1 T ambién éstos son proverbios de Salomón, los cuales copiaron los varones de Ezequías, rey de Judá:
Oo weliba kuwanuna waa maahmaahyadii Sulaymaan, Oo boqorkii Yahuudah oo Xisqiyaah ahaa raggiisii ay soo guuriyeen.
2 G loria de Dios es encubrir un asunto, pero honra del rey es investigarlo.
Waa u ammaan Ilaah inuu xaal qariyo, Laakiinse waa u ammaan boqorrada inay xaal baadhaan.
3 P ara la altura de los cielos, para la profundidad de la tierra y para el corazón de los reyes, no hay investigación.
Sida samadu u sarrayso, oo dhulkuna u gun dheer yahay, Ayaan qalbiga boqorrada loo baadhi karin.
4 Q uita la escoria de la plata y saldrá una alhaja para el fundidor.
Lacagta wasakhda ka qaad, Oo dabadeedna waxaa lacagshubaha uga soo bixi doona weel.
5 A parta al malvado de la presencia del rey, y su trono se afirmará en justicia.
Boqorka hortiisa kuwa sharka leh ka fogee, Oo carshigiisuna xaqnimuu ku taagnaan doonaa.
6 N o te alabes delante del rey ni te pongas en el lugar de los grandes,
Ha isweynweynayn boqorka hortiisa, Oo kuwa waaweyn meeshoodana ha istaagin.
7 p orque mejor es que se te diga: «Sube acá», y no que seas humillado delante del príncipe a quien tus ojos han visto.
Amiirkii aad indhahaaga ku aragtay Intii hortiisa lagu hoosaysiin lahaa, Waxaa kuu wanaagsan iyadoo lagu yidhaahdo, Halkan sare kaalay.
8 N o entres apresuradamente en pleito, no sea que no sepas qué hacer luego, cuando tu prójimo te haya avergonzado.
Dirir degdeg ha ugu bixin, Waaba intaasoo aad ugu dambaysta garan weydaa waxaad samayn lahayd, Markii uu deriskaagu ku ceebeeyey dabadeed.
9 T rata tu causa con tu compañero y no descubras el secreto a otro,
Dacwadaada deriskaaga kala dood, Laakiinse mid kale xaalkiisa qarsoon ha sheegin,
10 n o sea que te deshonre el que lo oiga y tu infamia no pueda repararse.
Waaba intaas oo uu ku caayaa kii maqlaa, Oo aanay ceebtaadu kaa hadhin.
11 M anzana de oro con figuras de plata es la palabra dicha como conviene.
Hadalkii si hagaagsan loogu hadlaa Wuxuu la mid yahay tufaaxyo dahab ah oo lagu dhex sameeyey taswiiro lacag ah.
12 C omo zarcillo de oro y joyel de oro fino es el que reprende al sabio que tiene oído dócil.
Kii caqli leh oo wax canaantaa wuxuu dhegta wax maqasha oo addeecda ula mid yahay Hilqado dahab ah iyo wax laysku sharraxo oo dahab saafiya ah.
13 C omo frío de nieve en tiempo de siega, así es el mensajero fiel a quienes lo envían, pues reconforta el alma de su señor.
Wargeeyihii aamin ahu wuxuu kuwii isaga soo diray ula mid yahay Qabowga barafka cad oo wakhtiga beergooyska, Waayo, isagu wuxuu qabowjiyaa nafta sayidyadiisa.
14 C omo nubes y vientos sin lluvia, así es el tacaño que se jacta de su generosidad.
Ku alla kii hadiyad been ah isku faaniyaa Wuxuu la mid yahay daruuro iyo dabayl aan roob lahayn.
15 C on mucha paciencia se aplaca el príncipe, pues la lengua suave hasta los huesos quebranta.
Waxaa xaakin wax lagu oggolaysiiyaa dulqaadasho badan, Carrab macaanuna laftuu jebiyaa.
16 ¿ Hallaste miel? Come sólo lo necesario, no sea que harto de ella la vomites.
Malab ma heshay? In kugu filan oo keliya ka cun, Waaba intaas oo intaad ka dheregto aad soo hunqaacdaaye.
17 N o pongas con exceso tu pie en la casa de tu vecino, no sea que, harto de ti, te aborrezca.
Cagtaadu ha ku yaraato guriga deriskaaga, Waaba intaasoo uu kaa daalaa oo uu ku necbaadaaye.
18 M artillo, cuchillo y saeta aguda es el hombre que dice contra su prójimo falso testimonio.
Ninkii deriskiisa marag been ah ku furaa Waa sida budh iyo seef iyo fallaadh af badan oo kale.
19 C omo diente roto y pie descoyuntado es confiar en un prevaricador en momentos de angustia.
In wakhtiga dhibaatada nin aaminlaawe ah laysku halleeyo Waa sida ilig jaban iyo cag murkacatay oo kale.
20 E l que canta canciones al corazón afligido es como el que se quita la ropa en tiempo de frío, o como el que echa vinagre sobre el jabón.
Kii qalbi murugaysan u gabyaa Waa sida mid maalin qabow huwiska iska qaada iyo sida khal soodhe lagu shubo oo kale.
21 S i el que te aborrece tiene hambre, dale de comer pan, y si tiene sed, dale de beber agua;
Cadowgaagu hadduu gaajaysan yahay, wax uu cuno sii, Hadduu harraadsan yahayna waraabi,
22 p ues, haciendo esto, harás que le arda la cara de vergüenza, y Jehová te recompensará.
Waayo, dhuxulo dab ah ayaad madaxiisa ku tuuli doontaa, Oo Rabbiguna waa kuu abaalgudi doonaa.
23 E l viento del norte trae la lluvia, y el rostro airado, la lengua detractora.
Dabaysha woqooyi roob bay keentaa, Sidaas oo kale carrabkii xan badanna weji cadhaysan buu keenaa.
24 M ejor es estar en un rincón del terrado que en casa espaciosa con mujer pendenciera.
In guriga dushiisa dhinac laga joogo ayaa ka roon In guri weyn naag muran badan lala joogo.
25 C omo el agua fría para el sediento, así son las buenas noticias de lejanas tierras.
Warkii wanaagsan oo dal fog ka yimaadaa Waa sida biyo qabow ay naf harraadsan u yihiin oo kale.
26 C omo fuente turbia y manantial sucio es el justo que vacila ante el malvado.
Ninkii xaq ah ee kii shar leh isu dhiibaa Waa sida durdur qasmay iyo sida il biyood oo wasakhowday oo kale.
27 C omer mucha miel no es bueno, ni el buscar la propia gloria es gloria.
In malab badan la cunaa ma wanaagsana, Sidaas oo kalena in ammaan la doondoontaa ammaan ma aha.
28 C omo ciudad destruida y sin murallas es el hombre que no pone freno a su espíritu.
Kii aan ruuxiisa u talin karinu Waa sida magaalo duntay oo aan derbi lahayn oo kale.