1 N gười nữ khôn ngoan xây cất nhà mình; Song kẻ ngu dại lấy tay mình mà phá hủy nó đi.

The wise woman builds her house, But the foolish pulls it down with her hands.

2 A i đi theo sự ngay thẳng kính sợ Đức Giê-hô-va; Còn ai ăn ở tà vạy khinh bỉ Ngài,

He who walks in his uprightness fears the Lord, But he who is perverse in his ways despises Him.

3 T rong miệng kẻ ngu dại có cây roi đánh phạt sự kiêu ngạo nó; Song môi người khôn ngoan giữ lấy người.

In the mouth of a fool is a rod of pride, But the lips of the wise will preserve them.

4 Đ âu không có bò, đó máng cỏ trống không; Nhưng nhiều hoa lợi do nơi sức bò đực mà ra.

Where no oxen are, the trough is clean; But much increase comes by the strength of an ox.

5 N gười chứng trung thành không hề nói dối; Còn kẻ làm chứng gian buông lời dối trá.

A faithful witness does not lie, But a false witness will utter lies.

6 K ẻ nhạo báng tìm khôn ngoan, mà không gặp; Song sự tri thức lấy làm dễ cho người thông sáng.

A scoffer seeks wisdom and does not find it, But knowledge is easy to him who understands.

7 H ãy dan xa khỏi mặt kẻ ngu muội, Con sẽ chẳng tìm được môi khôn ngoan nơi nó.

Go from the presence of a foolish man, When you do not perceive in him the lips of knowledge.

8 S ự trí huệ của người khôn khéo, ấy là hiểu rõ đường lối mình; Nhưng sự điên cuồng của kẻ ngu muội là sự phỉnh gạt.

The wisdom of the prudent is to understand his way, But the folly of fools is deceit.

9 K ẻ ngu dại bỉ báng tội lỗi; Nhưng người ngay thẳng có được ơn của Đức Chúa Trời.

Fools mock at sin, But among the upright there is favor.

10 L òng nhìn biết sự cay đắng của lòng; Một người ngoại không chia vui với nó được.

The heart knows its own bitterness, And a stranger does not share its joy.

11 N hà kẻ gian ác sẽ bị đánh đổ; Song trại người ngay thẳng sẽ được hưng thạnh.

The house of the wicked will be overthrown, But the tent of the upright will flourish.

12 C ó một con đường coi dường chánh đáng cho loài người; Nhưng đến cuối cùng nó thành ra nẻo sự chết.

There is a way that seems right to a man, But its end is the way of death.

13 D ầu trong lúc cười cợt lòng vẫn buồn thảm; Và cuối cùng sự vui, ấy là điều sầu não.

Even in laughter the heart may sorrow, And the end of mirth may be grief.

14 L òng kẻ nào lìa xa Đức Chúa Trời sẽ được no nê sự kết quả của mình; Còn người lành nhờ chính mình mà được thỏa nguyện.

The backslider in heart will be filled with his own ways, But a good man will be satisfied from above.

15 K ẻ ngu dốt tin hết mọi lời; Nhưng người khôn khéo xem xét các bước mình.

The simple believes every word, But the prudent considers well his steps.

16 N gười khôn ngoan sợ và tránh khỏi điều ác; Song kẻ ngu muội ở xấc xược, và có lòng cậy mình.

A wise man fears and departs from evil, But a fool rages and is self-confident.

17 N gười nóng nảy làm điên làm dại; Và kẻ toan mưu ác bị ghét.

A quick-tempered man acts foolishly, And a man of wicked intentions is hated.

18 K ẻ ngu muội được sự điên dại làm cơ nghiệp; Song người khôn ngoan được đội mão triều thiên bằng tri thức.

The simple inherit folly, But the prudent are crowned with knowledge.

19 N gười ác phục trước mặt người thiện; Và kẻ dữ cúi lạy ở ngoài cửa người công bình.

The evil will bow before the good, And the wicked at the gates of the righteous.

20 N gười nghèo khó dầu láng giềng cũng ghét bỏ; Nhưng bằng hữu của người giàu thì nhiều thay.

The poor man is hated even by his own neighbor, But the rich has many friends.

21 A i khinh bỉ kẻ lân cận mình phạm tội; Còn ai thương xót người khốn khó lấy làm có phước thay.

He who despises his neighbor sins; But he who has mercy on the poor, happy is he.

22 K ẻ toan mưu ác há chẳng lầm lạc sao? Còn nhơn từ và chân thật thuộc về người toan mưu thiện.

Do they not go astray who devise evil? But mercy and truth belong to those who devise good.

23 T rong các thứ công việc đều có ích lợi; Nhưng miệng nói nhiều chỉ dẫn đến sự thiếu thốn.

In all labor there is profit, But idle chatter leads only to poverty.

24 G iàu có là mão triều thiên cho người khôn ngoan; Còn điên cuồng của kẻ ngây dại chỉ là điên cuồng.

The crown of the wise is their riches, But the foolishness of fools is folly.

25 K ẻ làm chứng chơn thật giải cứu linh hồn người ta; Song kẻ nào nói dối gây sự phỉnh gạt.

A true witness delivers souls, But a deceitful witness speaks lies.

26 T rong sự kính sợ Đức Giê-hô-va có nơi nương cậy vững chắc; Và con cái Ngài sẽ được một nơi ẩn núp.

In the fear of the Lord there is strong confidence, And His children will have a place of refuge.

27 S ự kính sợ Đức Giê-hô-va vốn một nguồn sự sống, Đặng khiến người ta tránh khỏi bẫy sự chết.

The fear of the Lord is a fountain of life, To turn one away from the snares of death.

28 D ân sự đông đảo, ấy là sự vinh hiển của vua; Còn dân sự ít, ấy khiến cho quan tướng bị bại.

In a multitude of people is a king’s honor, But in the lack of people is the downfall of a prince.

29 K ẻ nào chậm nóng giận có thông sáng lớn; Nhưng ai hay nóng nảy tôn lên sự điên cuồng.

He who is slow to wrath has great understanding, But he who is impulsive exalts folly.

30 L òng bình tịnh là sự sống của thân thể; Còn sự ghen ghét là đồ mục của xương cốt.

A sound heart is life to the body, But envy is rottenness to the bones.

31 K ẻ hà hiếp người nghèo khổ làm nhục Đấng Tạo hóa mình; Còn ai thương xót người bần cùng tôn trọng Ngài.

He who oppresses the poor reproaches his Maker, But he who honors Him has mercy on the needy.

32 K ẻ ác bị đánh đổ trong sự gian ác mình; Nhưng kẻ công bình vẫn có nơi nương cậy, dầu trong khi chết.

The wicked is banished in his wickedness, But the righteous has a refuge in his death.

33 S ự khôn ngoan ở tại lòng người thông sáng; Còn điều ở trong lòng kẻ ngu muội được lộ ra.

Wisdom rests in the heart of him who has understanding, But what is in the heart of fools is made known.

34 S ự công bình làm cho nước cao trọng; Song tội lỗi là sự hổ thẹn cho các dân tộc.

Righteousness exalts a nation, But sin is a reproach to any people.

35 V ua làm ơn cho tôi tớ nào ăn ở khôn sáng; Nhưng cơn thạnh nộ vua nổi nghịch cùng kẻ gây sự hổ thẹn.

The king’s favor is toward a wise servant, But his wrath is against him who causes shame.