1 Đ ức Chúa Jêsus xem thấy đoàn dân đông, bèn lên núi kia; khi Ngài đã ngồi, thì các môn đồ đến gần.
But seeing the crowds, he went up into the mountain, and having sat down, his disciples came to him;
2 N gài bèn mở miệng mà truyền dạy rằng:
and, having opened his mouth, he taught them, saying,
3 P hước cho những kẻ có lòng khó khăn, vì nước thiên đàng là của những kẻ ấy!
Blessed the poor in spirit, for theirs is the kingdom of the heavens.
4 P hước cho những kẻ than khóc, vì sẽ được yên ủi!
Blessed they that mourn, for they shall be comforted.
5 P hước cho những kẻ nhu mì, vì sẽ hưởng được đất!
Blessed the meek, for they shall inherit the earth.
6 P hước cho những kẻ đói khát sự công bình, vì sẽ được no đủ!
Blessed they who hunger and thirst after righteousness, for they shall be filled.
7 P hước cho những kẻ hay thương xót, vì sẽ được thương xót!
Blessed the merciful, for they shall find mercy.
8 P hước cho những kẻ có lòng trong sạch, vì sẽ thấy Đức Chúa Trời!
Blessed the pure in heart, for they shall see God.
9 P hước cho những kẻ làm cho người hòa thuận, vì sẽ được gọi là con Đức Chúa Trời!
Blessed the peace-makers, for they shall be called sons of God.
10 P hước cho những kẻ chịu bắt bớ vì sự công bình, vì nước thiên đàng là của những kẻ ấy!
Blessed they who are persecuted on account of righteousness, for theirs is the kingdom of the heavens.
11 K hi nào vì cớ ta mà người ta mắng nhiếc, bắt bớ, và lấy mọi điều dữ nói vu cho các ngươi, thì các ngươi sẽ được phước.
Blessed are ye when they may reproach and persecute you, and say every wicked thing against you, lying, for my sake.
12 H ãy vui vẻ, và nức lòng mừng rỡ, vì phần thưởng các ngươi ở trên trời sẽ lớn lắm; bởi vì người ta cũng từng bắt bớ các đấng tiên tri trước các ngươi như vậy.
Rejoice and exult, for your reward is great in the heavens; for thus have they persecuted the prophets who were before you.
13 C ác ngươi là muối của đất; song nếu mất mặn đi, thì sẽ lấy giống chi mà làm cho mặn lại? Muối ấy không dùng chi được nữa, chỉ phải quăng ra ngoài và bị người ta đạp dưới chơn.
Ye are the salt of the earth; but if the salt have become insipid, wherewith shall it be salted? It is no longer fit for anything but to be cast out and to be trodden under foot by men.
14 C ác ngươi là sự sáng của thế gian; một cái thành trên núi thì không khi nào bị khuất được:
Ye are the light of the world: a city situated on the top of a mountain cannot be hid.
15 c ũng không ai thắp đèn mà để dưới cái thùng, song người ta để trên chơn đèn, thì nó soi sáng mọi người ở trong nhà.
Nor do light a lamp and put it under the bushel, but upon the lamp-stand, and it shines for all who are in the house.
16 S ự sáng các ngươi hãy soi trước mặt người ta như vậy, đặng họ thấy những việc lành của các ngươi, và ngợi khen Cha các ngươi ở trên trời.
Let your light thus shine before men, so that they may see your upright works, and glorify your Father who is in the heavens.
17 C ác ngươi đừng tưởng ta đến đặng phá luật pháp hay là lời tiên tri; ta đến, không phải để phá, song để làm cho trọn.
Think not that I am come to make void the law or the prophets; I am not come to make void, but to fulfil.
18 V ì ta nói thật cùng các ngươi, đương khi trời đất chưa qua đi, thì một chấm một nét trong luật pháp cũng không qua đi được cho đến khi mọi sự được trọn.
For verily I say unto you, Until the heaven and the earth pass away, one iota or one tittle shall in no wise pass from the law till all come to pass.
19 V ậy, ai hủy một điều cực nhỏ nào trong những điều răn nầy, và dạy người ta làm như vậy, thì sẽ bị xưng là cực nhỏ trong nước thiên đàng; còn như ai giữ những điều răn ấy, và dạy người ta nữa, thì sẽ được xưng là lớn trong nước thiên đàng.
Whosoever then shall do away with one of these least commandments, and shall teach men so, shall be called least in the kingdom of the heavens; but whosoever shall practise and teach, he shall be called great in the kingdom of the heavens.
20 V ì ta phán cho các ngươi rằng, nếu sự công bình của các ngươi chẳng trổi hơn sự công bình của các thầy thông giáo và người dòng Pha-ri-si, thì các ngươi chắc không vào nước thiên đàng.
For I say unto you, that unless your righteousness surpass of the scribes and Pharisees, ye shall in no wise enter into the kingdom of the heavens.
21 C ác ngươi có nghe lời phán cho người xưa rằng: Ngươi chớ giết ai; và rằng: Hễ ai giết người thì đáng bị tòa án xử đoán.
Ye have heard that it was said to the ancients, Thou shalt not kill; but whosoever shall kill shall be subject to the judgment.
22 S ong ta phán cho các ngươi: Hễ ai giận anh em mình thì đáng bị tòa án xử đoán; ai mắng anh em mình là đồ điên, thì đáng bị lửa địa ngục hình phạt.
But I say unto you, that every one that is lightly angry with his brother shall be subject to the judgment; but whosoever shall say to his brother, Raca, shall be subject to the sanhedrim; but whosoever shall say, Fool, shall be subject to the penalty of the hell of fire.
23 A áy vậy, nếu khi nào ngươi đem dâng của lễ nơi bàn thờ, mà nhớ lại anh em có điều gì nghịch cùng mình,
If therefore thou shouldest offer thy gift at the altar, and there shouldest remember that thy brother has something against thee,
24 t hì hãy để của lễ trước bàn thờ, trở về giảng hòa với anh em trước đã; rồi hãy đến dâng của lễ.
leave there thy gift before the altar, and first go, be reconciled to thy brother, and then come and offer thy gift.
25 K hi ngươi đi đường với kẻ nghịch mình, phải lập tức hòa với họ, kẻo họ nộp ngươi cho quan án, quan án giao ngươi cho thầy đội, mà ngươi phải ở tù.
Make friends with thine adverse party quickly, whilst thou art in the way with him; lest some time the adverse party deliver thee to the judge, and the judge deliver thee to the officer, and thou be cast into prison.
26 Q uả thật, ta nói cùng ngươi, ngươi trả còn thiếu một đồng tiền, thì không ra khỏi tù được.
Verily I say to thee, Thou shalt in no wise come out thence till thou hast paid the last farthing.
27 C ác ngươi có nghe lời phán rằng: Ngươi chớ phạm tội tà dâm.
Ye have heard that it has been said, Thou shalt not commit adultery.
28 S ong ta phán cho các ngươi biết: Hễ ai ngó đờn bà mà động tình tham muốn, thì trong lòng đã phạm tội tà dâm cùng người rồi.
But I say unto you, that every one who looks upon a woman to lust after her has already committed adultery with her in his heart.
29 V ậy nếu con mắt bên hữu xui cho ngươi phạm tội, thì hãy móc mà quăng nó cho xa ngươi đi; vì thà chịu một phần thân thể ngươi phải hư, còn hơn là cả thân thể bị ném vào địa ngục.
But if thy right eye be a snare to thee, pluck it out and cast it from thee: for it is profitable for thee that one of thy members perish, and not thy whole body be cast into hell.
30 L ại nếu tay hữu xui cho ngươi phạm tội, thì hãy chặt mà liệng nó cho xa ngươi đi; vì thà chịu một phần thân thể ngươi phải hư, còn hơn là cả thân thể vào địa ngục.
And if thy right hand be a snare to thee, cut it off and cast it from thee: for it is profitable for thee that one of thy members perish, and not thy whole body be cast into hell.
31 L ại có nói rằng: Nếu người nào để vợ mình, thì hãy cho vợ cái tờ để.
It has been said too, Whosoever shall put away his wife, let him give her a letter of divorce.
32 S ong ta phán cùng các ngươi: Nếu người nào để vợ mà không phải vì cớ ngoại tình, thì người ấy làm cho vợ mình ra người tà dâm; lại nếu người nào cưới đờn bà bị để, thì cũng phạm tội tà dâm.
But I say unto you, that whosoever shall put away his wife, except for cause of fornication, makes her commit adultery, and whosoever marries one that is put away commits adultery.
33 C ác ngươi còn có nghe lời phán cho người xưa rằng: Ngươi chớ thề dối, nhưng đối với Chúa, phải giữ vẹn lời thề mình.
Again, ye have heard that it has been said to the ancients, Thou shalt not forswear thyself, but shalt render to the Lord what thou hast sworn.
34 S ong ta phán cùng các ngươi rằng đừng thề chi hết: đừng chỉ trời mà thề, vì là ngôi của Đức Chúa Trời;
But I say unto you, Do not swear at all; neither by the heaven, because it is throne of God;
35 đ ừng chỉ đất mà thề, vì là bệ chơn của Đức Chúa Trời; đừng chỉ thành Giê-ru-sa-lem mà thề, vì là thành của Vua lớn.
nor by the earth, because it is footstool of his feet; nor by Jerusalem, because it is city of the great King.
36 L ại cũng đừng chỉ đầu ngươi mà thề, vì tự ngươi không thể làm cho một sợi tóc nên trắng hay là đen được.
Neither shalt thou swear by thy head, because thou canst not make one hair white or black.
37 S ong ngươi phải nói rằng: phải, phải; không, không. Còn điều người ta nói thêm đó, bởi nơi quỉ dữ mà ra.
But let your word be Yea, yea; Nay, nay; but what is more than these is from evil.
38 C ác ngươi có nghe lời phán rằng: Mắt đền mắt, răng đền răng.
Ye have heard that it has been said, Eye for eye and tooth for tooth.
39 S ong ta bảo các ngươi, đừng chống cự kẻ dữ. Trái lại, nếu ai vả má bên hữu ngươi, hãy đưa má bên kia cho họ luôn;
But I say unto you, not to resist evil; but whoever shall strike thee on thy right cheek, turn to him also the other;
40 n ếu ai muốn kiện ngươi đặng lột cái áo vắn, hãy để họ lấy luôn cái áo dài nữa;
and to him that would go to law with thee and take thy body coat, leave him thy cloak also.
41 n ếu ai muốn bắt ngươi đi một dặm đường, hãy đi hai dặm với họ.
And whoever will compel thee to go one mile, go with him two.
42 A i xin của ngươi hãy cho, ai muốn mượn của ngươi, thì đừng trớ.
To him that asks of thee give, and from him that desires to borrow of thee turn not away.
43 C ác ngươi có nghe lời phán rằng: Hãy yêu người lân cận, và hãy ghét kẻ thù nghịch mình.
Ye have heard that it has been said, Thou shalt love thy neighbour and hate thine enemy.
44 S ong ta nói cùng các ngươi rằng: Hãy yêu kẻ thù nghịch, và cầu nguyện cho kẻ bắt bớ các ngươi,
But I say unto you, Love your enemies, do good to those who hate you, and pray for those who persecute you,
45 h ầu cho các ngươi được làm con của Cha các ngươi ở trên trời; bởi vì Ngài khiến mặt trời mọc lên soi kẻ dữ cùng kẻ lành, làm mưa cho kẻ công bình cùng kẻ độc ác.
that ye may be sons of your Father who is in heavens; for he makes his sun rise on evil and good, and sends rain on just and unjust.
46 N ếu các ngươi yêu những kẻ yêu mình, thì có được thưởng gì đâu? Những kẻ thâu thuế há chẳng làm như vậy sao?
For if ye should love those who love you, what reward have ye? Do not also the tax-gatherers the same?
47 L ại nếu các ngươi tiếp đãi anh em mình mà thôi, thì có lạ gì hơn ai? Người ngoại há chẳng làm như vậy sao?
And if ye should salute your brethren only, what do ye extraordinary? Do not also the Gentiles the same?
48 T hế thì các ngươi hãy nên trọn vẹn, như Cha các ngươi ở trên trời là trọn vẹn.
Be ye therefore perfect as your heavenly Father is perfect.