1 O o weliba kuwanuna waa maahmaahyadii Sulaymaan, Oo boqorkii Yahuudah oo Xisqiyaah ahaa raggiisii ay soo guuriyeen.
También éstos son proverbios de Salomón, los cuales copiaron los varones de Ezequías, rey de Judá:
2 W aa u ammaan Ilaah inuu xaal qariyo, Laakiinse waa u ammaan boqorrada inay xaal baadhaan.
Gloria de Dios es encubrir un asunto, pero honra del rey es investigarlo.
3 S ida samadu u sarrayso, oo dhulkuna u gun dheer yahay, Ayaan qalbiga boqorrada loo baadhi karin.
Para la altura de los cielos, para la profundidad de la tierra y para el corazón de los reyes, no hay investigación.
4 L acagta wasakhda ka qaad, Oo dabadeedna waxaa lacagshubaha uga soo bixi doona weel.
Quita la escoria de la plata y saldrá una alhaja para el fundidor.
5 B oqorka hortiisa kuwa sharka leh ka fogee, Oo carshigiisuna xaqnimuu ku taagnaan doonaa.
Aparta al malvado de la presencia del rey, y su trono se afirmará en justicia.
6 H a isweynweynayn boqorka hortiisa, Oo kuwa waaweyn meeshoodana ha istaagin.
No te alabes delante del rey ni te pongas en el lugar de los grandes,
7 A miirkii aad indhahaaga ku aragtay Intii hortiisa lagu hoosaysiin lahaa, Waxaa kuu wanaagsan iyadoo lagu yidhaahdo, Halkan sare kaalay.
porque mejor es que se te diga: «Sube acá», y no que seas humillado delante del príncipe a quien tus ojos han visto.
8 D irir degdeg ha ugu bixin, Waaba intaasoo aad ugu dambaysta garan weydaa waxaad samayn lahayd, Markii uu deriskaagu ku ceebeeyey dabadeed.
No entres apresuradamente en pleito, no sea que no sepas qué hacer luego, cuando tu prójimo te haya avergonzado.
9 D acwadaada deriskaaga kala dood, Laakiinse mid kale xaalkiisa qarsoon ha sheegin,
Trata tu causa con tu compañero y no descubras el secreto a otro,
10 W aaba intaas oo uu ku caayaa kii maqlaa, Oo aanay ceebtaadu kaa hadhin.
no sea que te deshonre el que lo oiga y tu infamia no pueda repararse.
11 H adalkii si hagaagsan loogu hadlaa Wuxuu la mid yahay tufaaxyo dahab ah oo lagu dhex sameeyey taswiiro lacag ah.
Manzana de oro con figuras de plata es la palabra dicha como conviene.
12 K ii caqli leh oo wax canaantaa wuxuu dhegta wax maqasha oo addeecda ula mid yahay Hilqado dahab ah iyo wax laysku sharraxo oo dahab saafiya ah.
Como zarcillo de oro y joyel de oro fino es el que reprende al sabio que tiene oído dócil.
13 W argeeyihii aamin ahu wuxuu kuwii isaga soo diray ula mid yahay Qabowga barafka cad oo wakhtiga beergooyska, Waayo, isagu wuxuu qabowjiyaa nafta sayidyadiisa.
Como frío de nieve en tiempo de siega, así es el mensajero fiel a quienes lo envían, pues reconforta el alma de su señor.
14 K u alla kii hadiyad been ah isku faaniyaa Wuxuu la mid yahay daruuro iyo dabayl aan roob lahayn.
Como nubes y vientos sin lluvia, así es el tacaño que se jacta de su generosidad.
15 W axaa xaakin wax lagu oggolaysiiyaa dulqaadasho badan, Carrab macaanuna laftuu jebiyaa.
Con mucha paciencia se aplaca el príncipe, pues la lengua suave hasta los huesos quebranta.
16 M alab ma heshay? In kugu filan oo keliya ka cun, Waaba intaas oo intaad ka dheregto aad soo hunqaacdaaye.
¿Hallaste miel? Come sólo lo necesario, no sea que harto de ella la vomites.
17 C agtaadu ha ku yaraato guriga deriskaaga, Waaba intaasoo uu kaa daalaa oo uu ku necbaadaaye.
No pongas con exceso tu pie en la casa de tu vecino, no sea que, harto de ti, te aborrezca.
18 N inkii deriskiisa marag been ah ku furaa Waa sida budh iyo seef iyo fallaadh af badan oo kale.
Martillo, cuchillo y saeta aguda es el hombre que dice contra su prójimo falso testimonio.
19 I n wakhtiga dhibaatada nin aaminlaawe ah laysku halleeyo Waa sida ilig jaban iyo cag murkacatay oo kale.
Como diente roto y pie descoyuntado es confiar en un prevaricador en momentos de angustia.
20 K ii qalbi murugaysan u gabyaa Waa sida mid maalin qabow huwiska iska qaada iyo sida khal soodhe lagu shubo oo kale.
El que canta canciones al corazón afligido es como el que se quita la ropa en tiempo de frío, o como el que echa vinagre sobre el jabón.
21 C adowgaagu hadduu gaajaysan yahay, wax uu cuno sii, Hadduu harraadsan yahayna waraabi,
Si el que te aborrece tiene hambre, dale de comer pan, y si tiene sed, dale de beber agua;
22 W aayo, dhuxulo dab ah ayaad madaxiisa ku tuuli doontaa, Oo Rabbiguna waa kuu abaalgudi doonaa.
pues, haciendo esto, harás que le arda la cara de vergüenza, y Jehová te recompensará.
23 D abaysha woqooyi roob bay keentaa, Sidaas oo kale carrabkii xan badanna weji cadhaysan buu keenaa.
El viento del norte trae la lluvia, y el rostro airado, la lengua detractora.
24 I n guriga dushiisa dhinac laga joogo ayaa ka roon In guri weyn naag muran badan lala joogo.
Mejor es estar en un rincón del terrado que en casa espaciosa con mujer pendenciera.
25 W arkii wanaagsan oo dal fog ka yimaadaa Waa sida biyo qabow ay naf harraadsan u yihiin oo kale.
Como el agua fría para el sediento, así son las buenas noticias de lejanas tierras.
26 N inkii xaq ah ee kii shar leh isu dhiibaa Waa sida durdur qasmay iyo sida il biyood oo wasakhowday oo kale.
Como fuente turbia y manantial sucio es el justo que vacila ante el malvado.
27 I n malab badan la cunaa ma wanaagsana, Sidaas oo kalena in ammaan la doondoontaa ammaan ma aha.
Comer mucha miel no es bueno, ni el buscar la propia gloria es gloria.
28 K ii aan ruuxiisa u talin karinu Waa sida magaalo duntay oo aan derbi lahayn oo kale.
Como ciudad destruida y sin murallas es el hombre que no pone freno a su espíritu.