1 N ow when the queen of Sheba heard of the fame of Solomon, she came to Jerusalem to test Solomon with difficult questions. She had a very large retinue, with camels carrying spices and a large amount of gold and precious stones; and when she came to Solomon, she spoke with him about all that was on her heart.

Khi nữ vương nước Sê-ba nghe đồn danh tiếng của Sa-lô-môn, bèn đi đến Giê-ru-sa-lem, lấy những câu đố mà thử người, bà có hầu hạ theo rất đông, có những lạc đà chở thuốc thơm, rất nhiều vàng, và đá quí; bà đến cùng Sa-lô-môn, nói với người mọi điều có ở trong lòng mình.

2 S olomon answered all her questions; nothing was hidden from Solomon which he did not explain to her.

Sa-lô-môn đáp các câu hỏi của bà, chẳng câu nào ẩn bí quá cho Sa-lô-môn mà người không giải nghĩa nổi cho bà.

3 W hen the queen of Sheba had seen the wisdom of Solomon, the house which he had built,

Khi nữ vương Sê-ba thấy sự khôn ngoan của Sa-lô-môn, cung điện người đã xây cất,

4 t he food at his table, the seating of his servants, the attendance of his ministers and their attire, his cupbearers and their attire, and his stairway by which he went up to the house of the Lord, she was breathless.

những món ăn trên bàn người, nhà cửa các tôi tớ, thứ tự công việc của các quan, và đồ mặc của họ, các quan chước tửu và áo xống của họ, cùng các của lễ thiêu người dâng trong đền Đức Giê-hô-va, thì mất vía,

5 T hen she said to the king, “It was a true report which I heard in my own land about your words and your wisdom.

bèn nói với vua rằng: Điều tôi nghe nói trong xứ tôi về các lời nói và sự khôn ngoan của vua, thì thật lắm.

6 N evertheless I did not believe their reports until I came and my eyes had seen it. And behold, the half of the greatness of your wisdom was not told me. You surpass the report that I heard.

Song trước khi tôi chưa đến đây và chưa thấy tận mắt những điều này, thì tôi chẳng tin lời họ; và kìa, người ta chẳng thuật cho tôi nghe đến phân nửa sự khôn ngoan lớn lao của vua; vua thật trổi hơn tiếng đồn tôi đã nghe.

7 H ow blessed are your men, how blessed are these your servants who stand before you continually and hear your wisdom.

Các quần thần của vua thật có phước thay! Các tôi tớ vua, hằng đứng chầu trước mặt vua, nghe sự khôn ngoan của vua, thật có phước thay!

8 B lessed be the Lord your God who delighted in you, setting you on His throne as king for the Lord your God; because your God loved Israel establishing them forever, therefore He made you king over them, to do justice and righteousness.”

Đáng ngợi khen thay Giê-hô-va Đức Chúa Trời của vua, vì Ngài vui thích vua, đặt vua ngồi trên ngôi của Ngài đặng làm vua cho Giê-hô-va Đức Chúa Trời của vua! Bởi vì Đức Chúa Trời của vua yêu mến Y-sơ-ra-ên, đặng làm cho chúng vững bền đến đời đời, nên Ngài đã lập vua làm vua trên chúng, để làm theo sự ngay thẳng và sự công bình.

9 T hen she gave the king one hundred and twenty talents of gold and a very great amount of spices and precious stones; there had never been spice like that which the queen of Sheba gave to King Solomon.

Đoạn, bà dâng cho vua một trăm hai mươi ta lâng vàng, và rất nhiều thuốc thơm, cùng đá quí; chẳng hề có thuốc thơm nào giống như thuốc thơm của nữ vương nước Sê-ba dâng cho vua Sa-lô-môn.

10 T he servants of Huram and the servants of Solomon who brought gold from Ophir, also brought algum trees and precious stones.

(Các tôi tớ của Hu-ram và tôi tớ của Sa-lô-môn từ Ô-phia chở vàng đến, cũng có chở về gỗ bạch đàn hương và đá quí.

11 F rom the algum trees the king made steps for the house of the Lord and for the king’s palace, and lyres and harps for the singers; and none like that was seen before in the land of Judah.

Vua dùng gỗ bạch đàn hương ấy mà làm cái thang trong đền của Đức Giê-hô-va, và trong cung điện vua, cùng những đờn cầm đờn sắt cho con hát: trước khi trong nước Giu-đa, người ta chẳng hề thấy có giống như vậy).

12 K ing Solomon gave to the queen of Sheba all her desire which she requested besides a return for what she had brought to the king. Then she turned and went to her own land with her servants. Solomon’s Wealth and Power

Vua Sa-lô-môn tặng cho nữ vương nước Sê-ba mọi đồ bà ước ao và xin, gấp nhiều hơn đồ bà đã đem dâng cho vua. Đoạn, bà và các đầy tớ bà trở về xứ mình.

13 N ow the weight of gold which came to Solomon in one year was 666 talents of gold,

Vàng mà vua Sa-lô-môn nhận được mỗi năm cân đến sáu trăm bảy mươi ta lâng,

14 b esides that which the traders and merchants brought; and all the kings of Arabia and the governors of the country brought gold and silver to Solomon.

không kể vàng mà các nhà buôn bán, kẻ buôn bán dong đem vào, cùng vàng và bạc mà các vua A-ra-bi và quan tổng trấn của xứ đem nộp cho Sa-lô-môn.

15 K ing Solomon made 200 large shields of beaten gold, using 600 shekels of beaten gold on each large shield.

Sa-lô-môn làm hai trăm cái khiên lớn bằng vàng đánh giát cứ mỗi cái dùng sáu trăm siếc lơ vàng đánh giát,

16 H e made 300 shields of beaten gold, using three hundred shekels of gold on each shield, and the king put them in the house of the forest of Lebanon.

và ba trăm cái khiên nhỏ bằng vàng đánh giát, cứ mỗi cái dùng ba trăm siếc lơ vàng; đoạn vua để các khiên ấy nơi cung rừng Li-ban.

17 M oreover, the king made a great throne of ivory and overlaid it with pure gold.

Vua cũng làm một cái ngai lớn bằng ngà, và bọc vàng ròng;

18 T here were six steps to the throne and a footstool in gold attached to the throne, and arms on each side of the seat, and two lions standing beside the arms.

cái ngai có sáu nấc lên, và một cái bệ bằng vàng liền với cái ngai; cũng có thanh nâng tay bên này và bên kia của chỗ ngồi, gần thanh nâng tay có hai con sư tử.

19 T welve lions were standing there on the six steps on the one side and on the other; nothing like it was made for any other kingdom.

Lại có mười hai con sư tử đứng trên sáu nấc, bên hữu và bên tả: chẳng có nước nào làm ngai giống như vậy.

20 A ll King Solomon’s drinking vessels were of gold, and all the vessels of the house of the forest of Lebanon were of pure gold; silver was not considered valuable in the days of Solomon.

Các đồ dùng để uống của vua Sa-lô-môn đều bằng vàng, và những khí dụng của cung rừng Li-ban cũng đều bằng vàng ròng: trong đời Sa-lô-môn, chẳng kể bạc ra gì,

21 F or the king had ships which went to Tarshish with the servants of Huram; once every three years the ships of Tarshish came bringing gold and silver, ivory and apes and peacocks.

vì vua có đoàn tàu vượt sang Ta-rê-si với các tôi tớ của Hi-ram: mỗi ba năm một lần đoàn tàu Ta-rê-si chở đến vàng, bạc ngà voi, con khỉ và con công.

22 S o King Solomon became greater than all the kings of the earth in riches and wisdom.

Aáy vậy, vua Sa-lô-môn trổi hơn các vua trên đất về sự khôn ngoan.

23 A nd all the kings of the earth were seeking the presence of Solomon, to hear his wisdom which God had put in his heart.

Các vua trên đất đều cầu thấy mặt Sa-lô-môn, đặng nghe sự khôn ngoan của người mà Đức Chúa Trời đã để trong lòng người.

24 T hey brought every man his gift, articles of silver and gold, garments, weapons, spices, horses and mules, so much year by year.

Cứ hằng năm theo lệ định, chúng đều đem đến vật mình tiến cống, nào những khí dụng bằng bạc, bằng vàng, nào áo xống, binh khí, nào thuốc thơm, ngựa và la.

25 N ow Solomon had 4, 000 stalls for horses and chariots and 12, 000 horsemen, and he stationed them in the chariot cities and with the king in Jerusalem.

Vua Sa-lô-môn có được bốn ngàn tàu ngựa và xe, cùng một vạn hai ngàn lính kỵ, để trong các thành chứa xe, và gần bên vua, tại Giê-ru-sa-lem.

26 H e was the ruler over all the kings from the Euphrates River even to the land of the Philistines, and as far as the border of Egypt.

Người quản trị trên các vua, từ sông cái cho đến xứ Phi-li-tin, và cho đến bờ cõi Ê-díp-tô.

27 T he king made silver as common as stones in Jerusalem, and he made cedars as plentiful as sycamore trees that are in the lowland.

Tại Giê-ru-sa-lem, vua làm cho bạc ra thường như đá sỏi, và cây bá hương nhiều như cây sung mọc ở nơi đồng bằng.

28 A nd they were bringing horses for Solomon from Egypt and from all countries.

Có người đem cho Sa-lô-môn những ngựa từ xứ Ê-díp-tô và từ các nước mà đến. Sa-lô-môn qua đời

29 N ow the rest of the acts of Solomon, from first to last, are they not written in the records of Nathan the prophet, and in the prophecy of Ahijah the Shilonite, and in the visions of Iddo the seer concerning Jeroboam the son of Nebat?

Các công việc khác của Sa-lô-môn làm từ đầu đến cuối đều chép trong sách truyện Na-than, là đấng tiên tri, và trong sách tiên tri của A-hi-gia, người Si-lô, cùng trong sách dị tượng của Giê-đô, đấng tiên kiến luận về việc Giê-rô-bô-am, con trai của Nê-bát.

30 S olomon reigned forty years in Jerusalem over all Israel. Death of Solomon

Sa-lô-môn trị vì trên cả Y-sơ-ra-ên trong bốn mươi năm tại Giê-ru-sa-lem.

31 A nd Solomon slept with his fathers and was buried in the city of his father David; and his son Rehoboam reigned in his place.

Sa-lô-môn an giấc cùng tổ phụ mình, được chôn trong thành của Đa-vít, là cha người; Rô-bô-am, con trai người, cai trị thế cho người.