1 ¶ And Abimelech, the son of Jerubbaal, went to Shechem unto his mother’s brethren and spoke with them and with all the family of the house of his mother’s father, saying,

A-bi-mê-léc, con trai Giê-ru-ba-anh, sang qua Si-chem, đến cùng các cậu và cả nhà ông ngoại mình, mà nói rằng:

2 S peak, I pray you, in the ears of all the men of Shechem, What would seem better unto you, that seventy persons reign over you, all the sons of Jerubbaal; or that one reign over you? Remember also that I am your bone and your flesh.

Xin các ông hãy hỏi hết thảy người Si-chem, mà nói rằng: Hoặc tất cả bảy mươi người con trai Giê-ru-ba-anh cai trị trên các ngươi, hoặc chỉ một người làm vua của các ngươi, điều nào là tốt hơn? Cũng hãy nhớ rằng ta đồng cốt nhục với các ngươi.

3 A nd his mother’s brethren spoke for him in the ears of all the men of Shechem all these words, and their hearts inclined to follow Abimelech, for they said, He is our brother.

Các cậu người nói giùm người, đem các lời nầy thuật lại cho hết thảy dân Si-chem nghe, và lòng chúng nghiêng về A-bi-mê-léc, vì chúng nói rằng: Người là anh em ta.

4 A nd they gave him seventy shekels of silver out of the house of Baalberith, with which Abimelech hired vain and light men who followed him.

Chúng bèn ban cho người bảy mươi miếng bạc của miếu Ba-anh-Bê-rít; A-bi-mê-léc lấy bạc đó mướn những kẻ bại hoại hoang đàng đi theo mình.

5 A nd coming unto his father’s house at Ophrah, he slew his brethren, the sons of Jerubbaal, seventy persons, upon a stone; yet Jotham, the youngest son of Jerubbaal, was left, for he hid himself.

Đoạn, người đi đến nhà cha mình tại O

6 A nd all the men of Shechem gathered together with all the house of Millo and went and made Abimelech king, by the plain of the pillar that was in Shechem.

Bấy giờ, hết thảy những người Si-chem nhóm hiệp với cả họ Mi-lô, đi đến cây dẻ bộp bia-đá ở tại Si-chem, mà tôn A-bi-mê-léc làm vua.

7 ¶ And when they told it to Jotham, he went and stood in the top of Mount Gerizim and lifted up his voice and cried and said unto them, Hearken unto me, ye men of Shechem, that God may hearken unto you.

Giô-tham hay đặng điều đó, bèn đi lên đứng trên chót núi Ga-ri-xim, cất tiếng la rằng: Hỡi người Si-chem, hãy nghe ta, và nguyện Đức Chúa Trời nghe các ngươi!

8 T he trees went forth to anoint a king over them, and they said unto the olive tree, Reign thou over us.

Các cây cối đều đi đặng xức dầu cho một vua cai trị chúng nó. Chúng nó nói cùng cây ô-li-ve rằng: Hãy cai trị chúng tôi.

9 B ut the olive tree replied, Should I leave my fatness, which because of me, God and man are honoured, to go and sway over the trees?

Cây ô-li-ve đáp: Ta há sẽ bỏ dầu ta mà Đức Chúa Trời và loài người đều tôn vinh, đặng đi xao động trên các cây cối ư?

10 A nd the trees said to the fig tree, Come thou and reign over us.

Các cây cối lại nói cùng cây vả rằng: Hãy đến cai trị chúng tôi.

11 B ut the fig tree said unto them, Should I forsake my sweetness and my good fruit to go and sway over the trees?

Nhưng cây vả đáp rằng: Ta há sẽ bỏ sự ngọt ngon và trái tươi tốt ta đặng đi xao động trên các cây cối ư?

12 T hen the trees said unto the vine, Come thou and reign over us.

Đoạn, các cây cối nói cùng cây nho rằng: Hãy đến cai trị chúng tôi.

13 A nd the vine said unto them, Should I leave my wine, which cheers God and man, to go and sway over the trees?

Nhưng cây nho đáp: Ta há sẽ bỏ rượu ngon ta, là thứ làm cho vui Đức Chúa Trời và người ta, đặng đi xao động trên các cây cối ư?

14 T hen all the trees said unto the bramble, Come thou and reign over us.

Bấy giờ, hết thảy cây cối nói cùng gai góc rằng: Hãy đến cai trị chúng tôi.

15 A nd the bramble said unto the trees, If in truth ye anoint me king over you, then come and confide under my shadow; and if not, let fire come out of the bramble and devour the cedars of Lebanon.

Gai góc đáp cùng các cây cối rằng: Nếu bởi lòng chơn thật mà các ngươi muốn xức dầu ta làm vua các ngươi, thì hãy đến núp dưới bóng ta; bằng không, nguyện lửa ra từ gai và thiêu nuốt cây bá hương Li-ban đi!

16 N ow therefore, if ye have proceeded with truth and integrity in making Abimelech king, and if ye have dealt well with Jerubbaal and his house and have recompensed him according to the work of his hands

Bây giờ, có phải các ngươi cư xử chơn thật và công bình mà tôn A-bi-mê-léc làm vua chăng? Các ngươi có hậu đãi Giê-ru-ba-anh và nhà người chăng? Có báo đáp điều người đã làm cho các ngươi chăng?

17 ( For my father fought for you and cast his life far from him to deliver you out of the hand of Midian;

Vì cha ta có tranh chiến cho các ngươi, liều mình mà giải cứu các ngươi khỏi tay dân Ma-đi-an.

18 a nd ye are risen up against my father’s house this day and have slain his sons, seventy men, upon a stone and have made Abimelech, the son of his maidservant, king over the men of Shechem because he is your brother;)

Nhưng ngày nay các ngươi lại dấy lên cùng nhà cha ta, đã giết trên một hòn đá các con trai người, số là bảy mươi người, và lấy A-bi-mê-léc, con trai của con đòi người, mà tôn lên làm vua của dân Si-chem, vì hắn là anh em các ngươi.

19 i f ye then have dealt in truth and integrity with Jerubbaal and with his house this day, then rejoice ye in Abimelech, and let him also rejoice in you.

Vậy, ví bằng ngày nay các ngươi có lấy sự chơn thật và chánh trực mà đãi Giê-ru-ba-anh và nhà người, thì A-bi-mê-léc khá vui mừng nơi các ngươi, và các ngươi hãy vui mừng nơi hắn!

20 B ut if not, let fire come out from Abimelech and devour the men of Shechem and the house of Millo; and let fire come out from the men of Shechem and from the house of Millo and devour Abimelech.

Bằng chẳng, nguyện lửa ra từ A-bi-mê-léc thiêu nuốt những người Si-chem cùng họ Mi-lô; và nguyện lửa ra từ những người Si-chem cùng họ Mi-lô mà thiêu nuốt A-bi-mê-léc!

21 A nd Jotham ran away and fled and went to Beer and dwelt there, for fear of Abimelech his brother.

Đoạn, Giô-tham trốn, đi ẩn náu tại Bê-rê, và ở đó, vì sợ A-bi-mê-léc, anh mình.

22 ¶ When Abimelech had dominated over Israel three years,

A-bi-mê-léc cai trị Y-sơ-ra-ên trong ba năm.

23 t hen God sent an evil spirit between Abimelech and the men of Shechem, and the men of Shechem dealt treacherously with Abimelech

Đoạn, Đức Chúa Trời sai đến một ác thần sanh sự bất bình giữa A-bi-mê-léc và người Si-chem; người Si-chem bèn phản nghịch cùng A-bi-mê-léc,

24 t hat the cruelty done to the seventy sons of Jerubbaal and their blood might come to be laid upon Abimelech their brother who slew them and upon the men of Shechem, who aided him in the killing of his brethren.

để báo thù tội sát nhơn đã phạm cùng bảy mươi con trai Giê-ru-ba-anh, và khiến huyết họ đổ lại trên A-bi-mê-léc, là anh đã giết họ, cùng đổ trên người Si-chem đã giúp hắn giết anh em mình.

25 A nd the men of Shechem set ambushers for him in the top of the mountains, and they robbed all that came along that way by them; and it was told Abimelech.

Người Si-chem sai mấy kẻ đi rình rập người trên chót núi; chúng nó cướp giựt những kẻ đi qua đường gần bên chúng nó. A-bi-mê-léc hay được điều đó.

26 A nd Gaal, the son of Ebed, came with his brethren and went over to Shechem; and the men of Shechem put their confidence in him.

Bấy giờ, Ga-anh, con trai Ê-bết, cùng anh em mình đến vào trong Si-chem; người Si-chem đều để lòng tin cậy nơi người.

27 A nd they went out into the fields and gathered their vineyards and trod the grapes and made merry and went into the house of their gods and ate and drank and cursed Abimelech.

Rồi chúng ra ngoài đồng, hái những vườn nho của mình, đạp trái nho, và dự tiệc yến. Đoạn, họ vào trong đền thờ của thần chúng, ăn và uống, rồi rủa sả A-bi-mê-léc.

28 A nd Gaal, the son of Ebed, said, Who is Abimelech and who is Shechem that we should serve him? Is he not the son of Jerubbaal? And is not Zebul his deputy? Serve the men of Hamor, the father of Shechem. For why should we serve him?

Ga-anh, con trai Ê-bết, bèn nói rằng: A-bi-mê-léc là ai, Si-chem là chi mà chúng ta phục sự A-bi-mê-léc? Hắn há chẳng phải là con trai Giê-ru-ba-anh sao? Còn Xê-bun, há chẳng phải là kẻ phụ tá hắn ư? Các ngươi khá phục sự những người Hê-mô, là cha của Si-chem; còn chúng ta sao lại phục sự hắn?

29 I f these people were under my hand, then I would remove Abimelech. And he said to Abimelech, Increase thine army and come out.

Ồ! nếu ta có dân sự nầy dưới tay ta, ta sẽ đuổi A-bi-mê-léc đi! Đoạn, người nói cùng A-bi-mê-léc rằng: Hãy gia tăng quân lính ngươi mà ra trận!

30 A nd when Zebul, the prince of the city, heard the words of Gaal, the son of Ebed, his anger was kindled.

Xê-bun, quan cai thành, nghe được các lời của Ga-anh, con trai Ê-bết nói, thì cơn giận người phừng lên,

31 A nd he sent messengers unto Abimelech astutely, saying, Behold, Gaal, the son of Ebed, and his brethren have come to Shechem; and, behold, they have fortified the city against thee.

mật sai sứ đến A-bi-mê-léc, mà nói rằng: Nầy Ga-anh, con trai Ê-bết, và anh em nó đã đến Si-chem, xui giục thành dấy nghịch cùng ông.

32 N ow, therefore, rise up by night, thou and the people that are with thee, and put an ambush in the field.

Vậy, đêm nay ông và các người theo ông phải chổi dậy, đi phục binh ngoài đồng.

33 A nd in the morning as soon as the sun is up, thou shalt rise early and set upon the city; and, behold, when he and the people that are with him come out against thee, then thou may do to them as thou shalt find occasion.

Đến sáng mai khi mặt trời mọc, ông phải dậy sớm, xông hãm thành. Khi Ga-anh và quân theo nó ra đánh ông, thì ông hãy tùy cơ mà làm.

34 A nd Abimelech rose up and all the people that were with him, by night, and they put an ambush against Shechem in four companies.

Vậy, A-bi-mê-léc và cả đạo binh theo người đều chổi dậy ban đêm, chia ra làm bốn đội, và mai phục gần Si-chem.

35 A nd Gaal, the son of Ebed, went out and stood in the entering of the gate of the city; and Abimelech and all the people that were with him rose up from the ambush.

Ga-anh, con trai Ê-bết, kéo ra và đứng tại cửa thành; A-bi-mê-léc và cả đạo binh theo người bèn đi ra khỏi nơi phục.

36 A nd when Gaal saw the people, he said to Zebul, Behold people that come down from the tops of the mountains. And Zebul said unto him, Thou seest the shadow of the mountains as if they were men.

Ga-anh thấy đạo binh ấy, nói cùng Xê-bun rằng: Ta thấy một đạo binh từ trên chót núi xuống. Xê-bun đáp: Người thấy bóng núi mà tưởng là người ta đó chớ!

37 A nd Gaal spoke again and said, See there come people who descend through the middle of the land, and another company comes along by the plain of Meonenim.

Nhưng Ga-anh lại tiếp rằng: Quả thật một cơ binh ở trên núi xuống, và một đội do đường cây dẻ bộp thuật sĩ mà đến.

38 T hen Zebul said unto him, Where is now thy mouth, with which thou didst say, Who is Abimelech that we should serve him? Is not this the people that thou hast despised? Go out now and fight with them.

Xê-bun bèn la lên rằng: Chính ngươi đã nói: A-bi-mê-léc là ai mà ta phục sự hắn! Vậy, những lời khoe khoang của ngươi đó đã ra sao? Đó chẳng phải đạo binh mà người khinh dể ư? Bây giờ, khá đi ra giao chiến cùng chúng nó!

39 A nd Gaal went out before the men of Shechem and fought with Abimelech.

Ga-anh bèn đứng đầu các người Si-chem, đi ra giao chiến cùng A-bi-mê-léc.

40 A nd Abimelech chased him, and he fled before him, and many were overthrown and wounded, even unto the entering of the gate.

Ga-anh bị A-bi-mê-léc đuổi theo, chạy trốn trước mặt người, và nhiều người bị thương ngã chết dọc đường, cho đến cửa thành.

41 A nd Abimelech dwelt at Arumah; and Zebul thrust out Gaal and his brethren that they should not dwell in Shechem.

A-bi-mê-léc đi ở tại A-ru-ma. Còn Xê-bun đuổi Ga-anh và anh em người đi, không cho ở tại Si-chem nữa.

42 A nd it came to pass on the next day that the people went out into the field, and they told Abimelech.

Qua ngày sau, dân sự đi ra ngoài đồng, có người đem tin đó cho A-bi-mê-léc hay.

43 A nd he took the people and divided them into three companies and set ambushes in the field and looked, and, behold, the people were come forth out of the city; and he rose up against them and smote them.

Người bèn bắt cơ binh mình chia ra làm ba đội, để mai phục ngoài đồng. Khi thấy dân sự ở thành kéo ra, người liền chổi dậy và hãm đánh chúng nó.

44 A nd Abimelech and the company that was with him rushed forward and stood in the entering of the gate of the city, and the two other companies ran upon all the people that were in the fields and slew them.

Đoạn A-bi-mê-léc và những kẻ đi theo lướt đến trước, dừng lại tại cửa thành; còn hai đội kia xông vào hết thảy người ở ngoài đồng, và đánh giết họ.

45 A nd Abimelech fought against the city all that day, and he took the city and slew the people that were therein and beat down the city and sowed it with salt.

A-bi-mê-léc hãm đánh thành trọn ngày, bèn chiếm lấy và giết hết thảy người ở trong, rồi phá thành và rắc muối ở đó.

46 A nd when those of the tower of Shechem heard that, they entered into the stronghold of the temple of the god Berith.

Nghe tin nầy, hết thảy dân sự ở tháp Si-chem đều rút về trong đồn của miếu thần Bê-rít.

47 A nd it was told Abimelech how all those of the tower of Shechem were gathered together.

Người ta đem tin cho A-bi-mê-léc hay rằng hết thảy dân sự tháp Si-chem đều hiệp lại tại trong đồn.

48 T hen Abimelech went up to Mount Zalmon, he and all the people that were with him; and Abimelech took an axe in his hand and cut down a bough from the trees and took it and laid it on his shoulder and said unto the people that were with him, What ye have seen me do, make haste and do as I have done.

A-bi-mê-léc bèn đi lên núi Sanh-môn với cả đạo binh theo mình. Người cầm lấy nơi tay một cái rìu chặt một nhánh cây, đỡ nó lên và vác trên vai; rồi nói cùng quân theo mình rằng: Các ngươi có thấy điều ta làm chăng? Hãy mau mau làm như ta.

49 A nd all the people likewise cut down each one his bough and followed Abimelech and put them next to the stronghold and set the stronghold on fire upon them; so that all those of the tower of Shechem died, about a thousand men and women.

Vậy, mỗi người chặt một nhánh cây, rồi đi theo A-bi-mê-léc. Họ dựng sắp nhánh cây đó nơi đồn, châm lửa vào, và thiêu đồn cùng những người ở trong. Như vậy hết thảy những người ở tháp Si-chem, nam và nữ, đều chết, số ước một ngàn.

50 ¶ Then Abimelech went to Thebez and laid siege against Thebez and took it.

A-bi-mê-léc liền đi đánh Thê-bết, vây và chiếm lấy nó.

51 B ut in the midst of the city there was a strong tower, and all the men and women fled there, and all those of the city, and shutting the doors behind them, they climbed up to the top of the tower.

Giữa thành phố có một cái tháp vững bền, hết thảy dân sự của thành, nam và nữ, đều chạy vô núp tại đó, và đóng cửa lại, rồi lên trên đỉnh tháp.

52 A nd Abimelech came to the tower, and fighting against it, he came to the door of the tower to burn it with fire.

A-bi-mê-léc tấn tới tháp, xông hãm nó, và đi lại gần cửa đặng phóng hỏa.

53 B ut a woman cast a piece of a millstone upon Abimelech’s head and crushed his skull.

Nhưng một người nữ ném thớt cối trên đầu A-bi-mê-léc làm bể sọ người.

54 T hen he called hastily unto the young man, his armourbearer, and said unto him, Draw thy sword and slay me that it not be said of me, A woman slew him. And his young man thrust him through, and he died.

Người bèn kêu gã trai trẻ cầm binh khí hầu mình, mà nói rằng: Hãy rút gươm ngươi ra giết ta đi, kẻo người ta nói: một người đờn bà đã giết người! Vậy, gã trai trẻ bèn đâm người, thì người chết.

55 A nd when the Israelites saw that Abimelech was dead, they departed each one unto his place.

Khi người Y-sơ-ra-ên thấy A-bi-mê-léc đã chết, thì mỗi người đi về nhà mình.

56 T hus God rendered the wickedness of Abimelech, which he did against his father in slaying his seventy brethren.

Như vậy, Đức Chúa Trời báo ứng A-bi-mê-léc vì tội ác hắn đã phạm cùng cha mình mà giết bảy mươi người anh em mình.

57 A nd all the evil of the men of Shechem God rendered upon their heads, and upon them came the curse of Jotham, the son of Jerubbaal.

Đức Chúa Trời cũng báo ứng dân Si-chem vì mọi điều ác mà chúng nó làm. Sự rủa sả của Giô-tham, con trai Giê-ru-ba-anh, ứng nghiệm trên chúng nó là như vậy.