1 P roverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel.
Kuwanu waa maahmaahyadii Sulaymaan ina Daa'uud oo ahaa boqorkii reer Binu Israa'iil,
2 P ara aprender sabiduría e instrucción, Para entender los dichos inteligentes,
Wuxuu u qoray si loo ogaado xigmadda iyo edbinta, Oo loo garto erayada waxgarashada,
3 P ara recibir el consejo de prudencia, Justicia, juicio y equidad;
In la helo edbinta ku saabsan xigmadda, Iyo xaqnimada iyo garta iyo caaddilnimada;
4 P ara dar sagacidad a los simples, Y a los jóvenes inteligencia y cordura.
Si miyir loo siiyo garaadlaawaha, Oo aqoon iyo digtoonaanna loo yeelo ninka dhallinyarada ah.
5 O irá el sabio, y aumentará su saber, Y el entendido adquirirá destreza,
Ninkii caqli lahu wuu maqli doonaa, oo wuxuu korodhsan doonaa waxbarasho, Oo ninkii garaad lahuna wuxuu qabsan doonaa talada wanaagsan,
6 P ara entender proverbios y refranes, Máximas de sabios, y sus dichos enigmáticos.
Si lagu garto maahmaahda, iyo micnaynta, Iyo hadallada kuwa caqliga leh iyo xujooyinkooda.
7 E l principio de la sabiduría es el temor de Jehová; Los insensatos desprecian la sabiduría y la enseñanza. Amonestaciones de la sabiduría
Waxaa aqoonta ugu horreeya Rabbiga ka cabsashadiisa; Laakiinse nacasyadu waxay quudhsadaan xigmadda iyo edbinta. Guubaabinta Xigmadda Ka-digidda Soo Jiidashada Xun
8 E scucha, hijo mío, la reprensión de tu padre, Y no desprecies la instrucción de tu madre;
Wiilkaygiiyow, edbinta aabbahaa maqal, Oo amarka hooyadaana ha ka tegin,
9 P orque guirnalda de gracia serán a tu cabeza, Y collares a tu cuello.
Waayo, waxay madaxaaga u noqon doonaan wax sharraxsan, Oo waxay kuu noqon doonaan silsilado qoorta kuu sudhan.
10 H ijo mío, si los perversos intentan seducirte, No consientas.
Wiilkaygiiyow, haddii dembilayaal ku sasabtaan, Ha oggolaan.
11 S i te dicen: Ven con nosotros; Pongamos asechanzas para derramar sangre, Acechemos sin motivo al inocente;
Hadday kugu yidhaahdaan, Na soo raac, Aan gaadno inaynu dhiig daadinno, Oo aynu sababla'aan kuwa aan eedda lahayn si qarsoon ugu dhuumanno;
12 D evorémoslos vivos como el Seol, Y enteros, como los que caen en la fosa;
Oo iyagoo nool aynu u liqno sida qabriga oo kale, Dhammaantoodna aan juq siinno sida kuwa yamayska ku dhaca;
13 H allaremos riquezas de toda clase, Llenaremos nuestras casas de botín;
Waxaynu heli doonnaa maal qaali ah oo cayn kasta ah, Oo guryaheennana waxaynu ka buuxsan doonnaa booli;
14 E cha tu suerte entre nosotros; Tengamos todos una bolsa;
Nasiibkaaga iskula kaaya soo dar, Oo kulligeenna aynu kiishad qudha wada lahaanno;
15 H ijo mío, no vayas de camino con ellos. Aparta tu pie de sus veredas,
Wiilkaygiiyow, iyaga jidka ha la marin; Oo cagtaadana wadiiqadooda dib uga jooji;
16 P orque sus pies corren hacia la maldad, Y van presurosos a derramar sangre.
Waayo, cagahoodu waxay u ordaan shar, Oo waxay u degdegaan inay dhiig daadiyaan.
17 P orque en vano se tenderá la red Ante los ojos mismos de un ave;
Waayo, waa waxtarla'aan dabinka loo dhigaa Iyadoo ay shimbirtu u jeeddo;
18 P ero ellos su propia sangre ponen en peligro, Y a sus almas tienden lazo.
Iyagu waxay u gaadaan si dhiiggooda loo daadiyo, Oo waxay si qarsoon ugu dhuuntaan si naftooda looga qaado.
19 T ales son las sendas de todo el que es dado a la codicia, La cual quita la vida a su propio dueño.
Sidaas oo kalay yihiin jidadka mid kasta oo faa'iido u hunguri weyn, Oo nafta ka qaada kuwa leh. Dhiirrigelinta Xigmad-Qaadashada
20 L a sabiduría clama en las calles, Alza su voz en las plazas;
Xigmaddu aad bay uga qaylisaa jidka; Oo codkeedana waxay kor uga qaaddaa bannaanka;
21 C lama en los lugares más concurridos; En las entradas de las puertas de la ciudad pronuncia sus discursos.
Waxay ka qaylisaa meesha suuqa ugu weyn; Oo iridda magaalada laga soo galo Ayay erayadeeda kaga hadashaa, iyadoo leh,
22 ¿ Hasta cuándo, oh simples, amaréis la simpleza, Y los insolentes se complacerán en la insolencia, Y los insensatos aborrecerán el conocimiento?
Kuwiinna garaadlaawayaasha ahow, ilaa goormaad garaadla'aanta sii jeclaanaysaan? Oo kuwa wax quudhsadaana, ilaa goormay quudhsashadooda ku sii farxayaan? Nacasyaduna, ilaa goormay aqoonta sii necbaanayaan?
23 V olveos a mi reprensión; He aquí yo derramaré mi espíritu sobre vosotros, Y os daré a conocer mis palabras.
Canaantayda u soo noqda; Bal eega, anigu waxaan idinku shubi doonaa ruuxayga, Oo waxaan idin ogeysiin doonaa erayadayda.
24 P or cuanto llamé, y no quisisteis oír. Extendí mi mano, y no hubo quien atendiese,
Anigu waan idiin yeedhay, laakiinse waad i diiddeen; Oo anigu gacantaydaan soo fidiyey, oo ninnana dan kama yeelan;
25 S ino que desechasteis todo consejo mío Y no aceptasteis mi reprensión,
Laakiinse idinku taladaydii oo dhan waad fududaysateen, Oo canaantaydiina ma aydin doonaynin;
26 T ambién yo me reiré de vuestra desgracia, Y me burlaré cuando os sobrevenga lo que teméis;
Sidaas daraaddeed aniguna waan idinku qosli doonaa markay belaayo idinku dhacdo; Waanan idinku majaajiloon doonaa markay cabsiyu idinku soo degto;
27 C uando venga de repente lo que os asusta, Y vuestra desgracia llegue como un torbellino; Cuando sobre vosotros vengan la tribulación y la angustia.
Markay cabsidiinnu u timaado sida duufaan oo kale, Oo belaayadiinnuna u timaado sida dabayl cirwareen ah; Oo dhibaato iyo cidhiidhi idinku yimaadaan.
28 E ntonces me llamarán, y no responderé; Me buscarán con afán, y no me hallarán.
Markaasay ii yeedhan doonaan, laakiinse anigu uma aan jawaabi doono; Oo horay ii doondooni doonaan, laakiinse ima ay heli doonaan;
29 P or cuanto aborrecieron la sabiduría, Y no escogieron el temor de Jehová,
Waayo, waxay nebcaadeen aqoonta, Oo Rabbiga ka cabsashadiisana ma ay dooran;
30 N i quisieron mi consejo, Y menospreciaron toda reprensión mía,
Iyagu taladaydii innaba ma ay doonaynin; Oo canaantaydii oo dhanna way quudhsadeen;
31 C omerán del fruto de su camino, Y se hartarán de sus propios planes.
Haddaba iyagu waxay cuni doonaan midhihii jidkooda, Oo waxay ka dhergi doonaan taladoodii.
32 P orque el extravío de los ignorantes los matará, Y la cómoda indolencia de los necios los echará a perder;
Waayo, garaadlaawayaasha dibunoqoshadooda ayaa iyaga dili doonta, Oo nacasyadana waxaa baabbi'in doonta barwaaqadooda.
33 M as el que me escuche, habitará confiadamente Y vivirá tranquilo, sin temor a la desgracia.
Laakiinse ku alla kii aniga i maqlaa, ammaan buu u fadhiyi doonaa, Wuuna xasilloonaan doonaa, isagoo aan shar ka cabsanaynin.