abogará por la causa de ellos contra ti. -11-
Waayo, bixiyahoodu waa xoog badan yahay; Oo isaga ayaa dacwadooda kugu qaadi doona.
12 A plica tu corazón a la enseñanza y tus oídos a las razones sabias. -12-
Qalbigaaga edbinta u jeedi, Oo dhegahana erayada aqoonta.
13 N o rehúses corregir al muchacho, porque si lo castigas con vara, no morirá.
Ilmaha edbin ha u diidin, Waayo, haddaad isaga ul ku garaacdid, ma dhiman doono.
14 C astígalo con la vara y librarás su alma del seol. -13-
Ul baad isaga ku garaaci doontaa, Oo naftiisaad She'ool ka samatabbixin doontaa.
15 H ijo mío, si tu corazón es sabio, también a mí se me alegrará el corazón,
Wiilkaygiiyow, haddii qalbigaagu caqli leeyahay, Qalbigayguna wuu farxi doonaa.
16 y mis entrañas también se alegrarán cuando tus labios hablen con rectitud. -14-
Haah, oo xataa uurkaygu wuu rayrayn doonaa, Markay bushimahaagu wax qumman ku hadlaan.
17 N o tenga tu corazón envidia de los pecadores, antes persevera en el temor de Jehová en todo tiempo.
Qalbigaagu yaanu dembilayaal ka hinaasin, Laakiinse maalinta oo dhan Rabbiga ka cabso.
18 P orque ciertamente hay un porvenir y tu esperanza no será frustrada. -15-
Waayo, hubaal waxaa jira abaalgud, Oo rajadaaduna kaama go'i doonto.
19 E scucha, hijo mío, y sé sabio: endereza tu corazón al buen camino.
Wiilkaygiiyow, i maqal, oo caqli yeelo, Oo qalbigaagana jidka ku toosi.
20 N o te juntes con los bebedores de vino ni con los comilones de carne,
Ha dhex joogin khamriyacabyada Iyo kuwa hunguriweynaanta hilibka u cuna,
21 p orque el bebedor y el comilón se empobrecerán, y el mucho dormir los hará vestir de harapos. -16-
Waayo, kii sakhraan ah iyo kii hunguri weynuba way caydhoobi doonaan, Oo lulona nin calal bay u xidhi doontaa.
22 E scucha a tu padre, que te engendró; y cuando tu madre envejezca, no la menosprecies.
Dhegayso aabbahaagii ku dhalay, Oo hooyadaana ha quudhsan markay gabowdo.
23 C ompra la verdad y no la vendas; y la sabiduría, la enseñanza y la inteligencia.
Runta soo iibso, oo ha sii iibin, Oo weliba waxaad ku sii darsataa xigmadda iyo edbinta iyo waxgarashada.
24 M ucho se alegrará el padre del justo, y el que engendra a un sabio se gozará con él.
Kii xaq ah aabbihiis aad buu u farxi doonaa, Oo kii ilmo caqli leh dhalaana farxad buu ka heli doonaa.
25 ¡ Alégrense tu padre y tu madre! ¡Gócese la que te dio a luz! -17-
Aabbahaa iyo hooyadaaba ha farxeen, Oo tii ku dhashayna ha rayrayso.
26 D ame, hijo mío, tu corazón y miren tus ojos mis caminos.
Wiilkaygiiyow, qalbigaaga i sii, Oo indhahaaguna jidadkayga ha dhawreen.
27 P orque abismo profundo es la ramera, pozo profundo la extraña.
Waayo, dhillo waa booraan dheer, Oo naag qalaadna waa god cidhiidhi ah.
28 T ambién ella, como un ladrón, acecha, y multiplica entre los hombres los prevaricadores. -18-
Sida tuug oo kale ayay u gabbataa, Oo waxay dadka ku dhex badisaa khaayinnada.
29 ¿ Para quién serán los ayes? ¿Para quién el dolor? ¿Para quién las rencillas? ¿Para quién las quejas? ¿Para quién las heridas sin razón? ¿Para quién los ojos enrojecidos?
Bal yaa hoog leh? Oo yaa caloolxumo leh? Oo yaa murammo leh? Oo yaa calaacal badan leh? Oo yaa u dhaawacan sababla'aan? Oo yaa indho casaan ah leh?
30 P ara los que no dejan el vino, para los que van probando mixturas.
Waa kuwa wakhti dheer ku raaga khamriga, Waana kuwa u taga inay doondoontaan khamri laysku daray.
31 ¡ No mires el vino cuando rojea, cuando resplandece su color en la copa! Se entra suavemente,
Ha fiirin khamrigu markuu casaado, Markuu koobka ka dhex dhalaalo, Iyo markuu si wanaagsan u shubmayoba.
32 p ero al fin muerde como una serpiente, causa dolor como un áspid.
Ugu dambaysta wuxuu wax u qaniinaa sida abeesada, Oo sida jilbiskana wax buu u qaniinaa.
33 T us ojos verán cosas extrañas y tu corazón dirá cosas perversas.
Indhahaagu waxay arki doonaan naago qalaad, Oo qalbigaaguna wuxuu ku hadli doonaa waxyaalo qalloocan.
34 S erá como si yacieras en medio del mar o como si yacieras en la punta de un mástil.
Oo waxaad ahaan doontaa sida kan badda dhexdeeda jiifsada, Ama sida ka dakhalka dhaladiisa sare seexda.
35 Y dirás: «Me hirieron, mas no me dolió; me azotaron, pero no lo sentí; cuando despierte, volveré en busca de más.»
Waxaad odhan doontaa, Wax bay igu dhufteen, laakiin waxba ima yeelin. Way i garaaceen, iskamana aanan garan; Bal goormaan toosi doonaa? Weli mar kalaan doonan doonaa.