Proverbs 27 ~ Proverbios 27

picture

1 K ei whakamanamana koe ki te ra apopo; kahore hoki koe e mohio ko te aha e puta mai i roto i te ra.

No te ufanes del día de mañana, porque nunca sabes lo que el mañana traerá.

2 M a tetahi atu tangata te whakamoemiti mou, kaua ma tou mangai ake; ma te tangata ke, kaua ma ou ngutu ake.

Es mejor que te alabe gente extraña, y no que te alabes tú mismo.

3 H e taimaha te kohatu, he taimaha ano te kirikiri; he taimaha atu ia i a raua tahi te pukuriri o te wairangi.

Pesa la piedra, pesa la arena, pero pesa más la ira del necio.

4 H e mea nanakia te riri, he rutaki te aritarita; ko wai ia e tu i mua i te hae?

La ira es cruel, y el furor es impetuoso, pero ante la envidia, ¿quién puede sostenerse?

5 H e pai ke te riri matanui i te aroha huna.

Es mejor la reprensión franca que el amor disimulado.

6 K o nga patu a te hoa aroha he mea na te pono: ko nga kihi ia a te hoariri auau rawa.

Son más confiables las heridas del que ama, que los falsos besos del que aborrece.

7 E ngaruru ana te wairua makona ki te honikoma: engari ki te wairua hiakai, reka kau nga mea kawa katoa.

Quien no tiene hambre, rechaza la miel; quien tiene hambre, halla dulce lo amargo.

8 R ite tonu ki te manu e atiutiu noa atu ana i tona kohanga te tangata e atiutiu noa atu ana i tona wahi.

Ave que vuela lejos del nido: ¡eso es quien se va lejos de su hogar!

9 H e whakahari ngakau te hinu me te whakakakara; he pera ano nga ahuareka o to te tangata hoa aroha i ahu mai i nga tikanga mateoha i whakatakotoria e tona ngakau.

El bálsamo y el perfume alegran el corazón; los consejos del amigo alegran el alma.

10 K o tou hoa aroha ake, a ko te hoa hoki o tou papa, kaua e whakarerea; kaua hoki e haere ki te whare o tou tuakana i te ra e mate ai koe: he pai ke hoki te hoa e tata ana i te tuakana i tawhiti.

No dejes a tu amigo, ni al amigo de tu padre, ni visites a tu hermano cuando estés afligido. Es mejor vecino cercano que hermano lejano.

11 E taku tama, kia whakaaro nui, kia koa ai toku ngakau, kia whakahoki kupu ai hoki ahau ki te hunga e tawai ana ki ahau.

Hijo mío, sé sabio y alegra mi corazón; así podré responder al que me ofenda.

12 E kite atu ana te tangata tupato i te he, a ka huna i a ia: tena ko te kuware, haere tonu atu, mamae tonu atu.

El astuto ve el peligro y se pone a salvo, pero los ingenuos lo ven y no lo evitan.

13 T angohia te kakahu o te kaiwhakakapi mo te tangata ke; tona taunaha ano hoki mo ta te wahine ke.

Al fiador de un extraño, quítale la ropa; al que dé a la mujer ajena, reténle prenda.

14 K o te tangata e maranga ana i te atatu, he nui hoki tona reo ki te manaaki i tona hoa ka kiia tana he kanga.

Bendecir al amigo a gritos y de madrugada es lo mismo que lanzarle una maldición.

15 H e maturuturu e puputu tonu ana i te ra nui te ua, he wahine ngangare, rite tonu raua:

Como gotera continua en tiempo de lluvia es la mujer que siempre discute.

16 K o te tangata e mea ana ki te pehi i a ia, e mea ana ki te pehi i te hau, a ka tutaki tona ringa matau ki te hinu.

Querer contenerla es querer refrenar el viento o tratar de retener el aceite en la mano.

17 K o te rino hei whakakoi mo te rino; waihoki ko te tangata ano hei whakakoi i te mata o tona hoa.

El hierro se pule con el hierro, y el hombre se pule en el trato con su prójimo.

18 K o te kaitiaki o te piki, ka kai i ona hua: ka whakahonoretia te tangata e whakaaro ana ki tona rangatira.

Quien cuida de la higuera, come de su fruto; quien cuida los bienes de su amo, recibe honra.

19 H e pera i te wai, tiro atu, tiro mai he kanohi, ka pena ano to te tangata ngakau ki te tangata.

Así como en el agua se refleja el rostro, también en el corazón se refleja el hombre.

20 K o te reinga, ko te whakangaromanga, e kore e makona; e kore ano hoki e makona nga kanohi o te tangata.

El sepulcro y la muerte nunca se sacian, y los ojos del hombre jamás están satisfechos.

21 K o te oko tahu para mo te hiriwa, ko te oumu mo te koura; a, ko te whakanui i a ia, hei whakamatautau mo te tangata.

La plata se pone a prueba en el crisol, el oro se pone a prueba en el horno, y el hombre se pone a prueba con las alabanzas.

22 A hakoa i tukua e koe te wairangi ki te tuki i roto i te kumete i waenga i nga witi pepe, e kore tona whakaarokore e riro.

Aunque machaques al necio en un mortero, como se machacan los granos de trigo, su necedad no se apartará de él.

23 K ia anga nui koa kia mohio ki te ahua o au hipi, a kia pai te tiaki i au kahui kau:

Manténte atento al estado de tus ovejas; cuida bien a tus rebaños,

24 E kore hoki te taonga e mau tonu; e mau ianei te karauna ki nga whakatupuranga katoa?

porque las riquezas no duran para siempre ni la corona permanece perpetuamente.

25 K ua whaiti te hei, e kitea ana te tupu hou, a e kohikohia ana nga otaota o nga maunga.

Cuando salga la grama y aparezca la hierba, y en los montes se corte la hierba,

26 H ei mea kakahu mou nga reme, a koe nga koati hei utu mo te mara.

los corderos te proveerán de ropa y los cabritos te darán para comprar un campo;

27 A tera te waiu koati, he nui noa atu hei kai mau, hei kai hoki ma tou whare, hei oranga ano hoki mo au kotiro.

la cabras te darán abundante leche para que se alimenten tú y tu familia y toda la servidumbre de tu casa.