1 ¶ And Jacob dwelt in the land in which his father was a stranger, in the land of Canaan.

Gia-cốp, tại xứ của cha mình đã kiều ngụ, là xứ Ca-na-an.

2 T hese are the generations of Jacob. Joseph, being seventeen years old, was feeding the flock with his brethren; and the lad was with the sons of Bilhah and with the sons of Zilpah, his father’s wives; and Joseph brought unto his father their evil report.

Đây là chuyện dòng dõi của Gia-cốp. Giô-sép, tuổi mười bảy, chăn chiên với các anh mình; người đi kết bạn cùng con trai Bi-la và con Xinh-ba, hai vợ cha mình. Giô-sép thuật lại với cha các chuyện xấu của họ nói.

3 N ow Israel loved Joseph more than all his other sons because he was the son of his old age, and he made him a coat of many colours.

Vả, Y-sơ-ra-ên thương yêu Giô-sép hơn những con trai khác, vì là con muộn mình, nên may cho chàng một cái áo dài có nhiều sắc.

4 A nd when his brethren saw that their father loved him more than all his brethren, they hated him and could not speak peaceably unto him.

Các anh thấy cha thương Giô-sép hơn bọn mình, bèn sanh lòng ganh ghét, chẳng có thế lấy lời tử tế nói cùng chàng được.

5 ¶ And Joseph dreamed a dream, and he told it to his brethren; and they hated him yet the more.

Giô-sép có nằm chiêm bao, thuật lại cho các anh mình nghe; họ càng thêm ganh ghét nữa.

6 A nd he said unto them, Hear, I pray you, this dream which I have dreamed:

Người nói rằng: Tôi có điềm chiêm bao, xin các anh hãy nghe tôi thuật:

7 F or, behold, we were binding sheaves in the field, and, behold, my sheaf arose and also stood upright; and, behold, your sheaves stood round about and made obeisance to my sheaf.

Chúng ta đương ở ngoài đồng bó lúa, nầy bó lúa tôi đứng dựng lên, còn bó lúa của các anh đều đến ở chung quanh, sấp mình xuống trước bó lúa tôi.

8 A nd his brethren said to him, Shalt thou indeed reign over us? Or shalt thou indeed have dominion over us? And they hated him yet the more for his dreams and for his words.

Các anh người bèn đáp rằng: Vậy, mầy sẽ cai trị chúng ta sao? mầy sẽ hành-quyền trên chúng ta sao? Họ càng ganh ghét hơn nữa, vì điềm chiêm bao và lời nói của chàng.

9 A nd he dreamed yet another dream and told it to his brethren, saying, Behold, I have dreamed another dream; and, behold, the sun and the moon and eleven stars made obeisance to me.

Giô-sép lại nằm chiêm bao nữa, thuật cùng các anh mình rằng: Tôi còn một điềm chiêm bao nữa: Nầy mặt trời, mặt trăng, và mười một ngôi sao đều sấp mình xuống trước mặt tôi!

10 A nd he told it to his father and to his brethren; and his father reprehended him and said unto him, What is this dream that thou hast dreamed? Shall I and thy mother and thy brethren indeed come to bow down ourselves to thee to the earth?

Chàng thuật chiêm bao đó lại cho cha và các anh mình nghe; nhưng cha chàng quở mà hỏi rằng: Điềm chiêm bao của mầy đó có nghĩa chi? Có phải tao, mẹ, và các anh mầy đều phải đến sấp mình xuống đất trước mặt mầy chăng?

11 A nd his brethren envied him; but his father kept the word.

Các anh lấy làm ganh ghét chàng; còn cha lại ghi nhớ lấy điều đó.

12 ¶ And his brethren went to feed their father’s sheep in Shechem.

Các anh chàng đi chăn chiên của cha tại Si-chem.

13 A nd Israel said unto Joseph, Do not thy brethren feed the sheep in Shechem? Come and I will send thee unto them. And he said to him, Here am I.

Y-sơ-ra-ên nói cùng Giô-sép rằng: Các anh con có chăn bầy chiên tại Si-chem chăng? Lại đây, đặng cha sai con đi đến chúng nó. Giô-sép đáp rằng: Có con đây.

14 A nd he said to him, Go, I pray thee, see whether it is well with thy brethren and well with the sheep and bring me word again. So he sent him out of the valley of Hebron, and he came to Shechem.

Y-sơ-ra-ên biểu rằng: Con hãy đi, xem thử các anh con ra sao, và các bầy chiên thể nào; rồi đem tin về cho cha hay. Vậy, từ trũng Hếp-rôn, người sai Giô-sép đi đến Si-chem.

15 A nd a certain man found him, and, behold, he was wandering in the field; and the man asked him, saying, What seekest thou?

Có một người gặp chàng đi lạc trong đồng ruộng, liền hỏi và nói cùng chàng rằng: Ngươi tìm chi?

16 A nd he said, I seek my brethren; tell me, I pray thee, where they feed their flocks.

Đáp rằng: Tôi tìm các anh tôi. Xin hãy chỉ giùm tôi họ chăn bầy chiên nơi nào.

17 A nd the man said, They are departed from here; for I heard them say, Let us go to Dothan. And Joseph went after his brethren and found them in Dothan.

Người nói: Các anh ngươi ở đây đi rồi, vì tôi có nghe họ nói rằng: Ta hãy đi đến Đô-ta-in. Vậy, Giô-sép, đi tìm các anh mình, gặp được tại Đô-ta-in.

18 A nd when they saw him afar off, even before he came near unto them, they conspired against him to slay him.

Các anh thấy chàng đi ở đàng xa, chưa đến gần, thì đã lập mưu để giết chàng.

19 A nd they said one to another, Behold, this dreamer comes;

Chúng bèn nói nhau rằng: Kìa, thằng nằm mộng đến kia!

20 n ow therefore, come and let us slay him and cast him into a cistern, and we will say, Some evil beast has devoured him; and we shall see what will become of his dreams.

Bây giờ, nào! chúng ta hãy giết nó đi, quăng xuống một cái hố nước nào đó; đoạn ta sẽ nói rằng nó đã bị thú rừng xé ăn, rồi sẽ xem các điềm chiêm bao của nó ra sao.

21 W hen Reuben heard it, he delivered him out of their hands and said, Let us not kill him.

Ru-bên nghe qua lời đó, liền giải cứu chàng ra khỏi ra các anh mà rằng: Chúng ta đừng giết chết nó;

22 A nd Reuben said unto them, Shed no blood but cast him into this cistern that is in the wilderness and lay no hand upon him that he might rid him out of their hands to deliver him to his father again.

lại tiếp: Chúng ta chớ nên làm đổ máu ra; hãy liệng nó trong cái hố nước nơi đồng vắng kia, và đừng tra tay vào mình nó. Người nói vậy, có ý muốn giải cứu chàng khỏi tay họ, để trả chàng về cùng cha mình.

23 ¶ And it came to pass, when Joseph was come unto his brethren, that they stripped Joseph out of his coat, his coat of many colours that was on him;

Vừa khi Giô-sép đến gần các anh, họ bèn lột áo chàng, là áo có nhiều sắc đương mặc trong mình;

24 a nd they took him and cast him into the cistern; and the pit was empty, there was no water in it.

rồi, bắt chàng đem quăng trong hố nước. Vả, hố khô cạn, chẳng có nước.

25 A nd they sat down to eat bread; and they lifted up their eyes and looked, and, behold, a company of Ishmeelites came from Gilead with their camels bearing aromas and balm and myrrh, going to carry it down to Egypt.

Đoạn, họ ngồi lại ăn. Nhướng mắt lên chợt thấy một đoàn dân Ích-ma-ên ở phía Ga-la-át đi đến, trên lưng lạc đà họ chở đầy thuốc thơm, nhũ hương và một dược đương đem đi đến xứ Ê-díp-tô.

26 T hen Judah said unto his brethren, What profit is it if we slay our brother and conceal his blood?

Giu-đa bèn nói cùng các anh em rằng: Giết em ta mà giấu máu nó, có dùng cho ta được việc chi?

27 C ome and let us sell him to the Ishmeelites and let not our hand be upon him; for he is our brother and our flesh. And his brethren were content.

Hè! hãy đem bán nó cho dân Ích-ma-ên và đừng tra tay vào mình nó; vì nó là em, là cốt nhục của chúng ta. Các anh em đều nghe theo lời người nói.

28 A nd when the Midianite merchantmen passed by, they took and lifted up Joseph out of the cistern and sold Joseph to the Ishmeelites for twenty pieces of silver. And they brought Joseph into Egypt.

Vả, khi những lái-buôn Ma-đi-an đi ngang qua, các anh kéo Giô-sép lên khỏi hố nước, rồi bán chàng giá hai mươi miếng bạc cho dân Ích-ma-ên đem qua xứ Ê-díp-tô.

29 A nd Reuben returned unto the cistern; and, behold, Joseph was not inside, and he rent his clothes.

Ru-bên trở lại hố; nầy Giô-sép đâu mất rồi; bèn xé áo mình,

30 A nd he returned unto his brethren and said, The young man is not; and I, where shall I go?

trở lại nơi các em mình mà rằng: Ôi! đứa trẻ đâu mất rồi! còn tôi, sẽ đi đâu.

31 ¶ Then they took Joseph’s coat and killed a kid of the goats and dipped the coat in the blood;

Các anh giết một con dê đực, rồi lấy áo Giô-sép nhúng vào trong máu;

32 a nd they sent the coat of many colours, and they brought it to their father and said, We have found this, recognize now whether it is thy son’s coat or not.

đoạn, gởi cái áo nhiều sắc đó đem về cho cha mình và dặn nói rằng: Đây là vật chúng tôi đã kiếm được. Vậy, xin hãy nhìn coi, có phải áo của con trai cha chăng.

33 A nd he knew it and said, It is my son’s coat; an evil beast has devoured him; Joseph is without doubt rent in pieces.

Gia-cốp nhìn và nói rằng: Aáy là áo của con trai ta đó; một thú dữ đã xé cấu nó! Quả thật Giô-sép đã bị phân thây rồi!

34 T hen Jacob rent his clothes and put sackcloth upon his loins and mourned for his son many days.

Người xé quần áo mình ra, lấy bao quấn ngang hông, và để tang lâu ngày cho con trai mình.

35 A nd all his sons and all his daughters rose up to comfort him, but he refused to be comforted, and he said, For I will go down into the grave unto my son mourning. Thus his father wept for him.

Hết thảy con trai, con gái hiệp lại an ủy người, nhưng không chịu; bèn nói rằng: Ta để tang luôn xuống chốn âm phủ cùng con ta! Aáy đó, cha Giô-sép khóc than chàng như vậy.

36 A nd the Midianites sold him into Egypt unto Potiphar, an officer of Pharaoh’s and captain of the guard.

Các lái buôn Ma-đi-an đem Giô-sép đến xứ Ê-díp-tô, bán cho Phô-ti-pha, quan thị vệ của Pha-ra-ôn.