1 T hat day Jesus went out of the house and was sitting by the sea.

Cũng ngày ấy, Đức Chúa Jêsus ra khỏi nhà, ngồi bên mé biển.

2 A nd large crowds gathered to Him, so He got into a boat and sat down, and the whole crowd was standing on the beach.

Đoàn dân nhóm họp xung quanh Ngài đông lắm, đến nỗi Ngài phải xuống thuyền mà ngồi, còn cả đoàn dân đứng trên bờ.

3 A nd He spoke many things to them in parables, saying, “Behold, the sower went out to sow;

Ngài dùng thí dụ mà giảng nhiều điều cùng họ. Ngài phán như vầy: Có người gieo giống đi ra đặng gieo.

4 a nd as he sowed, some seeds fell beside the road, and the birds came and ate them up.

Khi đương gieo, một phần giống rơi dọc đường, chim bay xuống và ăn.

5 O thers fell on the rocky places, where they did not have much soil; and immediately they sprang up, because they had no depth of soil.

Một phần khác rơi nhằm chỗ đất đá sỏi, chỉ có ít đất thịt, bị lấp không sâu, liền mọc lên;

6 B ut when the sun had risen, they were scorched; and because they had no root, they withered away.

song khi mặt trời mọc lên, thì bị đốt, và vì không có rễ, nên phải héo.

7 O thers fell among the thorns, and the thorns came up and choked them out.

Một phần khác rơi nhằm bụi gai, gai mọc rậm lên, phải nghẹt ngòi.

8 A nd others fell on the good soil and yielded a crop, some a hundredfold, some sixty, and some thirty.

Một phần khác nữa rơi nhằm chỗ đất tốt, thì sanh trái; hoặc một hột ra được một trăm, hoặc một hột sáu chục, hoặc một hột ba chục.

9 H e who has ears, let him hear.” An Explanation

Ai có tai, hãy nghe!

10 A nd the disciples came and said to Him, “Why do You speak to them in parables?”

Môn đồ bèn đến gần Ngài mà hỏi rằng: sao thầy dùng thí dụ mà phán cùng chúng vậy?

11 J esus answered them, “ To you it has been granted to know the mysteries of the kingdom of heaven, but to them it has not been granted.

Ngài đáp rằng: bởi vì đã ban cho các ngươi được biết những điều mầu nhiệm của nước thiên đàng, song về phần họ, thì không ban cho biết.

12 F or whoever has, to him more shall be given, and he will have an abundance; but whoever does not have, even what he has shall be taken away from him.

Vì sẽ cho thêm kẻ nào đã có, thì họ sẽ được dư dật; nhưng kẻ nào không có, thì lại cất luôn điều họ đã có nữa.

13 T herefore I speak to them in parables; because while seeing they do not see, and while hearing they do not hear, nor do they understand.

Vậy nên ta phán thí dụ cùng chúng; vì họ xem mà không thấy, lắng tai mà không nghe, và không hiểu chi hết.

14 I n their case the prophecy of Isaiah is being fulfilled, which says, ‘ You will keep on hearing, but will not understand; You will keep on seeing, but will not perceive;

Vậy, về họ, đã được ứng nghiệm lời tiên tri của Ê-sai rằng: Các ngươi sẽ lắng tai nghe, mà chẳng hiểu chi; Lấy mắt xem mà chẳng thấy chi.

15 F or the heart of this people has become dull, With their ears they scarcely hear, And they have closed their eyes, Otherwise they would see with their eyes, Hear with their ears, And understand with their heart and return, And I would heal them.’

Vì lòng dân nầy đã cứng cỏi; Đã làm cho nặng tai Và nhắm mắt mình lại, E khi mắt mình thấy được, Tai mình nghe được, Lòng mình hiểu được, Họ tự hối cải lại, Và ta chữa họ được lành chăng.

16 B ut blessed are your eyes, because they see; and your ears, because they hear.

Nhưng phước cho mắt các ngươi, vì thấy được; phước cho tai các ngươi, vì nghe được!

17 F or truly I say to you that many prophets and righteous men desired to see what you see, and did not see it, and to hear what you hear, and did not hear it. The Sower Explained

Quả thật, ta nói cùng các ngươi, có nhiều đấng tiên tri, nhiều người công chính đã ước ao thấy điều các ngươi thấy, mà chẳng được thấy; ước ao nghe điều các ngươi nghe, mà chẳng được nghe.

18 “ Hear then the parable of the sower.

Aáy vậy, các ngươi hãy nghe nghĩa ví dụ về kẻ gieo giống là gì.

19 W hen anyone hears the word of the kingdom and does not understand it, the evil one comes and snatches away what has been sown in his heart. This is the one on whom seed was sown beside the road.

Khi người nào nghe đạo nước thiên đàng, mà không hiểu, thì quỉ dữ đến cướp điều đã gieo trong lòng mình; ấy là kẻ chịu lấy hột giống rơi ra dọc đàng.

20 T he one on whom seed was sown on the rocky places, this is the man who hears the word and immediately receives it with joy;

Người nào chịu lấy hột giống nơi đất đá sỏi, tức là kẻ nghe đạo, liền vui mừng chịu lấy;

21 y et he has no firm root in himself, but is only temporary, and when affliction or persecution arises because of the word, immediately he falls away.

song trong lòng không có rễ, chỉ tạm thời mà thôi, đến khi vì đạo mà gặp sự cực khổ, sự bắt bớ, thì liền vấp phạm.

22 A nd the one on whom seed was sown among the thorns, this is the man who hears the word, and the worry of the world and the deceitfulness of wealth choke the word, and it becomes unfruitful.

Kẻ nào chịu lấy hột giống nơi bụi gai, tức là kẻ nghe đạo; mà sự lo lắng về đời nầy, và sự mê đắm và của cải, làm cho nghẹt ngòi đạo và thành ra không kết quả.

23 A nd the one on whom seed was sown on the good soil, this is the man who hears the word and understands it; who indeed bears fruit and brings forth, some a hundredfold, some sixty, and some thirty.” Tares among Wheat

Song, kẻ nào chịu lấy hột giống nơi đất tốt, tức là kẻ nghe đạo và hiểu; người ấy được kết quả đến nỗi một hột ra một trăm, hột khác sáu chục, hột khác ba chục.

24 J esus presented another parable to them, saying, “ The kingdom of heaven may be compared to a man who sowed good seed in his field.

Đức Chúa Jêsus phán ví dụ khác cùng chúng rằng: Nước thiên đàng giống như người kia gieo giống tốt trong ruộng mình.

25 B ut while his men were sleeping, his enemy came and sowed tares among the wheat, and went away.

Nhưng đương khi người ta ngủ, thì kẻ thù chủ ruộng liền đến, gieo cỏ lùng vào trong lúa mì, rồi đi.

26 B ut when the wheat sprouted and bore grain, then the tares became evident also.

Đến khi lúa mì lớn lên, và trổ bông, thì cỏ lùng cũng lòi ra.

27 T he slaves of the landowner came and said to him, ‘Sir, did you not sow good seed in your field? How then does it have tares?’

Các đầy tớ của chủ nhà bèn đến thưa rằng: Thưa chủ, chủ không gieo giống tốt trong ruộng chủ sao? Vậy thì cỏ lùng bởi đâu mà ra?

28 A nd he said to them, ‘An enemy has done this!’ The slaves said to him, ‘Do you want us, then, to go and gather them up?’

Chủ đáp rằng: Aáy là một kẻ thù đã làm điều đó. Các đầy tớ thưa rằng: Vậy chủ có muốn chúng tôi đi nhổ cỏ đó chăng?

29 B ut he said, ‘No; for while you are gathering up the tares, you may uproot the wheat with them.

Chủ rằng: Chẳng nên, e khi nhổ cỏ lùng, hoặc các ngươi nhổ lộn lúa mì đi chăng.

30 A llow both to grow together until the harvest; and in the time of the harvest I will say to the reapers, “First gather up the tares and bind them in bundles to burn them up; but gather the wheat into my barn.”’” The Mustard Seed

Hãy để cho cả hai thứ cùng lớn lên cho đến mùa gặt; đến mùa gặt, ta sẽ dặn con gặt rằng: trước hết hãy nhổ cỏ lùng, bó lại từng bó mà đốt đi; song hãy thâu trử lúa mì vào kho ta.

31 H e presented another parable to them, saying, “ The kingdom of heaven is like a mustard seed, which a man took and sowed in his field;

Ngài lấy ví dụ khác mà phán rằng: Nước thiên đàng giống như một hột cải mà người kia lấy gieo trong ruộng mình;

32 a nd this is smaller than all other seeds, but when it is full grown, it is larger than the garden plants and becomes a tree, so that the birds of the air come and nest in its branches.” The Leaven

hột ấy thật nhỏ hơn cả các giống khác, song khi đã mọc lên, thì lớn hơn các thứ rau, và trở nên cây cối, cho đến nỗi chim trời tới làm ổ trên nhành nó được.

33 H e spoke another parable to them, “ The kingdom of heaven is like leaven, which a woman took and hid in three pecks of flour until it was all leavened.”

Ngài lấy ví dụ khác nữa mà phán rằng: Nước thiên đàng giống như men mà người đờn bà kia lấy trộn vào trong ba đấu bột, cho đến chừng nào bột dậy cả lên.

34 A ll these things Jesus spoke to the crowds in parables, and He did not speak to them without a parable.

Đức Chúa Jêsus lấy lời ví dụ mà phán những điều đó cùng đoàn dân, Ngài chẳng phán điều gì cùng họ mà không dùng lời ví dụ,

35 T his was to fulfill what was spoken through the prophet: “ I will open My mouth in parables; I will utter things hidden since the foundation of the world.” The Tares Explained

để được ứng nghiệm lời đấng tiên tri rằng: Ta sẽ mở miệng ra mà nói lời ví dụ, Ta sẽ rao bảo những điều kín nhiệm từ khi dựng nên trời đất.

36 T hen He left the crowds and went into the house. And His disciples came to Him and said, “ Explain to us the parable of the tares of the field.”

Bấy giờ, Đức Chúa Jêsus cho chúng về, rồi vào nhà; môn đồ đến gần mà hỏi Ngài rằng: Xin thầy giải lời ví dụ về cỏ lùng trong ruộng cho chúng tôi.

37 A nd He said, “The one who sows the good seed is the Son of Man,

Ngài đáp rằng: Kẻ gieo giống tốt, là Con người;

38 a nd the field is the world; and as for the good seed, these are the sons of the kingdom; and the tares are the sons of the evil one;

ruộng là thế gian; giống tốt, là con cái nước thiên đàng; cỏ lùng, là con cái quỉ dữ;

39 a nd the enemy who sowed them is the devil, and the harvest is the end of the age; and the reapers are angels.

kẻ nghịch thù gieo cỏ ấy, là ma quỉ; mùa gặt, là ngày tận thế; con gặt, là các thiên sứ.

40 S o just as the tares are gathered up and burned with fire, so shall it be at the end of the age.

Còn người ta nhổ cỏ lùng mà đốt trong lửa thể nào, thì ngày tận thế cũng sẽ như vậy;

41 T he Son of Man will send forth His angels, and they will gather out of His kingdom all stumbling blocks, and those who commit lawlessness,

Con người sẽ sai các thiên sứ Ngài thâu mọi gương xấu và những kẻ làm ác khỏi nước Ngài,

42 a nd will throw them into the furnace of fire; in that place there will be weeping and gnashing of teeth.

và quăng những người đó vào lò lửa, là nơi sẽ có khóc lóc và nghiến răng.

43 T hen the righteous will shine forth as the sun in the kingdom of their Father. He who has ears, let him hear. Hidden Treasure

Khi ấy, những người công bình sẽ chói rạng như mặt trời trong nước của Cha mình. Ai có tai, hãy nghe!

44 “ The kingdom of heaven is like a treasure hidden in the field, which a man found and hid again; and from joy over it he goes and sells all that he has and buys that field. A Costly Pearl

Nước thiên đàng giống như của báu chôn trong một đám ruộng kia. Một người kia tìm được thì giấu đi, vui mừng mà trở về, bán hết gia tài mình, mua đám ruộng đó.

45 “ Again, the kingdom of heaven is like a merchant seeking fine pearls,

Nước thiên đàng lại giống như một người lái buôn kiếm ngọc châu tốt,

46 a nd upon finding one pearl of great value, he went and sold all that he had and bought it. A Dragnet

khi đã tìm được một hột châu quí giá, thì đi bán hết gia tài mình mà mua hột châu đó.

47 “ Again, the kingdom of heaven is like a dragnet cast into the sea, and gathering fish of every kind;

Nước thiên đàng cũng giống như một tay lưới thả xuống biển, bắt đủ mọi thứ cá.

48 a nd when it was filled, they drew it up on the beach; and they sat down and gathered the good fish into containers, but the bad they threw away.

Khi lưới được đầy rồi, thì người đánh cá kéo lên bờ; đoạn, ngồi mà chọn giống tốt để riêng ra, đem bỏ vào rổ, còn giống xấu thì ném đi.

49 S o it will be at the end of the age; the angels will come forth and take out the wicked from among the righteous,

Đến ngày tận thế cũng như vầy: các thiên sứ sẽ đến và chia kẻ ác với người công bình ra,

50 a nd will throw them into the furnace of fire; in that place there will be weeping and gnashing of teeth.

ném những kẻ ác vào lò lửa; ở đó sẽ có khóc lóc và nghiến răng.

51 “ Have you understood all these things?” They said to Him, “Yes.”

Các ngươi có hiểu mọi điều đó chăng! Các môn đồ thưa rằng: Có hiểu.

52 A nd Jesus said to them, “Therefore every scribe who has become a disciple of the kingdom of heaven is like a head of a household, who brings out of his treasure things new and old.” Jesus Revisits Nazareth

Ngài bèn phán rằng: Vì cớ ấy, mọi thầy thông giáo đã học thông đạo về nước thiên đàng, thì giống như một người chủ nhà kia, đem những vật mới và cũ ở trong kho mình ra.

53 W hen Jesus had finished these parables, He departed from there.

Đức Chúa Trời phán các lời ví dụ ấy rồi, thì đi khỏi chỗ đó.

54 H e came to His hometown and began teaching them in their synagogue, so that they were astonished, and said, “Where did this man get this wisdom and these miraculous powers?

Ngài về đến quê hương, rồi dạy dỗ trong nhà hội, đến nỗi ai nghe cũng lấy làm lạ, mà nói rằng: Bởi đâu mà người nầy được khôn ngoan và những phép lạ nầy?

55 I s not this the carpenter’s son? Is not His mother called Mary, and His brothers, James and Joseph and Simon and Judas?

Có phải là con người thợ mộc chăng? Mẹ người có phải là Ma-ri, và anh em người là Gia-cơ, Giô-sép, Si-môn, Giu-đê chăng?

56 A nd His sisters, are they not all with us? Where then did this man get all these things?”

Chị em người đều ở giữa chúng ta chăng? Bởi đâu mà người nầy được mọi điều ấy như vậy?

57 A nd they took offense at Him. But Jesus said to them, “ A prophet is not without honor except in his hometown and in his own household.”

Họ bèn vì cớ Ngài mà vấp phạm. Song Đức Chúa Jêsus phán cùng họ rằng: Đấng tiên tri chỉ bị trong xứ mình và người nhà mình khinh dể mà thôi.

58 A nd He did not do many miracles there because of their unbelief.

Ở đó, Ngài không làm nhiều phép lạ, vì chúng không có lòng tin.