1 T hen they set out from Elim, and all the congregation of the sons of Israel came to the wilderness of Sin, which is between Elim and Sinai, on the fifteenth day of the second month after their departure from the land of Egypt.

Nhằm ngày mười lăm tháng hai, sau khi ra khỏi xứ Ê-díp-tô, cả hội chúng Y-sơ-ra-ên ở nơi Ê-lim đi đến đồng vắng Sin, nằm về giữa khoảng Ê-lim và Si-na -i.

2 T he whole congregation of the sons of Israel grumbled against Moses and Aaron in the wilderness.

Cả hội chúng Y-sơ-ra-ên oán trách Môi-se và A-rôn tại nơi đồng vắng,

3 T he sons of Israel said to them, “ Would that we had died by the Lord’s hand in the land of Egypt, when we sat by the pots of meat, when we ate bread to the full; for you have brought us out into this wilderness to kill this whole assembly with hunger.”

nói cùng hai người rằng: O

4 T hen the Lord said to Moses, “Behold, I will rain bread from heaven for you; and the people shall go out and gather a day’s portion every day, that I may test them, whether or not they will walk in My instruction.

Đức Giê-hô-va bèn phán cùng Môi-se rằng: Nầy, ta sẽ từ trên trời cao làm mưa bánh xuống cho các ngươi. Dân sự sẽ đi ra, mỗi ngày nào thâu bánh đủ cho ngày nấy, đặng ta thử dân coi có đi theo luật lệ của ta hay chăng.

5 O n the sixth day, when they prepare what they bring in, it will be twice as much as they gather daily.”

Qua ngày thứ sáu, dân sự sẽ dự bị phần đã góp, và sẽ được phần gấp bằng hai của mình thường thâu hằng ngày.

6 S o Moses and Aaron said to all the sons of Israel, “At evening you will know that the Lord has brought you out of the land of Egypt;

Môi-se và A-rôn bèn nói cùng dân Y-sơ-ra-ên rằng: Chiều nay các ngươi sẽ nhận biết rằng ấy là Đức Giê-hô-va đã rút các ngươi ra khỏi xứ Ê-díp-tô,

7 a nd in the morning you will see the glory of the Lord, for He hears your grumblings against the Lord; and what are we, that you grumble against us?” The Lord Provides Meat

và sáng mai sẽ thấy sự vinh quang của Đức Giê-hô-va, vì Ngài đã nghe lời các ngươi oán trách Ngài rồi. Vả lại, chúng ta là ai mà các ngươi oán trách chúng ta?

8 M oses said, “ This will happen when the Lord gives you meat to eat in the evening, and bread to the full in the morning; for the Lord hears your grumblings which you grumble against Him. And what are we? Your grumblings are not against us but against the Lord.”

Môi-se nói: Chiều nầy Đức Giê-hô-va sẽ phát thịt cho các ngươi ăn, rồi sáng mai bánh nhiều dư dật, vì Ngài đã nghe lời các ngươi oán trách Ngài rồi. Thế thì, chúng ta là ai? Những lời oán trách chẳng phải đổ về chúng ta đâu, nhưng về Đức Giê-hô-va vậy.

9 T hen Moses said to Aaron, “Say to all the congregation of the sons of Israel, ‘ Come near before the Lord, for He has heard your grumblings.’”

Môi-se nói cùng A-rôn rằng: Hãy nói cho cả hội chúng Y-sơ-ra-ên rằng: Các ngươi hãy đến trước mặt Đức Giê-hô-va, vì Ngài đã nghe lời oán trách của các ngươi rồi.

10 I t came about as Aaron spoke to the whole congregation of the sons of Israel, that they looked toward the wilderness, and behold, the glory of the Lord appeared in the cloud.

Vả, khi A-rôn nói cùng cả hội chúng Y-sơ-ra-ên, thì họ xây mặt về phía đồng vắng, thấy sự vinh quang của Ngài hiện ra trong đám mây.

11 A nd the Lord spoke to Moses, saying,

Đức Giê-hô-va phán cùng Môi-se rằng:

12 “ I have heard the grumblings of the sons of Israel; speak to them, saying, ‘ At twilight you shall eat meat, and in the morning you shall be filled with bread; and you shall know that I am the Lord your God.’”

Ta đã nghe lời oán trách của dân Y-sơ-ra-ên. Vậy, ngươi hãy nói cùng chúng nó rằng: Lối chiều các ngươi sẽ ăn thịt; sáng mai sẽ ăn bánh no nê, và sẽ biết ta là Giê-hô-va Đức Chúa Trời của các ngươi.

13 S o it came about at evening that the quails came up and covered the camp, and in the morning there was a layer of dew around the camp.

Vậy, chiều lại, có chim cút bay lên phủ trên trại quân; đến sáng mai lại có một lớp sương ở chung quanh trại quân.

14 W hen the layer of dew evaporated, behold, on the surface of the wilderness there was a fine flake-like thing, fine as the frost on the ground.

Lớp sương đó tan đi, trên mặt đồng vắng thấy có vật chi nhỏ, tròn, như hột sương đóng trên mặt đất.

15 W hen the sons of Israel saw it, they said to one another, “ What is it?” For they did not know what it was. And Moses said to them, “ It is the bread which the Lord has given you to eat.

Khi dân Y-sơ-ra-ên thấy, bèn hỏi nhau rằng: Cái chi vậy? Vì chẳng biết vật đó là gì. Môi-se bèn nói cùng dân sự rằng: Aáy là bánh mà Đức Giê-hô-va ban cho các ngươi làm lương thực đó.

16 T his is what the Lord has commanded, ‘Gather of it every man as much as he should eat; you shall take an omer apiece according to the number of persons each of you has in his tent.’”

Nầy là lời Đức Giê-hô-va đã phán dặn: Hãy tùy sức ăn của mỗi người, và tùy số người trong trại mà góp cho mỗi tên một ô-me.

17 T he sons of Israel did so, and some gathered much and some little.

Dân Y-sơ-ra-ên bèn làm như vậy, kẻ thì lượm nhiều, người thì lượm ít,

18 W hen they measured it with an omer, he who had gathered much had no excess, and he who had gathered little had no lack; every man gathered as much as he should eat.

cứ lường từ mô-me; ai lượm nhiều chẳng được trội, ai lượm ít cũng chẳng thiếu; mỗi người lượm vừa đủ sức mình ăn.

19 M oses said to them, “ Let no man leave any of it until morning.”

Môi-se nói cùng dân sự rằng: Đừng ai để dư lại cho đến sáng mai.

20 B ut they did not listen to Moses, and some left part of it until morning, and it bred worms and became foul; and Moses was angry with them.

Nhưng dân sự chẳng nghe theo lời Môi-se, một vài người để dư lại đến sáng mai; thì sâu hóa ở trong, vật sanh mùi hôi hám. Môi-se bèn nổi giận cùng họ.

21 T hey gathered it morning by morning, every man as much as he should eat; but when the sun grew hot, it would melt. The Sabbath Observed

Vậy, hằng buổi sớm mai mỗi người lượm vừa đủ sức mình ăn; khi mặt trời nắng nóng thì vật đó tan ra.

22 N ow on the sixth day they gathered twice as much bread, two omers for each one. When all the leaders of the congregation came and told Moses,

Đến ngày thứ sáu, dân sự lượm lương thực gấp hai; mỗi người hai ô-me. Các hội trưởng đến thuật lại cho Môi-se rõ.

23 t hen he said to them, “This is what the Lord meant: Tomorrow is a sabbath observance, a holy sabbath to the Lord. Bake what you will bake and boil what you will boil, and all that is left over put aside to be kept until morning.”

Người đáp rằng: Aáy là lời Đức Giê-hô-va đã phán rằng: Mai là ngày nghỉ, tức ngày Sa-bát thánh cho Đức Giê-hô-va, hãy nướng món chi các ngươi muốn nướng, hãy nấu món chi các ngươi muốn nấu; hễ còn dư, hãy để dành đến sáng mai.

24 S o they put it aside until morning, as Moses had ordered, and it did not become foul nor was there any worm in it.

Dân sự bèn để dành cho đến sáng mai, y như lời Môi-se đã truyền; vật đó chẳng sanh mùi hôi hám và cũng chẳng hóa sâu chút nào.

25 M oses said, “Eat it today, for today is a sabbath to the Lord; today you will not find it in the field.

Môi-se bèn nói rằng: Bữa nay hãy ăn đồ đó đi, vì là ngày Sa-bát của Đức Giê-hô-va; hôm nay các ngươi chẳng tìm thấy vật đó ở trong đồng đâu.

26 S ix days you shall gather it, but on the seventh day, the sabbath, there will be none.”

Các ngươi lượm trong sáu ngày, nhưng qua ngày thứ bảy là ngày Sa-bát, sẽ chẳng có đâu.

27 I t came about on the seventh day that some of the people went out to gather, but they found none.

Ngày thứ bảy, một vài người trong vòng dân sự ra đặng lượm lấy, nhưng tìm chẳng thấy chi hết.

28 T hen the Lord said to Moses, “ How long do you refuse to keep My commandments and My instructions?

Đức Giê-hô-va bèn phán cùng Môi-se rằng: Các ngươi chẳng chịu vâng giữ điều răn và luật pháp ta cho đến chừng nào?

29 S ee, the Lord has given you the sabbath; therefore He gives you bread for two days on the sixth day. Remain every man in his place; let no man go out of his place on the seventh day.”

Hãy suy nghĩ rằng Đức Giê-hô-va đã cho các ngươi ngày Sa-bát; vậy nên, đến ngày thứ sáu Ngài lại cho các ngươi lương thực đủ hai ngày. Trong ngày thứ bảy, mỗi người phải ở yên chỗ mình, chớ ai ra khỏi nhà.

30 S o the people rested on the seventh day.

Thế thì, ngày thứ bảy dân sự đều nghỉ ngơi.

31 T he house of Israel named it manna, and it was like coriander seed, white, and its taste was like wafers with honey.

Nhà Y-sơ-ra-ên đặt tên lương thực nầy là ma-na; nó giống như hột ngò, sắc trắng, mùi như bánh ngọt pha mật ong.

32 T hen Moses said, “This is what the Lord has commanded, ‘Let an omerful of it be kept throughout your generations, that they may see the bread that I fed you in the wilderness, when I brought you out of the land of Egypt.’”

Môi-se nói rằng: Lời Đức Giê-hô-va đã phán dặn như vầy: Hãy đổ đầy một ô-me ma-na, đặng lưu truyền trải các đời, hầu cho thiên hạ thấy thứ bánh ta đã cho các ngươi ăn nơi đồng vắng, khi ta rút các ngươi ra khỏi xứ Ê-díp-tô.

33 M oses said to Aaron, “ Take a jar and put an omerful of manna in it, and place it before the Lord to be kept throughout your generations.”

Môi-se lại nói cùng A-rôn rằng: Hãy lấy một cái bình đựng đầy một ô-me ma-na, để trước mặt Đức Giê-hô-va, đặng lưu truyền các đời.

34 A s the Lord commanded Moses, so Aaron placed it before the Testimony, to be kept.

A-rôn bèn để bình đó trước sự chứng cớ, hầu cho được lưu truyền y như lời Đức Giê-hô-va đã phán dặn Môi-se.

35 T he sons of Israel ate the manna forty years, until they came to an inhabited land; they ate the manna until they came to the border of the land of Canaan.

Dân Y-sơ-ra-ên ăn ma-na trải bốn mươi năm, cho đến khi vào bờ cõi xứ Ca-na-an, là xứ có người ta ở.

36 ( Now an omer is a tenth of an ephah.)

Vả, ô-me là một phần mười của ê-pha.